‘Opera Việt có tài năng chỉ chưa có điều kiện phát triển'

Như đã đưa tin, ngày 3/4, Ninh Đức Hoàng Long– một giọng ca 9X đến từ Việt Nam đã đoạt giải Nhất cuộc thi Opera Quốc tế Simandy Jozsep lần thứ 9 được tổ chức tại Hungary. Thành tích của chàng trai sinh năm 1991 được giới chuyên môn đánh giá cao vì nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam và các nước châu Á nói chung không có lợi thế về mặt hình thể khi hát opera. Để tìm hiểu rõ hơn về dòng nhạc này cũng như hướng đi cho Ninh Đức Hoàng Long Zing.vn đã có cuộc trò chuyện với NSƯT Hà Phạm Thăng Long - một trong những giọng ca opera xuất sắc nhất Việt Nam hiện nay.

NSƯT Hà Phạm Thăng Long.

Không phải cứ về nước mới có thể cống hiến

- Khi nhận được tin một giọng ca đến từ Việt Nam đoạt giải Nhất cuộc thi Opera Quốc tế, cảm xúc của chị thế nào?

- Tôi biết tin ngay sau khi Ninh Đức Hoàng Long được giải. Đây là một tin mừng đối với dòng nhạc opera nước nhà vì người trẻ đã có điều kiện để thể hiện và chứng tỏ tài năng âm nhạc của mình. Ninh Đức Hoàng Long lại được giải khi còn đang là sinh viên, điều đó lại càng đáng quý.

- Bên cạnh nhận định Việt Nam nói riêng và châu Á nói chung không có lợi thế về hình thể khi hát opera thì cũng có ý kiến cho rằng chẳng qua chúng ta chưa có điều kiện thể hiện. Quan điểm của chị là gì?

- Tôi thì nghĩ thế này, châu Âu đúng là cái nôi của nghệ thuật opera, điều ấy không thể phủ nhận nhưng nếu chúng ta có điều kiện phát triển thì chúng ta cũng sẽ không kém cạnh gì mà bằng chứng là Ninh Đức Hoàng Long.

Mặt khác, trước đây Việt Nam cũng có nhiều nghệ sĩ opera được giải cao trong các cuộc thi quốc tế, ngay bản thân tôi cũng từng được mời biểu diễn ở nhà hát bên Thụy Điển. Như vậy, Việt Nam cũng từng có “sự xuất khẩu” về opera, có tài năng opera nhưng do chưa có điều kiện duy trì đều đặn nên vẫn chưa có vị trí xứng đáng.

- Có 2 luồng ý kiến khác nhau, một cho rằng Ninh Đức Hoàng Long nên ở châu Âu sau khi kết thúc khóa học, quan điểm khác mong muốn anh về nước để tham gia công tác giảng dạy. Chị nghĩ gì trước hai ý kiến này?

- Thực ra, thế hệ trẻ mà có điều kiện để học tập và phát triển tài năng ở bên nước ngoài thì là một cơ hội rất tốt, chúng ta cũng không nên quá khắt khen. Còn có tâm dành cho quê hương thì chắc chắn có nhiều cách để đóng góp được cho Tổ quốc, không nhất thiết là bắt buộc phải trở về và chỉ hoạt động nghệ thuật ở Việt Nam.

Nhưng nếu nghệ sĩ quyết tâm trở về thì cũng không có nghĩa là ngõ cụt, về nước vừa tham gia công tác giảng dạy, vừa tham gia biểu diễn thông qua các chuyến công tác, lưu diễn ở nước ngoài, cũng là một lựa chọn tuyệt vời.

Hà Phạm Thăng Long biểu diễn với Mỹ Linh trong chương trình Điều còn mãi.

- Là người gắn bó lâu năm với opera, theo chị, nếu về Việt Nam liệu Ninh Đức Hoàng Long có điều kiện để phát huy tài năng của mình hay không?

