Phát hiện 'siêu Trái Đất' cách chúng ta 2.500 năm ánh sáng

Hành tinh mới phát hiện được đặt tên là Kepler-725c. Ảnh: Sixth Tone.

Sixth Tone đưa tin một nhóm nghiên cứu quốc tế do Đài thiên văn Vân Nam (Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc) dẫn đầu mới phát hiện một “siêu Trái Đất” cách xa Trái Đất 2.500 ánh sáng.

Hành tinh có thể có nước

Phát hiện này công bố trên tạp chí Nature Astronomy vào ngày 3/6 vừa qua, được đánh giá sẽ mở ra những manh mối mới trong hành trình tìm kiếm sự sống dựa trên carbon ngoài hành tinh.

Siêu Trái Đất là những hành tinh lớn hơn Trái Đất nhưng không nhất thiết có điều kiện khí quyển tương tự. Đây là một trong những loại hành tinh phổ biến nhất trong thiên hà.

Hành tinh mới này được nhóm nghiên cứu đặt tên là Kepler-725c, có khối lượng gấp khoảng 10 lần Trái Đất và nằm trong vùng ở được bên ngoài ngôi sao Kepler-725 - ngôi sao thuộc dãy chính loại G, tương tự Mặt Trời.

Trong buổi phỏng vấn với truyền thông, nhà nghiên cứu Wang Xiaobin nói rằng việc tìm thấy Kepler-725c đánh dấu bước quan trọng đối với cộng đồng khoa học Trung Quốc trong hành trình tìm kiếm Trái Đất thứ hai.

Kepler-725c hoàn thành một chu kỳ quỹ đạo quanh ngôi sao - vốn trẻ hơn và có hoạt động từ tính mạnh hơn đáng kể so với Mặt Trời - trong vòng 207,5 ngày. Hành tinh này tồn tại trong vùng có thể có nước ở thể lỏng - điều kiện cơ bản cho sự sống.

Theo ông Wang, Kepler-725c có tuổi đời khoảng 1,6 tỷ năm. NASA từng sử dụng kính viễn vọng không gian Kepler nhưng vẫn không tìm thấy hành tinh này.

Tìm Trái Đất mới bằng phương pháp mới

Từ lâu, các nhà khoa học vẫn dựa vào 2 phương pháp chính để tìm kiếm các hành tinh. Thứ nhất là phương pháp quá cảnh, cụ thể là đo độ mờ của ánh sáng ngôi sao chủ khi hành tinh đi qua. Thứ hai là phương pháp vận tốc hướng tâm, nghĩa là phát hiện dao động nhỏ trong chuyển động của ngôi sao do lực hấp dẫn từ hành tinh quay quanh.

Tuy nhiên, cả hai phương pháp này đều gặp khó khăn khi phát hiện các hành tinh có khối lượng thấp và chu kỳ quỹ đạo dài trong các hệ sao giống Mặt Trời, vì những hành tinh này nhỏ và hiếm khi đi qua phía trước ngôi sao.

Thay vào đó, nhóm nghiên cứu Trung Quốc đã sử dụng công nghệ đảo ngược biến thiên thời gian quá cảnh (TTV) để chứng minh sự tồn tại của Kepler-725c, cũng như xác định khối lượng và quỹ đạo của nó bằng cách đo những sai lệch nhỏ trong thời gian quá cảnh do ảnh hưởng hấp dẫn từ các hành tinh khác trong cùng hệ sao.

“TTV giống như quan sát tốc độ chạy của một chiếc đồng hồ để xác định xem có ai đó lặng lẽ dịch chuyển kim đồng hồ hay không", tác giả nghiên cứu Sun Leilei giải thích phương pháp này.

Nói thêm về công nghệ TTV, ông Wang cho biết công nghệ này đặc biệt hiệu quả trong công tác tìm kiếm hành tinh, giúp khắc phục hạn chế của các phương pháp phát hiện truyền thống.

"TTV đo thời gian quá cảnh của một hành tinh khác đang ở trong trạng thái cộng hưởng quỹ đạo với hành tinh mục tiêu, cho phép các nhà khoa học suy luận sự tồn tại của hành tinh không nhìn thấy", ông Wang lý giải thêm.

Phần lớn hành tinh ngoài hệ Mặt Trời có khối lượng thấp từng được phát hiện trong vùng có thể sinh sống được đều quay quanh các ngôi sao lùn đỏ. Vì vậy, việc phát hiện một hành tinh như Kepler-725c trong hệ sao kiểu Mặt Trời là điều đáng chú ý.

Các hành tinh quay quanh sao lùn đỏ thường dễ phát hiện hơn vì tín hiệu quá cảnh của chúng mạnh hơn, chặn được phần lớn ánh sáng của ngôi sao. Dao động hấp dẫn do các hành tinh này gây ra cũng rõ ràng hơn, giúp tăng cường tín hiệu vận tốc hướng tâm.

Tuy nhiên, giấc mơ di cư đến hành tinh này vẫn còn xa vời vì cách Trái Đất 2.500 ánh sáng, tức là gấp khoảng 160 triệu lần khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời.

Dù vậy, các chuyên gia thẩm định kết quả nghiên cứu cũng như ban biên tập tạp chí Nature Astronomy đều nhấn mạnh tầm quan trọng của đột phá này, đặc biệt là việc ứng dụng phương pháp TTV - vốn đang mở ra một hướng đi quan trọng để xác định các hành tinh ngoài hệ Mặt Trời có thể sinh sống trong vũ trụ.