Oscar quá vội vàng trong nỗ lực đổi mới

Đầu năm 2016, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh nước Mỹ (AMPAS) phải hứng chịu vô số chỉ trích khi không có một cái tên người da màu nào nằm trong danh sách 20 diễn viên nhận đề cử Oscar về diễn xuất.

Danh sách đề cử Oscar 2016 ở các hạng mục dành cho diễn viên và đạo diễn từng gây ra tranh cãi lớn khi không có sự xuất hiện của bất cứ người da màu nào. Ảnh: LA Times

Sự phản đối mạnh mẽ tới nỗi kéo theo hashtag #OscarsSoWhite trên nhiều diễn đàn và mạng xã hội, cùng hàng loạt cuộc tranh luận bất tận xem ai mới thực sự xứng đáng có mặt trong danh sách tranh tài. Thậm chí, một số ngôi sao da màu còn công khai tẩy chay, quyết không tham dự lễ trao giải Oscar lần thứ 88.

AMPAS quyết định kết nạp mới 683 thành viên

Chủ tịch AMPAS, bà Cheryl Boone Isaacs, khi ấy đã lắng nghe những chỉ trích và hứa sẽ sớm đưa ra những thay đổi. Trong sáng 1/7, giới truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin Viện hàn lâm mới kết nạp thêm 683 thành viên mới, trong đó 46% là phụ nữ và 41% là người da màu, nhằm có thể tạo ra đổi mới tích cực trong danh sách tranh tài của Oscar 2017.

Idris Elba, Daniel Dae Kim, Freida Pinto, Alicia Vikander là bốn trong số 683 cái tên nhận được lời mời tham gia Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh nước Mỹ. Ảnh: The Hollywood Reporter

Danh sách gương mặt mới của AMPAS có nhiều cái tên đáng chú ý: từ các tài năng trẻ như John Boyega hay Emma Watson, cho tới những ca sĩ như Mary J. Blige hay will.i.am, và cả những đạo diễn quốc tế tên tuổi như Ken Loach (Anh), Abbas Kiarostami (Iran), Park Chan Wook (Hàn Quốc), Apichatpong Weerasethakul (Thái Lan)...

Sự có mặt của họ giúp cho độ tuổi trung bình của Viện hàn lâm giảm xuống chút ít. Tổng số thành viên nam giới nay giảm từ 75% xuống 73%, còn người da trắng giảm từ 92% xuống 89%.

28 trong số 683 người góp mặt trong danh sách từng thắng giải Oscar. Có thể kể tới Brie Larson - mỹ nhân của Kong: Skull Island (2017) và mới thắng giải Nữ diễn viên chính xuất sắc với Room (2015); Alicia Vikander - người đẹp Thụy Điển thắng giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc với The Danish Girl (2015); Mark Rylance - tài tử nhận giải Nam diễn viên phụ xuất sắc với Bridge of Spies (2015) hay Michael Sugar - nhà sản xuất của Spotlight (2015)…

Kể cả một số gương mặt bị Oscar 2016 "bỏ rơi" cũng được Viện hàn lâm kết nạp, như đạo diễn Cary Fukunaga và ngôi sao Idris Elba của Beasts of No Nation (2015), hay đạo diễn Ryan Coogler và tài tử Michael B. Jordan của bộ phim mang đề tài quyền anh Creed (2015)…

Ryan Coogler và Michael B. Jordan, hai gương mặt bị Oscar 2016 bỏ qua đầy đáng tiếc với Creed, cũng mới nhận được thư mời từ AMPAS. Ảnh: Warner Bros.

Bà Cheryl Boone Isaacs xem ra rất quyết tâm tạo ra thay đổi, bởi danh sách 683 người còn có tên của các ngôi sao thuộc nhiều thể loại phim và lĩnh vực khác nhau: nữ diễn viên Greta Gerwig của dòng phim độc lập, Dakota Johnson của bộ phim Fifty Shades of Grey - 50 sắc thái, James Murdoch - CEO hãng Fox…

Người đứng đầu Viện hàn lâm và các cộng sự dường như đã tiếp thu những luồng chỉ trích khi quyết định kết nạp thêm hàng loạt thành viên với tiêu chí "nhiều nữ hơn, nhiều màu da hơn, nhiều quốc tịch hơn" như thế. Trước đó, số gương mặt mới của AMPAS mỗi năm gần đây thường chỉ nằm dưới 300.

