Sáng 21/9, bước sang ngày thứ 17 xét xử đại án Oceanbank với phần bào chữa của các nguyên đơn dân sự và người có quyền nghĩa vụ liên quan đến vụ án.
3 luật sư Nguyễn Đình Hưng, Nguyễn Văn Đại, Nguyễn Thị Bắc đã tham gia bào chữa cho nguyên đơn dân sự là Ngân hàng TNHH MTV Đại Dương (Ngân hàng Oceanbank mới).
Luật sư Nguyễn Đình Hưng mở đầu phần trình bày về hậu quả của hành vi Cố ý làm trái do các bị cáo trong vụ án gây ra.
"Có thể phản cảm nhưng vẫn phải nói"
Ông Hưng cho rằng qua 2 lần xét xử với thời gian rất dài, nhiều bị cáo và nội dung, việc mình được phát biểu sau đã tiếp thu được nhiều ý kiến, diễn biến phiên tòa. Vị luật sư bào chữa cho Oceanbank mới nói ông sẽ đóng vai người đối lập với những người bị cáo buộc, nhưng bản thân sẽ chỉ tập trung truyền đạt tới HĐXX các góc khuất của pháp lý để tòa cân nhắc, đưa ra phán quyết đúng.
Vị luật sư bào chữa nói bản thân rất trân trọng các ý kiến của luật sư bào chữa cho cho các bị cáo, cũng như quan điểm của họ trong vụ án này.
Ông Hưng mở đầu phần trình bày của mình với câu hỏi: Vì sao Ngân hàng Đại Dương mới đến tòa với tư cách nguyên đơn dân sự. Vị luật sư cho rằng sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mua lại Oceanbank cũ với giá 0 đồng, đồng nghĩa quyền lợi của Oceanbank mới là kế thừa các quyền lợi đang có và gắn với thiệt hại của Oceanbank cũ.
Về hành vi gây thất thoát hơn 1.500 tỷ đồng mà Oceanbank mới đòi các bị cáo bồi thường, ông Hùng nói căn cứ tài liệu điều tra, giai đoạn 2010-2014, tổng số tiền Oceanbank cũ chi lãi ngoài cho khách hàng là hơn 1.576 tỷ đồng. Trong đó, tài liệu điều tra tách ra khoản 246 tỷ được Oceanbank cũ chi riêng cho Nguyễn Xuân Sơn (cựu Tổng giám đốc Oceanbank cũ).
 |
| Bị cáo Nguyễn Minh Thu đến tòa ngày 21/9. Ảnh: Việt Hùng. |
Trong giai đoạn trên, các bị cáo, đặt biệt là nhóm lãnh đạo Oceanbank cũ đã đưa ra chủ trương sử dụng 3 nguồn tiền của 3 tài khoản để chi lãi ngoài. Con số chi từ nguồn tạm ứng là 925 tỷ đồng được tài liệu điều tra cho thấy chi cho cá nhân lãnh đạo hội sở, cho các chi nhánh để chi nhánh chi lãi ngoài.
Ông Hưng cho rằng bản thân các bị cáo có trách nhiệm chính trong vụ án cũng như bị cáo làm kế toán đều xác nhận hành vi trên và không phải bàn thêm, cũng không sai lệch về con số. Luật sư nói động cơ chi của họ rõ ràng là chi lãi ngoài giúp làm tăng khả năng huy động vốn. “Căn cứ các quy định về quản lý kinh tế của Nhà nước có thể khẳng định động cơ, mục đích chi trên không đúng pháp luật. Tác nghiệp tài chính, kế toán, rút tiền chi trái pháp luật gây hậu quả mất vốn", người bào chữa cho Oceanbank mới nói.
Cụ thể, ông Hưng bàn về khoản tiền hơn 66 tỷ được Oceanbank cũ chi trực tiếp tại hội sở để chuyển vào các tài khoản cá nhân. Vị luật sư này dẫn lời trình bày của các bị cáo cho rằng khoản tiền này có đầy đủ chứng từ hợp pháp, hợp lệ nên không thể chi trái, song ông Hùng nêu quan điểm đây là tiền chi thêm cho khách hàng, “hình thức thì tròn nhưng bản chất vẫn vi phạm”.
