|
Khi chạm mốc 100.000 người theo dõi trên TikTok, Celeste Polanco, một nhà sáng tạo nội dung (creator) về phong cách sống tại Brooklyn (Mỹ), bắt đầu nghĩ đến việc kiếm tiền.
“Tôi biết mình có khả năng nhận được hợp đồng từ các thương hiệu. Nhưng tôi không hiểu nhiều về khía cạnh kinh doanh trong đó”, Polanco nói với The New York Times.
Người phụ nữ 30 tuổi đã rất tò mò khi Ben Popkin - đại diện của Carter Agency, một công ty quản lý các ngôi sao tài năng trên TikTok - liên hệ với mình vào năm 2021. Cô thích nguồn năng lượng mà Popkin mang lại lúc đó.
“Tôi đã nói với anh ấy về ranh giới của mình, và tôi nghĩ bản thân có giá trị với tư cách một người có sức ảnh hưởng trên một nền tảng đang là xu hướng bùng nổ”, Polanco nhớ lại. Popkin thậm chí nói rằng cô có giá hơn những gì cô nghĩ.
Polanco đã ký hợp đồng.
Nhưng đến hiện tại, hơn một năm sau khi ký kết hợp đồng với Carter Agency, Polanco nói rằng họ chưa bao giờ trả tiền cho các dự án cô đã hoàn thành khi làm việc ở đây.
Theo các tài liệu được cung cấp cho The New York Times, Carter Agency đã thay mặt cô đàm phán các thỏa thuận với số tiền ít nhất là 10.000 USD. Polanco cho biết cô chưa nhận được bất kỳ đồng nào trong số đó.
Chân dung kẻ “hút máu”
Câu chuyện của Polanco không phải hiếm trong cộng đồng những người dùng TikTok. Họ thấy may mắn khi thuật toán bí ẩn đã đưa video của mình tiếp cận hàng triệu người khác.
Con đường danh vọng nhờ vận may trên TikTok đang diễn ra nhanh hơn bao giờ hết. Đa số người dùng có lượng follow lớn kiếm tiền thông qua quảng cáo cho các thương hiệu, nhiều cơ quan đại diện nhanh chóng nhảy vào để giúp họ kết nối và đàm phán giao dịch.
 |
| Kaity Dennis, Riri Bichri và Celeste Polanco là những ngôi sao TikTok được Carter Agency tuyển dụng, nhưng bị công ty này lợi dụng. Ảnh: Casey Steffens/The New York Times. |
Polanco là một trong 20 nhà sáng tạo nội dung đã cùng đưa ra cáo buộc tương tự đối với Carter Agency, bao gồm không trả tiền và che giấu tỷ lệ giao dịch với thương hiệu.
Carter Agency được thành lập bởi Josh Popkin, hợp tác với anh trai mình là Ben Popkin và một số người khác. Công ty này đại diện cho hàng chục TikToker, và một phiên bản đã bị xóa liệt kê các đối tác chiến lược gồm Netflix, Amazon, McDonald's và NFL. (Amazon phủ nhận việc là “đối tác chiến lược” của công ty này, các công ty khác không trả lời yêu cầu bình luận).
 |
| Josh Popkin từng bị chỉ trích vì đăng clip chơi khăm trên TikTok. Ảnh: YouTube. |
Trước khi thành lập công ty, Josh Popkin là một người sáng tạo TikTok. Tài khoản của Popkin, có hơn 3 triệu người theo dõi, từng gây chú ý vào đầu năm 2020 với video đổ thùng ngũ cốc trộn sữa xuống sàn tàu điện ngầm ở thành phố New York.
Cơ quan Giao thông Vận tải Đô thị (The Metropolitan Transportation Authority) gọi đó là “trò đáng khinh”.
Popkin sau đó xin lỗi trong một video để chế độ riêng tư trên YouTube cá nhân, đồng thời xóa luôn tài khoản TikTok đăng video gốc.
Theo The New York Times, các công ty đại diện thường gửi cho khách hàng của họ bản báo cáo công việc sau khi đạt được thỏa thuận với thương hiệu. Những tài liệu này bao gồm thời hạn chi tiết của dự án, tỷ lệ thanh toán và loại video mà người sáng tạo được yêu cầu thực hiện.
Các đại lý, như Carter Agency, kiếm tiền bằng cách lấy phần trăm hoa hồng của người sáng tạo. Các tài liệu được The Times xem xét cho thấy người sáng tạo thường để phía đại lý nhận 20-30%, phần còn lại thuộc về ngôi sao.
Tuy nhiên, nhiều nhà sáng tạo cho biết họ được trả rất ít, hoặc không nhận được đồng nào.
The Times đã cố gắng liên hệ với Carter Agency qua email, tin nhắn và cuộc gọi điện thoại để yêu cầu phản hồi về những cáo buộc này, nhưng công ty này đã không hồi đáp.
KOL bị lợi dụng
Niké Ojekunle là một trong những người sáng tạo đầu tiên lên tiếng về Carter Agency, trên cả TikTok và podcast “Women in Influencer Marketing” hồi tháng 11/2022.
Trên TikTok, Ojekunle cáo buộc công ty đã tuyên bố đại diện cho cô khi cố gắng ký hợp đồng với một người sáng tạo khác. Nhưng cô khẳng định bản thân chưa bao giờ ký hợp đồng với bất kỳ bên quản lý nào trong suốt 10 năm hoạt động với tư cách Influencer.
