Trong những năm gần đây, các bác sĩ ghi nhận số lượng bệnh nhân trẻ tuổi tới khám và được phát hiện ung thư phụ khoa có xu hướng gia tăng. Tuy nhiên, các nguyên nhân của hiện trạng này vẫn chỉ nằm ở phỏng đoán. Mặt khác, việc người dân có thể làm là chủ động phát hiện và phòng tránh bệnh từ sớm.
Trao đổi với Zing, thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Công Định, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cơ sở 2, cho biết thời gian qua, cơ sở y tế này cũng tiếp nhận nhiều phụ nữ trẻ tuổi mắc ung thư liên quan phụ khoa.
Ung thư cổ tử cung
BS Định cho biết ung thư cổ tử cung là dạng bệnh lý thường gặp nhất ở người trẻ trong thời gian qua, bất chấp trong quá khứ, lứa tuổi có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung là 30-50.
“Hiện nay, độ tuổi quan hệ tình dục tại Việt Nam đang có xu hướng sớm hơn. Từ đây, độ tuổi nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung cũng giảm theo so với quá khứ dù hiện nay các phương pháp sàng lọc, phòng tránh ung thư cổ tử cung đã tốt hơn trước rất nhiều”, vị chuyên gia nhận định.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến thứ 4 ở phụ nữ. Ước tính năm 2018 cho thấy khoảng 570.000 phụ nữ được chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung trên thế giới. Khoảng 311.000 người tử vong vì căn bệnh này.
 |
| Tiêm vaccine phòng bệnh ung thư cổ tử cung cũng là phương pháp hiệu quả. Ảnh minh họa: Pexels. |
Ung thư cổ tử cung bắt đầu khi các tế bào khỏe mạnh ở khu vực này bị thay đổi ADN. Các tế bào đột biến phát triển và nhân lên không kiểm soát, đồng thời không bị chết. Khi đó, chúng sẽ tích tụ thành khối u. Tế bào ung thư xâm lấn các mô lân cận để di căn sang cơ quan khác trong cơ thể.
Virus gây u nhú ở người (HPV), lây truyền qua đường tình dục, là nguyên nhân phổ biến gây ung thư cổ tử cung.
"Virus này chịu trách nhiệm tới 99,7% tác nhân dẫn đến ung thư cổ tử cung. Mặt khác, virus HPV có thể lây nhiễm qua đường tình dục. Từ đây, việc quan hệ tình dục sớm sẽ làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung và trẻ hóa nhóm bệnh nhân mắc", BS Định nói.
Ung thư cổ tử cung giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng. Ở giai đoạn nặng, ung thư cổ tử cung có thể gây chảy máu âm đạo khi quan hệ tình dục, giữa các chu kỳ kinh hoặc sau mãn kinh.
Một số triệu chứng điển hình khác của căn bệnh này bao gồm dịch âm đạo chảy nước, máu và có mùi hôi; đau vùng chậu hoặc đau khi quan hệ tình dục; đi tiểu thường xuyên hơn.
BS Định cũng cho biết thêm so với các loại ung thư khác như buồng trứng, gan, lách, dạ dày… (khó thăm dò và quan sát), cổ tử cung là bộ phận dễ khám, thăm dò cũng như sàng lọc ung thư.
Ngoài ra quá trình tiến triển từ khi mắc mầm bệnh đến lúc trở thành ung thư cổ tử cung kéo dài khoảng 10-15 năm
Đây là điều may mắn bởi người bệnh sẽ có nhiều thời gian để sàng lọc và phát hiện bệnh. BS Định cho biết ung thư cổ tử cung không bùng phát đột ngột mà diễn biến qua các mức độ nhẹ, vừa và nặng.
Nếu được phát hiện và xử lý sớm, các bác sĩ sẽ tìm được bất thường và khoanh vùng tế bào biến đổi, sau đó cắt bỏ luôn vùng tế bào biến đổi đó. Bệnh nhân sẽ trở về như người bình thường, thậm chí có thể đẻ thường khỏe mạnh.
Mặt khác, việc sàng lọc ung thư cổ tử cung ngày nay đã được y học thế giới cũng như Việt Nam làm rất tốt, xét nghiệm rẻ, đơn giản, tiết kiệm thời gian.
