Những nhà thiết kế xe Italy trứ danh

Thứ năm, 15/10/2009 09:57 (GMT+7)
09:57 15/10/2009

Pininfarina nổi tiếng với những dòng siêu xe Ferrari, Bertone gắn liền với tên tuổi Lamborghini, hay Italdesign-Giugiaro, Zagato, Marcello Gandini... là những nhà thiết kế xe đình đám nhất xứ sở mỳ ống.

Những nhà thiết kế xe Italy trứ danh

Pininfarina nổi tiếng với những dòng siêu xe Ferrari, Bertone gắn liền với tên tuổi Lamborghini, hay Italdesign-Giugiaro, Zagato, Marcello Gandini... là những nhà thiết kế xe đình đám nhất xứ sở mỳ ống.

Turin, Italy - "kinh đô" thiết kế xe hơi một thời đã đánh mất vị trí dẫn đầu của mình từ đầu thập niên 1990. Mặc dù vẫn là thành phố tập trung nhiều studio độc lập lớn nhất thế giới như Pininfarina, Bertone, Italdesign cộng thêm những cái tên với bề dày truyền thống như Zagato, Ghia và hàng loạt “gương mặt” mới như IDEA hay Fioravanti nhưng các hãng sản xuất xe hiện nay có xu hướng thành lập studio cho riêng mình thay vì thuê ngoài. Từ đó, California nổi lên như một lựa chọn hàng đầu và dần trở thành trung tâm thiết kế xe thứ hai. Trái ngược với Turin, California không bị giới hạn bởi truyền thống. Sunshine, Hollywood và các nền văn hóa đa dạng khác đã thổi luồng tư tưởng tự do vào tiểu bang này và cho ra đời những thiết kế cấp tiến, đặc biệt là dòng funny car.

Tuy nhiên, dù thành công về mặt thương mại nhưng phải công nhận là chưa có chiếc xe nào sinh ra tại California sánh được với những “huyền thoại” như Alfa GTV và Peugeot 406 Coupe của Pininfarina hay Gandini về phương diện kiểu dáng. Trên thực tế, những studio nội bộ nổi tiếng nhất trong thời điểm hiện tại như Jaguar của Anh (với mẫu S-Type), Peugeot của Pháp (206 và 207) hay Alfa Romeo (156, 147) đều không “cư ngụ” tại California. Có thể nói, thế giới thiết kế xe hiện nay đang trở nên đa dạng hơn bao giờ hết. Sau đây là danh sách các nhà thiết kế danh tiếng đến từ đất nước Italy:

1. Pininfarina

Những nhà thiết kế và studio xe ''nổi'' nhất thế giới (P.1)

Battista Pininfarina

Danh hiệu studio thiết kế xe hơi lớn nhất thế giới thuộc về Pininfarina. Gần như toàn bộ dòng xe Ferrari đều do một tay studio này thiết kế từ những năm 1950. Được thành lập vào năm 1930 bởi nhà thiết kế Battista Pininfarina (1893-1966) sau khi ông rời bỏ hãng Fiat và từ chối lời mời của Henry Ford. Ông thiết kế và chế tạo rất nhiều kiệt tác, trong đó có Cisitalia 202 được mệnh danh là “ông tổ” của dòng xe hiện đại. Sau này, một mặt ông hợp tác lâu dài với Ferrari, mặt khác lại khởi động dây chuyền sản xuất đại trà mẫu xe Alfa Giulietta Spider tại nhà máy của riêng mình.

Ông có một người con trai tên là Sergio tuy không giỏi thiết kế nhưng rất tài kinh doanh. Chính Sergio là người có công dẫn công ty đến những thành công vang dội hơn nữa. Ngành kinh doanh thiết kế lan tới Peugeot, Alfa, Lancia và Fiat trong khi qui mô của các cơ sở sản xuất tiếp tục được mở rộng nhằm cung cấp dịch vụ thiết kế trọn gói những phiên bản đặc biệt cho các hãng xe hơi lớn từ khâu thiết kế, chế tạo thân xe tới lắp ráp hoàn thiện. Những chiếc xe mang nhãn hiệu Pininfarina bao gồm Cadillac Allante, Peugeot 205CTi, 306 Cab, 406 Coupe, Fiat Coupe, Alfa Spider cũ và GTV/Spider mới. Nếu không có sự hỗ trợ của các nhà máy, ngành kinh doanh thiết kế của hãng sẽ phải hứng chịu những hậu quả nặng nề do phong trào thiết kế nội bộ gây ra.