Timisola Ogunleye, một creator 27 tuổi ký hợp đồng với Carter Agency vào năm 2021, cho biết công ty đã mang lại cho cô các thỏa thuận với Clean & Clear và Neutrogena, cùng các thương hiệu khác.
 |
| Sahid và Arielle Fodor cũng bị công ty quản lý quỵt tiền. |
Cô chấp nhận mức phí 30% của công ty, nhưng cảm thấy tỷ lệ này là cao. “Tôi vẫn có một sự nghiệp mà tôi đang tập trung vào. Vì vậy, hoặc họ lấy 30% hoặc tôi chẳng nhận được gì cả”, cô nói.
Riri Bichri, một người sáng tạo nổi tiếng, đã gia nhập công ty vào năm 2022. Cô nói rằng rất hy vọng mình “đã ký một hợp đồng đàng hoàng và được làm việc với những người nói chung là trung thực”, nhưng chẳng có được gì.
Arielle Fodor (30 tuổi), một giáo viên mầm non đã trở thành ngôi sao TikTok, còn được biết đến với cái tên Mrs. Frazzled, đã sử dụng một bảng tính để theo dõi số tiền mà mình kiếm được nhưng chưa được công ty đại diện trả.
Theo các email được cung cấp, một thương hiệu nói với Fodor rằng họ đã trả tiền dự án mà cô tham gia cho Carter Agency từ tháng trước. Hợp đồng cho biết cô sẽ được trả 28.000 USD cho dự án đó.
Nhưng Fodor chưa nhận được một xu.
Đòi lại công bằng
Tháng 11/2022, Ojekunle, một creator nổi tiếng được biết đến với tên Specs & Blazers, đã đăng một video cáo buộc Carter Agency có nhiều hành vi sai trái.
Ojekunle kể cô đã rất ngạc nhiên khi một creator khác liên hệ để hỏi xem có phải cô được đại diện bởi Carter Agency không. Thực tế, Ojekunle chưa bao giờ ký hợp đồng, nhưng công ty này ngang nhiên sử dụng tên của cô làm mồi nhử để tuyển dụng những người khác.
 |
| Nhiều TikToker trẻ tuổi làm việc dưới trướng các công ty quản lý, thông qua họ ký kết hợp đồng với nhãn hàng. Ảnh: @thehypehousela. |
Vào mùa thu năm 2022, Ojekunle nhận được email từ Jesse Greenspun của Malibu Marketing Group, một doanh nghiệp khác do Josh Popkin thành lập. Trong thư, ông Greenspun cho biết đang làm việc với thương hiệu chăm sóc da Naturium và có một cơ hội kinh doanh tiềm năng cho cô.
Ojekunle sau đó đã nói chuyện với Susan Yara, người sáng lập Naturium. Bà Yara cho biết Greenspun đã tự nhận là người quản lý của Ojekunle để ký kết với Naturium.
Sau khi video “bóc phốt” của Ojekunle thu hút sự chú ý, Ben Popkin đã gửi một email tới các khách hàng của Carter Agency.
Trong đó, ông ta nói những tuyên bố của cô là “không chính xác”, viết rằng Ojekunle đã được công ty ký hợp đồng nhưng cuối cùng bị loại vì “thiếu chuyên nghiệp” và không giao tài liệu. Ojekunle phủ nhận những tuyên bố này.
Vụ việc lan truyền đã thúc đẩy nhiều TikToker làm việc với đại lý để xem xét hợp đồng của chính họ. Nhiều creator cũng liên hệ với các thương hiệu để tìm hiểu xem họ có được trả đúng cho công việc của mình hay không.
“Thật tốt khi có một nhóm hiểu chuyện gì đang thực sự diễn ra”, Yasmine Sahid, một người sáng tạo 26 tuổi ở Los Angeles, nói.
Sahid đã nhờ một luật sư gửi email đến công ty vào tháng 1, yêu cầu được trả gần 50.000 USD chưa thanh toán và yêu cầu giấy phép của công ty quản lý tài năng này.
Một số người sáng tạo, chẳng hạn Kaity Dennis, cảm thấy thất vọng nhưng không chắc liệu việc khởi kiện có giúp lấy lại bất kỳ khoản tiền nào họ đáng được nhận hay không.
Vào tháng 11/2022, Jahnesha Standley (28 tuổi), một Influencer trong lĩnh vực nuôi dạy con cái và là khách hàng cũ ở Jacksonville, đã nhắn tin cho Ben Popkin giả vờ muốn ký hợp đồng mới.
Standley đã rời Carter Agency sau 3 tháng thử việc vào đầu năm 2022. Nhưng gần đây, cô biết chuyện người quản lý cũ hình như đã nói sai về tỷ lệ một thỏa thuận.
Thực ra cô không muốn ký hợp đồng mới, cái cô cần là câu trả lời.
Nhiều người trẻ xứ châu Á, đặc biệt là Hàn Quốc, Nhật Bản, thường kết thúc một ngày với webtoon (truyện tranh số). Thế giới ảo này giúp họ tạm quên đi mệt mỏi mà không tốn thời gian hay tiền bạc. Sự phổ biến ngày càng lớn của webcomic, hay còn gọi webtoon (truyện tranh số), đã có tác động tích cực đáng ngạc nhiên đến ngành xuất bản.