Vị luật sư bảo vệ cho nguyên đơn dân sự là Ngân hàng TNHH MTV Đại Dương (Ngân hàng Oceeanbank mới), nói vì đây là chi sai nên trách nhiệm của các bị cáo phải trả lại, bồi thường theo quy định. “Khi xác định hành vi trên là trái, cấu thành tội phạm, mặc nhiên phải bồi thường chứ không phải nguyên đơn dân sự đòi”, ông Hùng nêu luận cứ và cho rằng người vi phạm chịu trách nhiệm đến đâu do cơ quan điều tra, VKS và tòa án phán quyết.
Về số tiền 1.500 tỷ mà Oceanbank cũ bị quy buộc thất thoát, vị luật sư phân tách các khoản tiền cụ thể rồi tính toán thực tế còn số này chỉ còn 1.275 tỷ đồng. Ngoài ra, ông Hùng cho rằng Oceanbank mới có thể được nhận thêm một số khoản nhỏ khác (hơn 10 tỷ đồng) nhưng còn “phụ thuộc vào kết quả điều tra".
Vị luật sư bào chữa nhắc đến câu hỏi của nhiều bị cáo tại tòa rằng Oceanbank cũ “gây thiệt hại bao nhiêu, có gây thiệt hại không”, rồi tập trung phân tích. Ông nói các bị cáo tại tòa cho rằng Oceanbank cũ là Ngân hàng Thương mại Cổ phần hoạt động theo luật doanh nghiệp, hiệu quả kinh doanh lãi hãy lỗ thuộc quyền phán xét của các cổ đông. Họ cho rằng nếu Oceanbank cũ có gây thiệt hại thì thiệt hại cho họ chứ không phải gây thiệt hại cho Oceanbank mới bây giờ.
“Như chúng tôi nêu trên, Oceanbank mới nhận các quyền lợi, nhận nghĩa vụ phải gánh vác các khoản thiệt hại của Oceanbank cũ. Nếu nói vậy, khoản tiền Nguyễn Xuân Sơn đưa cho Ninh Văn Quỳnh nhận tiêu riêng có phải là mất không?
Ông Hùng dẫn chứng tiếp chuyện xảy ra ở Oceanbank Hải Phòng khi nơi đây vừa mất 400 tỷ đồng (giai đoạn còn Oceanbank cũ) và hỏi: Oceanbank mới có phải gánh nghĩa vụ cho số tiền này này không?
"Đã là xét xử thì phải nêu ra các vấn đề còn trong góc khuất, lý lẽ của tôi trình bày các bị cáo nghe có thể cho rằng phản cảm nhưng vấn phải nói. Phải nêu những góc khuất thì HĐXX mới lọc được và có phán quyết khách quan", ông Hùng trình bày.
Các nguyên đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo
Vị luật sư bào chữa cho nguyên đơn dân sự nói bản thân rất xúc động khi nghe các câu nói của bị cáo trình bày về hoàn cảnh gia đình, nhưng với vai trò luật sư bào chữa cho nguyên đơn “không nói không được”.
Ông Hùng mong HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo vì họ làm việc trong thời điểm kinh tế gặp nhiều khó khăn, bản thân có thể lúng túng...
Ông nói khi đến phòng xét xử nhìn thấy những bị cáo đeo băng trên người, nằm ra ghế nhưng vẫn phải hầu tòa rất buồn và một lần nữa mong HĐXX giảm lượng hình cho nhóm các bị cáo ở Oceanbank cũ.
"Tôi tha thiết đề nghị HĐXX xem xét triệt để có tình tiết giảm nhẹ cho các bị cáo, xem xét hoàn cảnh rất khó khăn của ngành tài chính này...”, ông Hưng nói. Vị luật sư cho rằng, họ thấy được đề nghị của VKS có những cảm thông nhưng chưa thấu.
