“Tôi không thể tả nổi cảm giác vui mừng vào lúc này”, một nhân viên kinh doanh ôtô của Honda tại Hà Nội chia sẻ sau khi nhận được thông tin loạt xe mới nhập khẩu của Honda Việt Nam đã cập cảng. Cảm giác "như mong mẹ về chợ" này khá dễ hiểu trong bối cảnh các hãng không có xe để bán, đặc biệt là những hãng chủ yếu nhập khẩu như Honda.
VTA – chìa khóa mở cửa nhập khẩu
Kể từ khi Nghị định 116 được ban hành tháng 10 năm ngoái, chiến lược và kế hoạch kinh doanh của các hãng xe tại Việt Nam đã ít nhiều bị ảnh hưởng. Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ôtô nhập khẩu (VTA) do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cấp, quy định trong nghị định, là điểm mấu chốt khiến nhiều hãng xe không thể nhập sản phẩm về bán suốt từ đầu năm đến nay.
 |
| Xe nhập khẩu giảm mạnh trong 2 tháng đầu năm 2018 so với cùng kỳ 2017. |
Cuối năm ngoái, Honda nhập vội hơn 700 chiếc CR-V thế hệ mới để bán dịp đầu năm nay. Tuy nhiên doanh nghiệp này vẫn phải chịu thuế nhập khẩu 30% với lô xe kể trên, kéo theo giá xe bán tới khách hàng cao hơn dự kiến ban đầu công bố. Không ít khách hàng đã nói liên doanh này tráo trở về giá bán, nhưng đó là việc cực chẳng đã của họ.
Xe nhập trở nên khan hiếm trên thị trường, người dùng tại Việt Nam chưa có cơ hội tiếp cận với những chiếc xe hưởng thuế nhập khẩu 0% từ ASEAN. Nhiều người đã không mua xe trong năm 2017, chờ đợi sự đổ bộ của loạt xe nhập với hy vọng giá xe chung sẽ giảm.
Thế nhưng, chờ đợi vẫn là chờ đợi trong suốt 2 tháng đã qua. Xe nhập không có để bán, khiến nhu cầu dần chuyển sang các mẫu xe lắp ráp trong nước. Tình trạng cầu tăng lên đột ngột khiến nhiều dòng xe lắp ráp trong nước cũng rơi vào tình trạng cháy hàng, sản xuất không kịp để trả khách, kéo theo giá bán một số dòng xe trong nước bất ngờ tăng nhẹ. Người dùng vẫn chưa thấy xe giá rẻ 2018 ở đâu.
 |
| Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại khiến nhiều doanh nghiệp không thể nhập xe về những tháng đầu năm. |
Sau buổi hội nghị giữa Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cùng các bộ, ngành và doanh nghiệp liên quan, dường như cánh cửa sáng hơn phần nào với xe nhập khẩu. Một số dòng xe được ưa chuộng, xuất xứ ASEAN sẽ quay trở lại Việt Nam trong thời gian tới, dù chưa thể bán ngay ra thị trường do còn qua các bước đăng kiểm.
Ông Phạm Anh Tuấn, Trưởng tiểu ban Chính sách Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô tại Việt Nam (VAMA), cho biết Thái Lan đã đồng ý cấp Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại cho các nhà nhập khẩu Việt Nam, theo quy định tại Nghị định 116. Đây là điều kiện cần để các mẫu xe nhập khẩu xuất xứ Thái Lan có thể quay trở lại Việt Nam.
Trong khi đó, ông Hoàng Hà, Vụ trưởng vụ Khoa học – Công nghệ, Bộ GTVT cho biết chỉ cần Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại do cơ quan thẩm quyền nước ngoài cấp và không thấp hơn các tiêu chuẩn tại Việt Nam sẽ được chấp nhận.
Xe nhập quay trở lại
Ngay đầu tháng 3, lô xe nhập mang nhãn hiệu Honda đã cập cảng Hiệp Phước, TP.HCM, để chờ thông quan. Lô xe được nhập về gồm các mẫu CR-V, Accord, Civic và Jazz, mở đầu cho loạt xe nhập khẩu trong năm 2018.
Theo một nhân viên kinh doanh xe Honda tại Hà Nội, những chiếc xe mới nhập được hưởng thuế suất thuế nhập khẩu 0% nên chắc chắn giá bán sẽ rất cạnh tranh. “Chúng tôi đã mở nhận đặt cọc cho các dòng xe này ngay bây giờ, nhưng sẽ mất khoảng hơn 1 tháng để giao xe cho khách, do còn chờ đăng kiểm”, sale của Honda cho biết thêm.
Sự quay trở lại của những chiếc xe nhập khẩu thời gian tới sẽ khiến thị trường ôtô thêm sôi động, nhiều lựa chọn hơn so với việc chỉ có xe lắp ráp trong nước. Ngoài ra, sự đa dạng sản phẩm sẽ khiến các hãng phải có nhiều chiến lược cạnh tranh, có thể tác động đến giá bán, giúp người tiêu dùng tiếp cận dễ dàng hơn với ôtô.
 |
| Lô xe nhập khẩu mới mang nhãn hiệu Honda đã cập cảng đầu tháng 3. |
Vui nhất lúc này có lẽ là nhân viên kinh doanh xe Honda, bởi từ đầu năm đến nay họ chủ yếu bán những chiếc City. “Bán một mình City hơi kém hiệu quả, showroom phải có nhiều đầu xe cho khách lựa chọn. Thời gian tới, chúng tôi sẽ bận rộn hơn với sự xuất hiện của CR-V, Civic mới và Jazz”, nhân viên kinh doanh của một showroom Honda tại Hà Nội chia sẻ trong sự vui mừng.
Muộn màng hơn so với xe nhập khẩu từ Thái Lan, các mẫu xe xuất xứ Indonesia cũng sẽ được nhập về trong thời gian tới. Đăng tải trên Jakarta Post, Thứ trưởng Bộ Thương mại Indonesia cho biết chính phủ Indonesia sẽ có những điều chỉnh về giấy VTA để đáp ứng quy định của Việt Nam, từ đó thúc đẩy trở lại việc xuất khẩu ôtô. Trước đó, phía Indonesia đã có những lo ngại về việc có thể thất thu 85 triệu USD do không xuất khẩu được ôtô sang Việt Nam.
 |
| Những chiếc xe xuất xứ Nhật Bản như của Lexus hiện chưa thể nhập về Việt Nam. |
Câu chuyện với xe nhập khẩu xuất xứ ASEAN có lẽ dễ thở hơn ở thời điểm này, nhưng những mẫu xe nhập khẩu Nhật Bản vẫn chưa thấy có cửa sáng. Ông Phạm Anh Tuấn, Tổng trưởng ban kế hoạch chiến lược của Toyota Việt Nam cho biết Nhật Bản nhiều khả năng không cấp VTA, nên các mẫu xe nhập khẩu xuất xứ từ đây như Land Cruiser hay Lexus chưa có hướng tiếp theo.
