Nỗi lo 'cha làm con phá' trong gia đình giàu nhất châu Á

Vợ chồng con trai út của tỷ phú Mukesh Ambani. Ảnh: Reuters.

Cuối năm 2024, nhiều nhân vật quyền lực của Ấn Độ đã đổ về trung tâm công nghiệp Jamnagar ở Gujarat để ăn mừng cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của Mukesh Ambani - người đàn ông giàu nhất châu Á.

Sự kiện đánh dấu 25 năm kể từ khi Ambani, chủ tịch Reliance Industries, thành lập nhà máy lọc dầu lớn nhất thế giới. Nhà máy hiện vẫn tạo ra hơn một nửa doanh thu hàng năm của một tập đoàn, trị giá 225 tỷ USD, theo Financial Times.

Khi sắp sửa bước sang độ tuổi 70, ông Mukesh đang lên kế hoạch chuyển giao quyền lực cho 3 người con, những người sẽ đảm nhiệm phần lớn nhiệm vụ quản lý.

Cuộc chuyển giao lịch sử

Mukesh Ambani đã trải qua một phần thời thơ ấu của mình trong một khu nhà chung cư đông đúc sau khi cha ông, Dhirubhai Ambani, trở về từ Yemen và bắt đầu leo ​​lên đỉnh cao quyền lực của tập đoàn ở Ấn Độ.

Việc xây dựng đế chế đó tạm dừng lại vào năm 2002 khi ông Dhirubhai qua đời mà không để lại di chúc. Mukesh bị cuốn vào một cuộc tranh chấp thừa kế kéo dài với em trai mình, Anil.

Khi mọi chuyện cuối cùng được giải quyết, Mukesh đã khẳng định mình là một nhà lãnh đạo doanh nghiệp đáng nể, đại tu doanh nghiệp dệt may và hóa dầu truyền thống đã đưa gia đình lên vị trí nổi bật, mở rộng sang các lĩnh vực mới và hoàn toàn vượt trội hơn anh chị em của mình.

Mukesh Ambani đã lên kế hoạch kỹ lưỡng cho cuộc chuyển giao quyền lực. Ảnh: Reuters.

Trong thập kỷ qua, Mukesh - người có khối tài sản cá nhân ước tính hơn 100 tỷ USD - đã thành lập Jio, mạng di động lớn nhất Ấn Độ, sau khi cắt giảm nhiều nhà khai thác trong cuộc chiến giá khốc liệt.

Bị tổn thương bởi cuộc tranh chấp gia đình cay đắng sau cái chết của chính cha mình, người đàn ông giàu nhất châu Á đã phải rất vất vả để dàn xếp một cuộc chuyển giao quyền lực ổn định.

Năm 2023, ông trùm cho biết sẽ dành 5 năm tiếp theo để đào tạo thế hệ mới trước khi nghỉ hưu. Con cái của ông đã tham gia hội đồng quản trị của Reliance vào năm đó, 3 đơn vị chính của công ty được phân định rõ ràng.

Các giám đốc điều hành tại tập đoàn này cho biết họ trực tiếp tham gia vào các hoạt động kinh doanh và ra quyết định, làm việc chặt chẽ với ban quản lý cấp cao và được các nhà lãnh đạo doanh nghiệp nổi tiếng hỗ trợ.

Akash và Isha, cặp sinh đôi 33 tuổi đứng đầu bộ phận bán lẻ và kỹ thuật số, đã ngồi trong ban quản trị của các công ty con trong một thập kỷ. Họ và Anant (30 tuổi) đã bắt đầu xuất hiện trước công chúng thường xuyên hơn, mặc dù những lần này vẫn được quản lý chặt chẽ.

"Họ khá chủ động", Harshraj Aggarwal, nhà phân tích tại Yes Securities ở Mumbai, cho biết, nói thêm rằng những người con "khá am hiểu về kinh doanh".

Akash và Isha cũng có bài phát biểu tại các cuộc họp thường niên trực tuyến của Reliance. Anant, người giám sát hoạt động kinh doanh năng lượng khổng lồ của công ty, vẫn chưa phát biểu tại diễn đàn đó, nhưng có thể sẽ bước lên sân khấu trong diễn đàn tiếp theo, theo một người thân cận với công ty.