Cũng theo lời ông Hưng, ít tháng nữa ở Bộ luật hình sự điều 165 sẽ bỏ. Ngoài ra, các bị cáo còn nhiều tình tiết giảm nhẹ khác nên ông đề nghị tòa chiếu cố, xem xét cho họ mức án thấp hơn so với đề nghị của VKS.
Đồng bảo vệ quyền và lợi ích của Oceanbank mới, luật sư Nguyễn Thị Bắc nhất trí với ý kiến của VKS xác định bị cáo Hứa Thị Phấn phải trả lại cho Oceanbank 500 tỷ đồng, phản bác ý kiến bảo vệ của luật sư bào chữa cho bà Phấn.
Căn cứ luật sư Bắc đưa ra là các chứng từ về đường đi của dòng tiền 500 tỷ đồng. “Trên thực tế, bà Phấn đã hưởng lợi khoản tiền vay trên. Bà Phấn phải có trách nhiệm hoàn trả số tiền trên kèm lãi cho ngân hàng”, nữ luật sư nói đồng thời đề nghị HĐXX tiếp tục kê biên với 5 tài sản đảm bảo đã được kê biên để đảm bảo thi hành án.
Tại phiên xử sáng nay, HĐXX cũng mời luật sư Nguyễn Văn Thái (luật sư bảo vệ quyền nguyên đơn dân sự cho Tập đoàn dầu khí Việt Nam - PVN) nên trình bày ý kiến.
Trong 2 yêu cầu, ông Thái đề nghị HĐXX tuyên buộc các cá nhân, tổ chức gây thiệt hại cho PVN phải bồi thường theo quy định của pháp luật. Vị luật sư đề nghị HĐXX xem xét loại bỏ, tránh sử dụng các thuật ngữ thuật khiến người dân hiểu rằng PVN nhận chi lãi ngoài của Oceanbank hoặc tiếp nhận chi lãi ngoài của nhà băng này.
Tiếp lời phần trình bày của luật sư, ông Nguyễn Văn Dũng (người đại diện cho PVN) mong muốn HĐXX xem xét đường lối xử lý của các bị cáo trong nhóm tội Cố ý làm trái. Vị này mong HĐXX lưu tâm Nghị quyết 41/2017 và Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi đã phi hình sự hóa hành vi của các bị cáo này và mong trong quá trình xét xử, tòa xem xét và vận dụng luật sắp có hiệu lực để thể hiện chính sách nhân đạo, khoan hồng của của Nhà nước.
 |
| Nguyễn Xuân Sơn tại tòa sáng 21/9. Ảnh: Việt Hùng. |
Một ngày trước, HĐXX đã gọi gần 20 bị cáo là các sếp ở hội sở Oceanbank, giám đốc các khối, chi nhánh, phòng giao dịch của nhà băng này lên trình bày phần tự bào chữa cho mình. Trong số đó có Nguyễn Xuân Sơn (cựu Tổng giám đốc), Nguyễn Minh Thu (cựu Chủ tịch, cựu Tổng giám đốc), Lê Thị Thu Thủy (cựu Phó tổng giám đốc Oceanbank).
Trong phần trình bày kéo dài hơn nửa giờ, Nguyễn Xuân Sơn xin HĐXX không truy tố mình tội Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản và Tham ô tài sản, mong tòa giảm mức án tử hình mà VKS đề nghị với bị cáo.
Ở phiên xử ngày 15, các bị cáo tự bào chữa đều cho rằng mức án mà VKS đề nghị họ quá nặng so với hành vi. Họ xin HĐXX xem xét các tình tiết giảm nhẹ khi lượng hình.
Nghe phần trình bày của nhiều thuộc cấp, Hà Văn Thắm (cựu Chủ tịch Oceanbank) trào nước mắt.
 |
| Đồ họa: Hiền Đức. |