Mục đích sau cùng chính là nhằm tìm ra các cá nhân xứng đáng để trao tượng vàng Oscar, đồng thời khiến những câu chuyện như #OscarsSoWhite không còn tái lặp.

Những nguy cơ tiềm ẩn

Nhưng sự kết nạp ồ ạt thành viên mới như vậy có thể khiến Viện hàn lâm đối mặt với một số vấn đề khác. Tạp chí The Hollywood Reporter chỉ ra rằng liệu AMPAS có quá vội vã và đã kết nạp những thành viên chưa đủ xứng đáng hay không?

Chẳng hạn như với trường hợp của Dakota Johnson. Bộ phim 50 sắc thái của cô rất ăn khách tại phòng vé. Nhưng đây đồng thời là tác phẩm khiến minh tinh “ẵm” giải Nữ diễn viên chính tệ nhất của Mâm xôi vàng lần thứ 36.

Mới "ẵm" giải Mâm xôi vàng, nhưng Dakota Johnson nay lại có cơ hội trở thành ban giám khảo của Oscar 2017. Ảnh: Vogue

Hoặc với trường hợp của John Boyega, anh chàng 24 tuổi hiện rất được quan tâm sau khi tham gia bom tấn Star Wars: The Force Awakens (2015). Nhưng liệu anh có thể “giữ nhiệt” cho tên tuổi sau vài năm nữa hay không lại là vấn đề khác. Nếu điều đó không xảy ra, người ta sẽ nhìn lại việc kết nạp Boyega vào AMPAS lúc này như một hành động có phần vội vã.

Danh sách mới khiến nhiều người ngạc nhiên bởi có rất nhiều tên tuổi lớn đến nay mới được Viện hàn lâm kết nạp, như Rachel McAdams, Eva Mendes, Freida Pinto hay Ice Cube.

Nhưng giới truyền thông càng ngạc nhiên hơn khi có những cái tên không liên quan lắm đến ngành điện ảnh, như Cherry Jones hay Patti LuPone vốn chuyên về sân khấu kịch, hay Martin Starr và Dannies Haysbert vốn thuộc lĩnh vực truyền hình. Những cá nhân tranh tài năm nay hẳn rất tò mò muốn biết những nhân vật đó sẽ bỏ phiếu Oscar ra sao.

Những cái tên đến từ dòng phim độc lập như đạo diễn Nicolas Winding Refn (bìa phải) có thể tạo ra thay đổi không như AMPAS mong muốn bằng phiếu bầu của họ. Ảnh: Amazon Studios

Một vấn đề khác mà AMPAS có thể phải đối mặt là việc những ngôi sao của dòng phim độc lập nhiều khả năng sẽ bầu chọn cho các tác phẩm thuộc thể loại đó, hơn là các bộ phim có kinh phí lớn đến từ các studio tên tuổi.

Nếu như có quá nhiều phim độc lập chen chân vào danh sách đề cử, số lượng người theo dõi lễ trao giải Oscar chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng.

Viện hàn lâm từng cố gắng khắc phục điều đó khi mở rộng hạng mục Phim truyện xuất sắc lên tối đa 10 phim vào năm 2009. Khi ấy, họ mới bị chỉ trích khi bom tấn The Dark Knight không có tên trong danh sách tranh tài giải thưởng cao quý nhất.

Tuy nhiên, những đạo diễn đến từ châu Âu mới được kết nạp như Ken Loach hay Nicolas Winding Refn cũng khó lòng bỏ phiếu cho những tác phẩm kiểu như vậy, mà hướng tới những bộ phim mang đậm tính nghệ thuật và không dành cho số đông nhiều hơn.

Trước mắt, những nỗ lực thay đổi mà bà Cheryl Boone Isaacs và Viện hàn lâm mang đến cho giải thưởng Oscar 2017 là điều đáng ghi nhận. Nhưng liệu nó sẽ cho kết quả ra sao, thì công chúng sẽ phải chờ tới cuối tháng 1 năm sau mới có thể phần nào biết được.