Khi bộ phim 3D về Hoàng Phi Hồng đang gây chú ý ở các cụm rạp Việt, nhiều khán giả đã tìm hiểu về huyền thoại võ thuật này, trong đó có cuộc sống tình cảm của ông.
Trong nhiều bộ phim, Thập Tam Di là người vợ thứ tư của Hoàng Phi Hồng, bà người Quảng Đông và là người yêu thích võ thuật khi còn nhỏ.
Trong loạt phim Hoàng Phi Hồng (từ phần 1- 5) nổi tiếng của đạo diễn Từ Khắc có nhắc đến cặp tình nhân Hoàng Phi Hồng (Lý Liên Kiệt) và mỹ nhân Tây học Thập Tam Di (Quan Chi Lâm), một nhân vật để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng người xem. Thập Tam Di của Quan Chi Lâm được người hâm mộ ca tụng là nàng Thập Tam Di kiều diễm nhất, duyên dáng nhất trên màn ảnh của Hoàng Phi Hồng.
 |
| Quan Chi Lâm vào vai nàng Thập Tam Di. |
Thập Tam Di được miêu tả với đôi mắt mở to, trong vắt như nước mùa thu, kết đôi Hoàng Phi Hồng làm nên cặp đôi trai tài gái sắc theo quan niệm thẩm mỹ thời bấy giờ.
Năm 2001, Từ Khắc một lần nữa dàn dựng bộ phim truyền hình Tân Hoàng Phi Hồng với vai Thập Tam Di do nữ diễn viên Thiệu Mỹ Kỳ đóng. Người xem tiếp tục gặp lại một Thập Tam Di với cặp mắt to tròn cùng vẻ đẹp kiêu sa và lạnh lùng nhất màn ảnh.
 |
| Nàng Thập Tam Di qua diễn xuất của nữ diễn viên Lâm Dĩ Chân. |
Trong Hoàng Phi Hồng: Thập Tam Di, Hoàng Phi Hồng gặp nhiều trở ngại lễ giáo đạo nghĩa khi đến với Thập Tam Di (Lâm Dĩ Chân đóng), một phụ nữ nhân hậu khoan dung với tình yêu sâu đậm. Phiên bản của Lâm Dĩ Chân được coi là Thập Tam Di xinh đẹp nhất.
Với Hoàng Phi Hồng phiên bản của Lưu Gia Huy, nữ diễn viên Trần Tuệ San đã thể hiện một Thập Tam Di trí thức, cá tính mạnh mẽ, toát lên ý chí của một nữ anh hùng, giúp hóa giải được những ân oán giang hồ, là một người tình thủy chung vẹn toàn. Với người hâm mộ, đây là một Thập Tam Di trí thức và có hiểu biết rộng.
Đến Thiếu niên Hoàng Phi Hồng do Thích Tiểu Long thủ vai, nhân vật Thập Tam Di do Tích Lôi thể hiện, em gái họ của Hoàng Kỳ Anh (cha đẻ Hoàng Phi Hồng). Thể hiện mẫu hình người đẹp cương nghị, thẳng thắn với tư tưởng nữ quyền mạnh mẽ, nhưng có quan hệ không mấy tốt đẹp với vợ của Kỳ Anh là Ngô Nhàn, sau đó trở thành người tình của Kỳ Anh. Phiên bản của Tích Lôi được coi là Thập Tam Di dễ thương, đáng yêu nhất trên màn ảnh.
 |
| Phiên bản Mai Diễm Phương. |
Trong bộ phim Túy quyền 2, diva Mai Diễm Phương vào vai Tiểu Ma nhưng cũng được hiểu là một cách gọi khác của nhân vật Thập Tam Di. Một người đẹp nói cực nhanh, tình cảm phong phú, đa mưu túc kế và là nhân vật gây cười đáng chú ý của phim.
Ngoài ra còn một Thập Tam Di khác do nữ diễn viên Mao Thuấn Quân trong Hoàng Phi Hồng tiếu truyện (1992) với diva Đàm Vịnh Lân thủ vai Hoàng Phi Hồng và phim Hoàng Phi Hồng với Hoàng Phi Hồng. Phiên bản của Mao Thuấn Quân bị coi là Thập Tam Di gây cười nhất trong lịch sử.
Trong Đại thoại Hoàng Phi Hồng/Once Upon A Time in GuangZhou, vai diễn Thập Tam Di do nữ diễn viên Hoàng Dĩnh thể hiện, phiên bản của cô được coi là Thập Tam Di e lệ, mơ màng nhất trên ảnh.
Nữ diễn viên xinh đẹp Tăng Tư Mẫn đóng cặp với ngôi sao võ thuật Chân Tử Đan trong phim Thiếu niên Hoàng Phi Hồng: Thiết Mã Lưu/Iron Money (1993) của Viên Hòa Bình được phong là Thập Tam Di đoan trang nhất.
Trong Nhân giả Hoàng Phi Hồng (2008) của đạo diễn Vương Tinh, người đẹp Phương Chỉ Hoa (Trần Vỹ đóng) chính là hiện thân của Thập Tam Di, hay nhân vật Thiết Yến (Trương Mẫn đóng) trong Thiết kê đấu ngô công (1993) cũng là hình tượng tương tự.
 |
| Thập Tam Di của Mao Thuấn Quân. |
A Xuân và Tâm Lan
Trong phim Hoàng Phi Hồng: Bí ẩn một huyền thoại/Rise of the Legend (2014), người xem thấy sự xuất hiện của hai bóng hồng có liên quan đến cuộc đời vị võ sư tài năng, là A Xuân (Vương Lộ Đan đóng) và Tâm Lan (Angelababy), đều là những hồng nhan tri kỷ của Hoàng Phi Hồng, cùng làm nên chuyện tình tay ba với võ sư Hồng.
 |
| A Xuân (trái) và Tâm Lan. |
Nhân vật Tâm Lan từng là người đẹp thuở thanh mai trúc mã với Hoàng Phi Hồng. Sau bao biến cố, Tâm Lan lưu lạc chốn lầu xanh làm kỹ nữ. Bên cạnh đó, người đẹp còn là một đả nữ có hạng khiến nhiều khách làng chơi bỏ mạng nếu có hành vi quá đà. Tâm Lan khi gặp lại Hoàng Phi Hồng, nàng nối lại tình xưa với những cung bậc cảm xúc từng dành cho nhau thuở nào.