“Những bạn trẻ trên 21 tuổi tới các bệnh viện chuyên khoa để sàng lọc ung thư cổ tử cung. Việc này thường gồm 2 xét nghiệm là xét nghiệm tế bào cổ tử cung và xét nghiệm virus ung thư cổ tử cung”, BS Định thông tin.
Ngoài ra, tiêm vaccine phòng bệnh ung thư cổ tử cung cũng là phương pháp hiệu quả. Hiện nay, thị trường Việt Nam cũng đã vaccine phòng được 9 loại virus HPV, giúp bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây ung thư cổ tử cung, chiếm tới hơn 80% tổng số tác nhân gây bệnh.
Ông nhấn mạnh: “Với những ưu thế trên, việc để ung thư cổ tử cung diễn biến nặng là rất đáng tiếc”.
Ung thư buồng trứng
Bên cạnh ung thư cổ tử cung, BS Nguyễn Công Định cho hay ung thư buồng trứng cũng là dạng bệnh lý rất hay gặp ở phụ nữ trẻ, thậm chí cả những bé gái 14-15 tuổi.
Ông nói: “Ung thư buồng trứng còn được coi là ‘kẻ thù vô hình’. Nguyên nhân là dạng ung thư này không mang đến bất cứ biểu hiện nào và thường được phát hiện vô tình khi bệnh nhân khám sức khỏe định kỳ. Với các trường hợp xuất hiện triệu chứng, bệnh thường đã di căn rất xa”.
Một số triệu chứng của ung thư buồng trứng có thể kể tới là đau, tức bụng, chướng bụng, bụng to bất thường... Tuy nhiên, những triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề khác như rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh…
 |
| Ung thư buồng trứng xảy ra âm thầm và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Ảnh minh họa: priscilla_du_preez. |
Do đó, BS Định khuyến cáo tất cả phụ nữ, bao gồm cả những bé gái trẻ cũng nên định kỳ khám phụ khoa để được siêu âm tối thiểu một năm/lần. Ngoài ra, tiền sử gia đình cũng là vấn đề đáng lưu tâm.
“Những phụ nữ, bé gái, thiếu nữ có thành viên trong gia đình từng bị ung thư buồng trứng, ung thư vú cũng cần lưu ý để đến bệnh viện tầm soát sớm và thường xuyên. Tại các cơ sở y tế chuyên sâu, các bác sĩ sẽ làm những xét nghiệm để đánh giá gene có đột biến hay không. Nếu có, bệnh nhân sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng hơn, từ đó đưa ra hướng xử trí kịp thời”, ông nói.
Ung thư vú
Ung thư vú là bệnh lý ác tính hàng đầu về tỷ lệ mắc và tử vong ở nữ giới. Bệnh lý này có tới 5-15 % nguyên nhân đến từ di truyền.
BS Định nhấn mạnh những phụ nữ có tiền sử gia đình như mẹ, chị em gái ruột bị ung thư vú, ung thư buồng trứng nên đi khám và sàng lọc sớm nhất có thể.
Nếu được chẩn đoán sớm, hiệu quả điều trị ung thư vú sẽ rất tốt, chi phí thấp. Hiện nay, các phương pháp điều trị tiên tiến cũng đang được các bác sĩ áp dụng ở bệnh nhân ung thư vú, giúp người bệnh bảo tồn tuyến vú hoặc tái tạo tuyến vú, từ đó bớt mặc cảm trong cuộc sống.
Tại lĩnh vực điều trị nội khoa, Việt Nam đã có đầy đủ thuốc điều trị cho người bệnh ung thư vú. Đó là các thuốc điều trị hóa chất thế hệ mới, thế hệ cũ cũng như các thuốc nội tiết, thuốc điều trị đích, điều trị miễn dịch… Đồng thời, Việt Nam cũng cập nhật được các tiến bộ trong điều trị so với các nước trên thế giới cũng như khu vực.
“Qua sàng lọc, tình trạng bệnh nhân ung thư vú trẻ hóa cũng có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân có thể đến từ môi trường không khí, môi trường thức ăn, môi trường làm việc stress… Tất cả làm tăng nguy cơ ung thư vú và xu hướng trẻ hóa ở người bệnh”, BS Định nói.
Dù vậy, ung thư vú cũng là bệnh lý được sàng lọc rất đơn giản. Khi đến khám, người bệnh sẽ được tư vấn những bài tự khám vú tại nhà, siêu âm và chụp X-quang vú.