- Nếu nói điều kiện bây giờ ở Việt Nam cho opera thì đúng thật là chưa có nhiều nhưng tôi nghĩ Ninh Đức Hoàng Long sẽ chưa về nước ngay vì bạn đấy còn phải hoàn thành các khóa học. Khoảng 5-10 năm nữa bạn ấy quay trở về Việt Nam, biết đâu sau chừng ấy năm đất nước đã phát triển hơn và chúng ta có nhiều điều kiện hơn cho opera, do vậy rất khó để có thể khẳng định được ngay lúc này.

Nghệ sĩ opera cần luôn chăm chỉ và khổ luyện

- Nhiều người cho rằng opera ở Việt Nam không những chưa phát triển mà ngay cả cơ sở vật chất cũng rất hạn chế. Hà Nội chỉ có Nhà hát Lớn là có kiến trúc phù hợp để hát opera nhưng hiệu quả sử dụng cũng không còn được như trước. Chị có ý kiến gì về điều đó?

- Cơ sở vật chất chưa có nhiều cũng xuất phát từ việc opera của chúng ta chưa phát triển. Tôi nghĩ đơn giản đó là sự đồng bộ. Đúng là chúng ta chỉ có Nhà hát Lớn là có thể biểu diễn được nghệ thuật opera, tức là chúng ta có rất ít nhà hát nhưng khi opera vẫn hoạt động với quy mô và mức độ như hiện nay thì việc xây dựng thêm nhà hát cũng không phải cách. Thế nên, vấn đề là phải đồng bộ, từ đào tạo, biểu diễn đến định hướng phát triển opera, song song với cải thiện cơ sở vật chất.

- Opera ở Việt Nam vẫn luôn được xem là dòng nhạc kén người nghe, chị và các đồng nghiệp có nghĩ đến việc kết hợp opera với các dòng nhạc đại chúng khác?

- Thực ra việc kết hợp opera với các dòng nhạc khác như rock thì trên thế giới họ làm rất nhiều rồi. Ngay bản thân tôi cũng từng tham gia vào cuộc thử nghiệp đầy thú vị này. Nhưng sau đó, tôi nhận ra mỗi dòng nhạc có một thế mạnh riêng và đối tượng khán giả riêng, rock có khán giả của rock, opera có khán giả của opera, có người thích nghe cái này, có người thích xem cái khác. Thế nên chúng ta cũng đừng đặt vấn đề dòng nào là hàn lâm, dòng nào là đại chúng nên phát huy ưu điểm của dòng nhạc đó thì hơn.

Hà Phạm Thăng Long sở hữu chất giọng soprano, cao sáng, kỹ thuật bài bản, cột hơi chắc được cho là thích hợp nhất với dòng nhạc opera.

- Theo chị, khó khăn lớn nhất của một nghệ sĩ trẻ khi theo đuổi opera là gì?

- Không một ngành nghề chân chính nào là đơn giản và dễ dàng, tôi nghĩ vậy. Nhưng đúng là nghệ thuật thì sẽ có đặc thù riêng với những yêu cầu chặt chẽ và khắt khe. Một nghệ sĩ trẻ muốn theo đuổi opera trước hết phải có năng khiếu, nếu không có năng khiếu sẽ rất khó. Ngoài ra còn phải rất chăm chỉ khổ luyện, có như vậy mới thành công và có chỗ vị trí nhất định được. Opera không phải học ngày một ngày hai là có thể thành tài, phải học cả đời.

- Sau hơn 20 năm làm nghề, điều chị trăn trở nhất với opera lúc này?

- Tôi nghĩ từ "trăn trở" quá lớn lao đối với tôi. Sau nhiều năm làm nghề, tôi muốn dùng từ hy vọng, hy vọng rằng thế hệ đi sau tôi sẽ có điều kiện hơn để phát triển và thể hiện tài năng opera của mình.