Theo kết luận điều tra vụ án, các bị can có 2 sai phạm chính là chuyển nhượng đất Sân bay Nha Trang từ Bộ Quốc phòng quản lý sang cho Tập đoàn Phúc Sơn để đầu tư dự án và doanh nghiệp này dù chưa đủ điều kiện nhưng vẫn "phân lô bán nền", thu hơn 7.032 tỷ đồng từ khách hàng.
Thương mại hóa đất quốc phòng khi chưa đủ điều kiện
Cơ quan điều tra cáo buộc 6 người có hành vi vi phạm quy định về quản lý đất đai gồm 4 cán bộ tỉnh Khánh Hòa là Nguyễn Chiến Thắng, Lê Đức Vinh (đều là cựu Chủ tịch UBND tỉnh); Đào Công Thiên (cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh) và Võ Tấn Thái (cựu Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (cũ).
2 bị can khác là Thiếu tướng Nguyễn Duy Cường (cựu Hiệu trưởng Trường Sĩ quan Không quân) và Thiếu tướng Hoàng Viết Quang (cựu Phó Cục trưởng Cục tác chiến, Bộ Quốc phòng).
Quá trình điều tra cho thấy sân bay Nha Trang (cũ) là công trình chiến đấu thuộc danh mục tài sản đặc biệt, được Nhà nước giao cho Bộ Quốc phòng quản lý, sử dụng. Sân bay rộng 238 ha, gồm diện tích thuộc Khu hiệu bộ Trường Sĩ quan Không quân là 52,4 ha và hơn 186 ha khác do Trung đoàn 920 quản lý.
 |
| Ông chủ Tập đoàn Phúc Sơn Nguyễn Văn Hậu tại phiên tòa hồi tháng 7/2025 ở Hà Nội. |
Từ năm 2009, tỉnh Khánh Hòa đề nghị di dời sân bay này, lấy đất phát triển kinh tế - xã hội và được Thủ tướng chấp thuận năm 2014. Năm 2015, tỉnh Khánh Hòa phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2016 của thành phố Nha Trang, gồm khu vực đất Sân bay Nha Trang được sử dụng xây dựng Dự án Khu trung tâm đô thị - Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang.
Theo quy định pháp luật và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng và UBND tỉnh Khánh Hòa phải thực hiện việc khai thác quỹ đất tại Sân bay Nha Trang để tạo nguồn vốn đầu tư xây dựng sân bay quân sự tại Phan Thiết và cơ sở hạ tầng doanh trại Trung đoàn 920 tại Cam Ranh.
Tuy nhiên, Công ty Phúc Sơn và UBND tỉnh Khánh Hòa đã đề nghị Bộ Quốc phòng bàn giao trước và tiếp nhận gần 63 ha đất do Trường Sĩ quan Không quân bàn giao khi chưa có Quyết định thu hồi đất, Quyết định giao đất; cơ sở nhà đất tại Sân bay Nha Trang chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án sắp xếp, xử lý.
CQĐT xác định hành vi của các bị can vi phạm Điều 53 - Luật Đất đai năm 2013; Quyết định số 09/2007 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ; Điều 6 - Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước năm 2008 và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Chiếm đoạt hơn 7.000 tỷ đồng
Cũng theo kết luận điều tra, Dự án Khu trung tâm thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang (Dự án) do Tập đoàn Phúc Sơn làm chủ đầu tư được thực hiện trên khu đất 62,3 ha có nguồn gốc là đất quốc phòng, thuộc Sân bay Nha Trang (cũ) do Trường Sĩ quan Không quân bàn giao.
Quá trình triển khai dự án, bị can Nguyễn Văn Hậu (Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn) ký văn bản đề nghị Trường Sĩ quan Không quân, Quân chủng Phòng không - Không quân, UBND tỉnh Khánh Hòa báo cáo Bộ Quốc phòng, bàn giao trước phần diện tích đất này.