Trong khi Vương Lộ Đan vào vai nhân vật đả nữ xinh đẹp A Xuân, một người đẹp có hoàn cảnh éo le ngay từ tấm bé. Mồ côi cha mẹ, phiêu bạt trong giang hồ và được Hoàng Phi Hồng nâng đỡ cứu giúp, A Xuân đã nguyện kề vai sát cánh cùng Hồng và các huynh đệ của ông, đồng thời trở thành người tình bên cạnh Hồng.
 |
| Chuyện tình Hồng - Tâm. |
Tuy nhiên, do phiên bản Hoàng Phi Hồng của Lý Liên Kiệt đã để lại dấu ấn quá sâu đậm, người hâm mộ luôn coi tình yêu đích thực của Hoàng Phi Hồng chỉ có Thập Tam Di. Vì vậy dẫn đến câu hỏi, A Xuân và A Hoa ai mới thực sự là Thập Tam Di?
Trên thực tế, cả hai nhân vật trên không ai là Thập Tam Di, họ chỉ là những mỹ nhân trong danh sách tình sử của Hoàng Phi Hồng mà thôi. Những nhân vật như vậy cũng từng xuất hiện trong các bộ phim cùng đề tài về Hoàng Phi Hồng.
 |
| Tâm Lan là vừa xinh đẹp lại là một mỹ nhân giỏi võ. |
Điện ảnh luôn thích hư cấu huyễn hoặc, biển giả thành thật nhằm mang lại cảm hứng lãng mạn cho nhân vật anh hùng. Do đó, những Phương Chỉ Hoa, A Xuân, Tâm Lam hay Thập Tam Di, Thiết Yến đều là nhân vật hư cấu, chuyện tình thực của Hoàng Phi Hồng lại ly kỳ hơn bất kỳ tác phẩm điện ảnh nào. Bởi trên thực tế không hề có người đẹp nào mang tên Thập Tam Di sát cánh kề bên Hoàng Phi Hồng, thậm chí vợ tư của ông cũng không có tên Thập Tam Di.
Hình tượng bà vợ thật Mạc Quế Lan
Ngoài những nhân vật hư cấu trên, hình tượng người vợ chân thực ngoài đời của Hoàng Phi Hồng là Mạc Quế Lan từng được điện ảnh Hoa ngữ tái hiện khá đầy đủ. Mạc Quế Lan cũng là người Quảng Đông như cách điện ảnh nói về Thập Tam Di.
Bà cũng là người vợ thứ 4 của võ sư Hoàng Phi Hồng, đồng thời là một đả nữ giỏi võ công, quyền thuật và sống thọ nhất trong số 4 bà vợ của Hồng (bà qua đời hưởng thọ 90 tuổi).
 |
| Chân dung Mạc Quế Lan ngoài đời thực. |
Trong bộ phim Hoàng Phi Hồng phu nhân trừ tam hại (1958), xoay quanh chuyện tình Hoàng Phi Hồng và Mạc Quế Lan (Ô Lệ Châu đóng).
Một phiên bản khác do đài TVB sản xuất mang tên Nữ tướng thần quyền, lấy cảm hứng từ cuộc đời của nữ võ sư Mạc Quế Lan (vô địch thể dục dụng cụ Lưu Tuyền đóng), trong khi nam tài tử Khương Đại Vệ thủ vai Hoàng Phi Hồng.
 |
| Lưu Tuyền vai Quế Lan. |
Về sau, phim truyền hình Sư phụ tôi là Hoàng Phi Hồng, vai Mạc Quế Lan do nữ diễn viên Lý Thể Hoa thủ vai.
Ngắm các phiên bản Thập Tam Di và người tình Hoàng Phi Hồng trên màn ảnh:
 |
| Phiên bản Thập Tam Di kiều diễm nhất màn ảnh của Quan Chi Lâm. |
 |
| Đóng chung với Quan Chi Lâm là ngôi sao võ thuật Lý Liên Kiệt. |
 |
| Thập Tam Di xinh đẹp nhất màn ảnh của Lâm Dĩ Chân. |
 |
| Thập Tam Di hài hước của Mao Thuấn Quân. |
 |
| Thập Tam Di đoan chính của Tăng Tư Mẫn. |
 |
| Thập Tam Di xinh đẹp lạnh lùng của Thiệu Mỹ Kỳ. |
 |
| Thập Tam Di trí thức của Trần Tuệ San. |
 |
| Phiên bản Thập Tam Di đáng yêu nhất của Tích Lôi. |
 |
| Một Thập Tam Di mơ màng của Hoàng Dĩnh. |
 |
| Nhân vật Phương Chỉ Hoa của Trần Vỹ trong Nhân giả Hoàng Phi Hồng cũng là một hình tượng khác của Thập Tam Di. |
 |
| Nàng Thiết Yến của Trương Mẫn lại là một hình tượng Thập Tam Di khác trên màn ảnh. |