Những nghi ngại về bộ ba thừa kế

Gia tộc Ambani là thế lực lớn tại Ấn Độ, với sức ảnh hưởng trên nhiều mặt. Tập đoàn khổng lồ này được gọi là "nhà nước trong nhà nước" vì tầm ảnh hưởng của nó ở quốc gia đông dân nhất thế giới.

Nhưng nhiều người hiểu biết về Reliance đã đặt câu hỏi (một cách riêng tư, vì sợ làm phật lòng gia tộc kinh doanh quyền lực nhất Ấn Độ) rằng liệu bộ ba người thừa kế này có thừa hưởng sự nhạy bén trong kinh doanh, hay động lực không ngừng nghỉ như cha họ hay không.

Bộ 3 thừa kế lần lượt từ trái sang là Anant và cặp sinh đôi Isha và Akash. Ảnh: GQ.

"Tôi không chắc phải làm gì với những đứa trẻ nhà Ambani", một nhà quản lý quỹ cho biết. "Họ xuất hiện trước công chúng nhưng không nói đủ để chúng tôi có thể đánh giá độc lập về năng lực", người này nói thêm, mô tả việc kế nhiệm là một trong những vấn đề "khó khăn" nhất của doanh nghiệp Ấn Độ.

Một giám đốc điều hành người Ấn Độ cho biết Mukesh Ambani có "một nhiệt huyết truyền giáo phi thường khó có ai sánh kịp", và rằng đây sẽ là một cuộc chuyển giao thế hệ khó khăn.

Theo một người hiểu rõ suy nghĩ của gia tộc Ambani, những đứa con đã được phân công những vai trò phù hợp với sở thích của họ. Akash, tốt nghiệp Đại học Brown thuộc Liên đoàn Ivy League ở Mỹ, là một "mọt công nghệ".

Một nhà đầu tư tại Jio cho biết Akash "không ham quyền lực". Tại một hội nghị công nghệ ở Mumbai vào đầu năm nay, Akash thừa nhận rằng anh hiếm khi phát biểu trước công chúng, đồng thời cảm ơn gia đình trong khán phòng đã cho anh "sự tự tin".

Isha, tốt nghiệp Yale với bằng MBA từ Stanford, từng làm việc một thời gian ngắn tại McKinsey, là một "người đam mê nghệ thuật" và "tham gia toàn diện" vào các hoạt động văn hóa của gia đình. Tự mô tả mình là "người hướng nội" trong một cuộc phỏng vấn với Vogue India năm ngoái, Isha thích kết bạn với những người nổi tiếng Bollywood như Alia Bhatt.

Anant, tốt nghiệp Đại học Brown, là người thu hút nhiều đồn đoán nhất. Anh là người duy nhất trong 3 người có vai trò giám đốc điều hành tại Reliance.

Trong một buổi nói chuyện vào tháng 2 tại Đại học Harvard, phu nhân gia tộc Ambani, bà Nita, đã mô tả Anant là "rất sùng đạo và có gốc rễ sâu sắc trong tâm linh". Trước sinh nhật lần thứ 30 của mình vào tháng 4, Anant đã bắt đầu cuộc hành hương dài 170 km từ Jamnagar đến thành phố linh thiêng Dwarka.

Một người gần gũi với tập đoàn nhấn mạnh rằng Reliance tập trung vào việc đào tạo những nhân viên giàu kinh nghiệm để đảm bảo tập đoàn tồn tại "vượt qua" nhiều thế hệ của gia đình Ambani. Một người khác nói rằng "còn quá sớm" để đánh giá khả năng tiềm tàng của những đứa trẻ.

Còn một chủ doanh nghiệp - cũng là lãnh đạo của một nhóm doanh nghiệp địa phương - nhắc lại những câu chuyện đã thành huyền thoại về thời khởi nghiệp đầy gian khó của gia đình Ambani. Dhirubhai từng làm việc tại một trạm xăng ở Yemen, còn Mukesh - sinh ra ở Aden - từng kể ký ức đầu tiên của ông là sống cùng 8 người khác trong một căn phòng nhỏ.

Doanh nhân này sau đó dẫn lại một câu tục ngữ địa phương: thế hệ đầu tiên là những người “lăn lộn vất vả kiếm sống”, thế hệ thứ hai thì “hưởng thụ sự xa hoa”. Và theo cách hiểu của câu nói bằng tiếng Gujarat ấy, thế hệ thứ ba - ám chỉ cặp song sinh và Anant - thì “sẽ phá sạch tất cả”.