Ngày 2/12/2015 và ngày 8/1/2016, dù cơ sở nhà đất tại Sân bay Nha Trang chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án sắp xếp, UBND tỉnh Khánh Hòa chưa ban hành quyết định giao đất, Nguyễn Văn Hậu vẫn tiếp nhận 62,3 ha trên thực địa. Sau khi nhận đất, Nguyễn Văn Hậu đã chỉ đạo các bộ phận trong công ty triển khai, thực hiện đầu tư Dự án.
 |
| Bị cáo Nguyễn Chiến Thắng (cựu Chủ tịch UBND tỉnh Khách Hòa) tại phiên tòa trong vụ án liên quan đến Dự án Mường Thanh Viễn Triều. |
Thời điểm 2015, Dự án chưa được phép huy động vốn, chưa đủ điều kiện để thực hiện chuyển nhượng đất nền cho người dân tự xây dựng vì Tập đoàn Phúc Sơn chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Tuy vậy, để có nguồn vốn triển khai và đẩy nhanh tiến độ các dự án khác do Phúc Sơn đang triển khai, Nguyễn Văn Hậu đã chỉ đạo nhân viên tập đoàn này tiến hành các hoạt động truyền thông, quảng cáo giới thiệu Dự án tại Sân bay Nha Trang là đã đủ thủ tục pháp lý, đủ điều kiện huy động vốn để bán hàng.
Doanh nghiệp này sau đó ký 983 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất với 683 cá nhân và thu về hơn 7.032 tỷ đồng.
Trong số 7.032 tỷ đồng thu được, Nguyễn Văn Hậu chỉ đạo dùng hơn 3.786 tỷ đồng để thực hiện các dự án gồm Dự án Các tuyến đường giao thông kết nối Sân bay Nha Trang, Dự án Nút giao Ngọc Hội và Dự án Đường vành đai kết nối nút giao Ngọc Hội. Số tiền còn lại, Hậu dùng mục đích cá nhân hoặc chi cho các dự án khác.
CQĐT cho rằng đến nay, dự án bị dừng triển khai do vi phạm các thủ tục về đất đai, đầu tư; Tập đoàn Phúc Sơn chưa hoàn thành được nghĩa vụ tài chính, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên không bàn giao được đất theo cam kết trong hợp đồng đã ký với khách hàng.
Kết luận điều tra thể hiện bị can Nguyễn Văn Hậu đã nhận thức được sai phạm, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải và đề nghị được lấy tài sản của mình để khắc phục hậu quả vụ án. Số tài sản này là những gì còn lại sau khi Hậu thực hiện nghĩa vụ đối với vụ án do TAND TP Hà Nội xử hồi tháng 7/2025.
Kết quả điều tra cũng cho thấy, các khách hàng mua đất tại Sân bay Nha Trang từ Phúc Sơn và cá nhân Nguyễn Văn Hậu đều có nguyện vọng được tự thỏa thuận; mong muốn Dự án tiếp tục được thực hiện. Để đảm bảo lợi ích của người dân, CQĐT kiến nghị UBND tỉnh Khánh Hòa phối hợp cơ quan liên quan rà soát, tháo gỡ vướng mắc cho Dự án được tiếp tục triển khai.
Tháng 7/2025, TAND TP Hà Nội tuyên án sơ thẩm, xác định Nguyễn Văn Hậu đưa tiền cho các cá nhân là lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND, các Sở ngành tỉnh Vĩnh Phúc, Quảng Ngãi, Phú Thọ với tổng số tiền hơn 132 tỷ đồng. Như vậy, Hậu phạm vào tội "Đưa hối lộ".
Thông qua việc hối lộ hoặc nhờ cậy các lãnh đạo, Tập đoàn Phúc Sơn trúng nhiều gói thầu sai quy định tại các địa phương nói trên, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 459 tỷ đồng. Hành vi phạm vào tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".
Ngoài ra, Nguyễn Văn Hậu chỉ đạo cấp dưới dùng 2 hệ thống sổ sách kế toán, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền 504 tỷ đồng tiền thuế. Việc này phạm vào tội "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng".
Tổng cộng, Nguyễn Văn Hậu đã gây thiệt hại 963 tỷ đồng ở các hành vi vi phạm về đấu thầu hoặc kế toán. Cộng thêm 204 tỷ đồng khi xác định lại giá đất, bị cáo này chịu cáo buộc gây tổng thiệt hại 1.168 tỷ đồng cho Nhà nước.
Quá trình xét xử, Nguyễn Văn Hậu cùng Tập đoàn Phúc Sơn đã nộp hơn 800 tỷ đồng; tự nguyện dùng hơn 500 cây vàng và hơn 200 tỷ đồng bị thu giữ để khắc phục hậu quả và bị xử phạt 30 năm tù.
Sách về Pháp luật
Cuốn sách "Quyền tư pháp và trách nhiệm giải trình của cơ quan thực hiện quyền tư pháp ở Việt Nam hiện nay” không chỉ cung cấp kiến thức nền tảng về quyền tư pháp và trách nhiệm giải trình mà còn đề xuất các giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện quyền tư pháp ở Việt Nam thời gian tới trong 3 chương sách.
