Khác với những thông tin về một Triều Tiên khép kín cả ở trong lẫn ngoài, chị Vũ Nam Phương (thành viên Hội hữu nghị Việt Nam- Triều Tiên) cho biết đã rất ấn tượng khi lần đầu đến đất nước này vào năm 2013.
Người dân được thoải mái mua bán xe
Đường phố tại thủ đô Bình Nhưỡng rộng và thoáng, nhưng cũng có lúc tắc đường. Xe cũ rất rẻ, chủ yếu các lại xe Volvo và xe Nhật Bản do Triều Kiều mang về từ nhiều năm trước. Từ thời điểm chị bắt đầu làm việc ở Triều Tiên, đã thấy người dân được thoải mái mua bán xe, miễn có tiền.
 |
| Một chiếc Pyeonghwa đeo biển xanh dân sự theo quy định biển số mới của Triều Tiên áp dụng từ năm 2016. Ảnh: Vũ Nam Phương. |
Một thời gian dài Triều Tiên phân biệt xe dân sự bằng biển số màu trắng, nhưng sau năm 2016 đã đổi sang biển màu xanh giống Trung Quốc. Biển đỏ là xe quân đội và biển vàng là xe nhà nước.
Hiện nay, bên cạnh xe nội địa Sungri, Pyeonghwa, Seongyang, Neanara, thị trường ôtô Triền Tiên còn có sự góp mặt của doanh nhân Trung Quốc, đi cùng là các hãng xe BYD hay FAW.
Ôtô không nằm trong danh mục cấm vận nên có thể nhập từ bất cứ nước nào, nhưng ngân hàng Triều Tiên bị cấm thanh toán quốc tế là rào cản lớn nhất cho việc nhập xe.
Thuế nhập ôtô đang áp dụng là 20%. Triều Tiên không thiếu những chiếc Mercedes-Benz đời mới hay dòng Audi thể thao, vốn là những chiếc xe sang của Đức rất được ưa chuộng ở đất nước này. Đa số chúng được nhập qua đường Trung Quốc, nhiều chiếc xe Châu Âu có tem chữ tiếng Trung vì là phiên bản bán ở đại lục.
 |
| Một chiếc Audi A6L phiên bản bán tại Trung Quốc với tem đuôi chữ Hoa. Ảnh: Vũ Nam Phương. |
Triều Tiên không đánh thuế lên người tiêu dùng nên không có thuế tiêu thụ đặc biệt. Khi mua xe mới, ngoài số tiền mua xe khá rẻ (giá riêng cho người Triều Tiên) chỉ từ 1 triệu KPW – won Triều Tiên (khoảng 21 triệu VND), các khoản còn lại để xe lăn bánh được chiếm khoảng 10 – 20% giá trị xe gồm tiền môi trường, xây dựng cầu đường, bảo hiểm, đăng ký biển số.
Chị Vũ Nam Phương không trực tiếp mua ôtô vì giá cho người nước ngoài không rẻ (từ 10.000 USD) nhưng đã cùng người bạn Triều Tiên đi mua xe cũ thì thấy thủ tục khá đơn giản, chỉ cần giấy viết tay rồi ra Ủy ban nhân dân phường chứng thực.
Luật Triều Tiên hiện đã cho tư nhân được kinh doanh ôtô nhưng ngoại trừ các showroom của hãng nội địa nằm rải rác ở các thành phố chính, còn có đại lý xe của người Trung Quốc. Một số hãng xe taxi ở Triều Tiên dùng xe mới của Trung Quốc là điều không hiếm thấy.
Xe rẻ nhưng... vắng khách
Trước đây hãng xe Pyeonghwa có bán cổ phần cho Sangyang (Hàn Quốc) để cùng sản xuất ôtô nhưng sau năm 2012 mọi thứ dừng lại do lệnh cấm vận. Vì thế sản lượng sản xuất ôtô của Triều Tiên dù các nhà máy được thiết kế với công suất hàng chục ngàn xe mỗi năm, nhưng thực tế số xuất xưởng chỉ vài trăm xe (theo một số báo cáo không chính thức).
Về lý thuyết, chỉ từ 1 triệu KPW tương đương với 120 USD (giá trị quy đổi riêng cho người dân, 1 USD = 8.300 KPW) là có thể mua một chiếc xe nội địa long lanh. Thực tế không phải ai cũng dễ dàng mua.
Theo chị Vũ Nam Phương, với người dân không phải là công chức, quân nhân làm việc ở doanh nghiệp tư nhân có mức thu nhập trung bình 74 USD/tháng, với doanh nghiệp nước ngoài tối thiểu là 150 USD, đủ điều kiện mua xe. Nhưng các đối tượng này không được hưởng sự bao cấp của chính phủ nên chi phí sinh hoạt sẽ cao hơn. Ngoài ra, do cấm vận và khó khăn nguồn cung nhiên liệu, xăng dầu bị hạn chế.
Mỗi một ôtô dân sự chỉ được mua 15kg nhiên liệu một tháng (bằng khoảng 21 lít), quản lý bằng phiếu cấp ở sở giao thông, và có để nhận qua đường bưu chính, mỗi lần nhận 12 tháng. Như vậy, kể cả có ôtô, việc đi lại cũng không dễ dàng do chính sách quản lý nhiên liệt ngặt nghèo.
Tại Triều Tiên, vấn đề xăng dầu chỉ dễ dàng tiếp cận nếu người mua là các cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức nước ngoài, không bị giới hạn số lần mua.
Trong khi đó, phương tiện công cộng khá sẵn và rẻ. Chị Phương cho biết thẻ đi xe công cộng trong một năm chỉ tương đương với 1 lít xăng. Vì thế người dân sẽ ít có nhu cầu mua ôtô.
Mọi thứ sắp thay đổi. Triều Tiên đầu năm nay đã cho phép nước ngoài kinh doanh xăng dầu và một số doanh nghiệp Trung Quốc đã xúc tiến tận dụng cơ hội này. Đây có thể là đòn bẩy để thúc đẩy thị trường ôtô Triều Tiên.