Các thiết kế của Pininfarina khá đa dạng, từ chiếc siêu xe Ferrari tới Peugeot thông dụng, từ Ferrari Dino trơn bóng đến Alfa 164 góc cạnh. Phần lớn các mẫu thiết kế đều không quá thực dụng (khác hẳn Bertone, Gandini và Gale). Trái lại, Pininfarina luôn “du nhập” thêm vẻ đẹp gợi cảm và thanh lịch vào các mẫu xe thông thường bằng những cách điệu về kiểu dáng và chi tiết. Chỉ cần ngắm những chiếc xế như Peugeot 205 GTI, 406 Coupe, 306 Cab và Alfa GTV, bạn có thể nhận ra được điều đó.

Ferrari Testarossa - một trong những "kiệt tác" của Pininfarina.

Những mẫu xe để đời: Cisitalia 202, Alfa Romeo Duetto/Spider, Ferrari Testarossa, Peugeot 205, Alfa Romeo 164, Ferrari 456GT, Ferrari F355, Alfa Romeo GTV/Spider, Peugeot 406 Coupe, Ferrari 360 Modena/Spider.

Ngoài ra, có thể kể thêm nhiều cái tên nổi bật khác như Ferrari 275GTB, Dino, Daytona, 308GTB, 512BB, F40, Alfa 164, Fiat 124 Spider, Fiat Dino Spider, Lancia Beta Monte Carlo, Gamma Coupe, Peugeot 405, 605, 306 Cab và Cadillac Allante.

2. Bertone

Giovanni Bertone

Là một trong 3 studio lớn nhất thế giới, Bertone cũng sở hữu những nhà máy lắp ráp riêng tương tự đồng nghiệp Pininfarina. Bertone được gây dựng vào năm 1912 dưới bàn tay của nghệ nhân Giovanni Bertone. Đến năm 1930, Nuccio Bertone (1914 - 1997), con trai của Giovanni Bertone bắt đầu tiếp quản công ty. Do không có tài thiết kế nên Nuccio đã thuê một số nhân vật nổi tiếng như Franco Scaglione (tác giả của chiếc Alfa Giulietta Sprint từng có công đưa hãng Bertone bước vào giai đoạn sản xuất hàng loạt) và Giugiaro ("cha đẻ" của Fiat 850 Spider). Ngoài ra, Nuccio còn hợp tác với Marcello Gandini trong 15 năm và cho ra đời huyền thoại Lamborghini Miura (66), Espada (68), Urraco (71), Countach (72), Alfa Montreal (71), Maserati Khamsin (72), Fiat X1/9 (73), Ferrari 308GT4 (73) và Lancia Stratos (74). Trong những năm 1980 - 1990, Bertone tập trung mọi nguồn lực vào sản xuất chiếc X1/9, thiết kế Citroen BX (84), XM (89), Xantia (92) và sau đó lắp ráp Opel Astra Cabriolet cũng như Fiat Punto Cabriolet.

Trong 25 năm qua, những thiết kế "cộp mác" Bertone tập trung chủ yếu vào kiểu dáng góc cạnh và thon nhọn vừa đặc biệt vừa tân tiến. Tuy nhiên, không phải khách hàng nào cũng tìm được tiếng nói chung từ các sản phẩm của Bertone, đặc biệt là giai đoạn cuối thập niên 1980, đầu thập niên 1990. Hiện nay, Citroen là thành viên duy nhất của gia đình Bertone duy trì được cảm tình dài lâu từ phía khách hàng. Dù vậy, hãng Opel vẫn quyết định thuê Bertone để thiết kế "đứa con" Astra Coupe của mình.

"Huyền thoại" Lamborghini Miura - sản phẩm của sự hợp tác với Gandini.

Những mẫu xe để đời: Alfa Romeo Giulietta Sprint, Fiat 850 Spider, Lamborghini Miura, Lamborghini Espada, Alfa Romeo Montreal, Lamborghini Urraco, Lamborghini Countach, Maserati Khamsin, Fiat X1/9, Lancia Stratos, Citroen XM, Citroen Xantia.

