Ống bô - "Dạ dày" của động cơ 2 thì

(Zing) - Dù không còn được sử dụng rộng rãi, nhưng động cơ 2 thì vẫn là trò chơi tạo hưng phấn cho người lái và ống bô là dấu hiệu đặc trưng.

Đầu thế kỷ 20, động cơ 2 thì nguyên sơ và đơn giản đã giải quyết được bài toán kinh tế cho nhà sản xuất khi giá thành sản xuất giảm mà sức bật động cơ thỏa mãn được khoái cảm tốc độ của người tiêu dùng. Khói động cơ 2 thì như thứ thuộc phiện dễ dàng ngấm vào máu những tay chơi môtô trong những năm 50-60 từ châu Á, châu  Âu đến châu Mỹ. Có thể thấy rõ, dòng xe đua việt dã đa địa hình như dirtbike motocross thời đó đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho loại động cơ có khả năng bứt phá. Có thể điểm ra những cái tên đình đám như MZ trophy của Đông Đức, Jawa của Tiệp, BSA, Husqvarna, Hodaka...

MZ trophy, xe môtô với động cơ 2 thì của Đông Đức.

Loại động cơ này nổi lên vào thời đó có những nguyên nhân chính như: kỹ thuật đơn giản tạo nên loại động cơ đơn giản, sản xuất rẻ, gọn và nhẹ. Và những ưu điểm chỉnh của loại động cơ này không thể chối bỏ như dễ sửa chữa, trọng lượng nhẹ hơn so với động cơ 4 thì (không có nấm xu-páp, trục cam, cò mổ...), chu kỳ nạp và xả diễn ra gần như đồng thời nên chu kỳ nổ và xả diễn ra nhanh hơn giúp động cơ tạo nên sức bật nhanh hơn. Tuy nhiên, chính ưu điểm chính về công suất lại tạo nên nhược điểm về hiệu suất động cơ vì quá trình nạp và xả diễn ra đồng thời khiến loại động cơ 2 thì hao tổn nhiên liệu nhiều hơn và độ bền bỉ kém hơn so với động cơ 4 thì.

Khu vực áp suất khí thải được tạo ra.

Khu vực cổ và vách bô tạo áp suất chênh lệch giúp khỉ thải xả ra nhanh hơn.

Một phần khí được nạp ra khi xi-lanh đi xuống.

Để hạn chế nhược điểm thoát khí nạp các nhà sản xuất đã khắc phục bằng việc tận dụng xung áp ngược trong ống xả (back pressure) bằng việc cải tạo lại vách bô. Thay vì làm vách bô thẳng và mở rộng về sau, hệ thống xả của một số động cơ 2 thì hiện đại được tạo dáng hình da dày (phình giữa, hóp 2 đầu). Không chỉ tạo dáng phong cách, giải nhiệt nhanh mà loại bô này còn tận dụng được xung áp ngược.

Vách bô hẹp phía cuối tạo xung áp ngược.

Hình dáng phác thảo của ống bô động cơ xe 2 thì.

Xung áp ngược là yếu tố tối kỵ đối với hệ thống ống xả xe 4 thì, bởi nếu không giải phóng thật nhanh khí xả trong ống bô sẽ tạo nên lượng áp suất ứ đọng đẩy ngược vào buồng cháy hay thậm chí làm giảm khả năng nạp hỗn hợp nhiên liệu vào động cơ. Còn đối với động cơ 2 thì, xung áp ngược lại được tận dụng để đẩy nhiên liệu chưa cháy hết vào buồng cháy hoặc đốt sạch nhất có thể trên đường chúng đi ra và phần nào bớt ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, thiết kế loại bô dạ dày này phải được tính toán thật kỹ (chiều dài và độ cong vách bô) để hạn chế hiện tượng xung áp ngược phản tác dụng khi vòng tua máy ở tốc độ cao.

An Huy