Bên cạnh đó là một số sản phẩm nổi bật khác như Ferrari 308GT4, Lamborghini Espada, CItroen BX, AX, ZX.

3. Italdesign-Giugiaro

Giorgetto Giugiaro

Người sáng lập ra Italdesign là nhà thiết kế huyền thoại Giorgetto Giugiaro (1938-). Tương tự Pininfarina, nhà thiết kế trẻ tài năng này gia nhập Fiat từ năm 17 tuổi. 4 năm sau, ông chuyển sang làm việc cho studio Bertone và thiết kế một vài mẫu xe ấn tượng như Fiat Dino, BMW 3.0CSL Batmobile, Fiat 850 Spider và Fiat Dino Coupe. Kể từ đó, ông trở thành gương mặt thích hợp nhất cho vị trí giám đốc thiết kế của studio Ghia. Chỉ trong vòng 2 năm ngắn ngủi, ông đã khai sinh ra hai mẫu xe mới mang tên Maserati Ghibli và DeTomaso Mangusta. Cuối cùng, vào năm 1968, ông tách ra thành lập công ty riêng lấy tên là Italdesign.

Không giống như Bertone, Giugiaro say mê các thiết kế mang tính thực dụng. Ngoại trừ Lotus Esprit gầm thấp, những chiếc xe được nhào nặn dưới bàn tay ông không bao giờ hi sinh tính thực tế. Chính vì vậy, đã có rất nhiều nhà sản xuất từ Đông sang Tây ứng dụng thiết kế của ông cho các sản phẩm của mình, trong đó có VW Golf MkI, Fiat Croma, Punto, Renault 21, Isuzu Piazza, Subaru SVX, Lexus GS300 và gần đây là dòng xe Daewoo.

Ngoài ra, cần phải nói rằng Giugiaro chính là người đặt nền móng cho thiết kế “tall-body” với hai sản phẩm Fiat Panda và Uno vốn có ảnh hưởng rất lớn đến dòng xe hiện đại. Tuy nhiên, sau Uno, các thiết kế của Giugiaro đánh mất phần lớn vẻ đẹp hư cấu gắn liền với tên tuổi của ông hồi còn làm việc cho Bertone, Ghia và những năm đầu tại Italdesign. Fiat Punto Mk1, Daweoo Matiz và Maserati 3200GT là những thiết kế lôi cuốn hiếm hoi của ông.

Trái ngược với Pininfarina và Bertone, studio lớn thứ 3 thế giới hiện nay không “nhúng tay” vào khâu sản xuất.

Maserati 3200GT là một trong những thiết kế xe lôi cuốn nhất của Giugiaro.

Những mẫu xe để đời: DeTomaso Mangusta, Maserati Bora/Merak, Lotus Esprit, Volkswagen Golf, BMW M1, DeLorean DMC12, Alfa Romeo Alfetta GTV, Fiat Uno, Fiat Punto Mk1, Seat Toledo Mk2, Daewoo Matiz, Maserati 3200GT.

Ngoài ra còn phải kể đến Alfa Romeo Alfasud, Vokswagen Scirocco MkI, Lancia Delta MkI, Thema, Fiat Panda, Uno, Punto MkI, Croma, Saab 9000, Subaru SVX, Seat Ibiza Mk1&2, Toledo Mk1, Toyota Aristo Mk1 (Lexus GS300), Renault 19, 21, Daewoo Lanos, Leganza và Daihatsu Move.

4. Ghia

De Tomaso Pantera là một trong hai mẫu xe để đời của Ghia.

Được biết đến lần đầu tiên vào năm 1915 như một hãng sản xuất thân xe, Ghia bắt đầu thiết kế theo đơn đặt hàng từ năm 1950. Thập kỷ 1960 chứng kiến thời kỳ hưng thịnh nhất của hãng nhờ sự cống hiến của nhà thiết kế Giugiaro. Hai thiết kế thành công nhất mang thương hiệu Ghia bao gồm Maserati Ghibli và De Tomaso Pantera cũng ra đời vào thời gian đó. Mẫu roadster concept StreetKa trình làng năm 2000 là một trong những thiết kế hiếm hoi tạo được ấn tượng mạnh trong lòng khách hàng sau nhiều năm “im hơi lặng tiếng”. Thật không may, hãng Ford lại quyết định đóng cửa Ghia vào năm 2002 để tiết kiệm tiền. Hiện nay, cái tên Ghia vẫn được nhắc đến như biểu tượng của những mẫu xe Ford hàng đầu.

Những mẫu xe để đời: Maserati Ghibli, DeTomaso Pantera.

5. Zagato

Aston Martin DB4 GT - "siêu phẩm" của Zagato.

Zagato là một hãng chuyên sản xuất thân xe khác đến từ Italia với "biệt tài" thiết kế những chiếc xế vô thường. Hiện nay, hãng này không còn làm ăn phát đạt như trước nữa nhưng dù sao Zagato vẫn vững vàng bước đi bằng chính đôi chân của mình.

Những mẫu xe để đời: Aston Martin DB4 GT, Aston Martin Vantage Zagato, Alfa Romeo SZ/RZ.

6. Marcello Gandini

Marcello Gandini

Marcello Gandini (1943-) bắt đầu sự nghiệp của một nhà thiết kế vào năm 1965 để lấp khoảng trống khi đàn anh Giugiaro tách ra khỏi Bertone. Trong suốt 15 năm làm việc, ông đã cho ra đời những mẫu xe thể thao “huyền thoại” của thế kỷ như Lamborghini Miura, Countach, Espada, Urraco và Maserati Khamsin. Sau này, ông tách ra hoạt động độc lập với vai trò một stylist và tiếp tục sáng tạo thêm một số thiết kế ấn tượng khác trong đó có Lamborghini Diablo, Cizeta V16T và Bugatti EB110.

Chẳng có gì nghi ngờ khi khẳng định những thiết kế của ông rất mạnh mẽ, sáng tạo, tân tiến và thích hợp cho dòng siêu xe nhưng lại phải hy sinh tính thực tế (ví dụ như phần tựa đầu bị gỡ bỏ, tầm nhìn hạn chế, khí động kém hiệu quả, ra vào xe khó khăn). Gần như toàn bộ các thiết kế của ông, trừ Miura đều trung thành với tình yêu dành cho kiểu dáng góc cạnh và thon nhọn, kể cả chiếc xe cuối cùng mang tên Qvale Mangusta. Tuy nhiên, trong suốt sự nghiệp của mình, chưa bao giờ ông chứng minh được tài năng thiết kế những mẫu xe sản xuất hàng loạt.

Lamborghini Diablo - sản phẩm để đời của Gandini.

Những mẫu xe để đời: Lamborghini Miura, Lamborghini Espada, Alfa Romeo Montreal, Lamborghini Countach, Lamborghini Urraco, Maserati Khamsin, Fiat X1/9, Lancia Stratos, Lamborghini Diablo, Cizeta Moroder V16T, Bugatti EB110, Qvale Mangusta.

Có thể kể thêm một số sản phẩm khác như Maserati Shamal, Quattroporte Mk2, DeTomaso Pantera 200, Citroen BX

7. Leonardo Fioravanti

Leonardo Fioravanti

Fioravanti (1939-) chính là người mang đến những năm tháng vàng son cho Pininfarina. Trong suốt 24 năm làm việc tại Pininfarina, ông đã tự mình thiết kế thành công 8 chiếc Ferrari trong đó có những kiệt tác như Dino, Daytona, 308GTB và BB đồng thời chỉ đạo 5 mẫu khác điển hình như bản phác thảo khí động của Testarossa. Không giống các stylist ngày nay, Fioravanti là một chuyên gia hàng đầu về khí động. Ông bắt đầu sự nghiệp tại Pininfarina như một chuyên gia khí động học, do đó các thiết kế mang tên Fioravanti luôn duy trì được kiểu dáng nguyên bản dù trải qua bao nhiêu quá trình thích ứng sản xuất đi chăng nữa.

Sau khi rời Pininfarina vào năm 1988, ông nhanh chóng gia nhập Fiat và bắt đầu xây dựng studio của riêng mình tại Turin chuyên thiết kế nhà và sân vườn. Tuy nhiên, vào năm 1988, sự xuất hiện của mẫu xe thể thao concept theo phong cách Ferrari mang tên Fioravanti F100 đã chỉ rõ ước mong quay lại thế giới xe hơi của ông. Trong số những “đứa con cưng” của mình, Fioravanti dành nhiều tình cảm nhất cho chiếc Daytona.