Phớt lờ những cơn đau âm ỉ, người Việt trẻ phải lên bàn mổ

Mỗi ngày trôi qua ở văn phòng của Anh Tú (24 tuổi, Hà Nội) đều đi cùng cảm giác lưng đau âm ỉ. Anh chủ quan, nghĩ chỉ là mỏi do ngồi nhiều, nghỉ ngơi vài hôm sẽ khỏi. Nhưng rồi một lần vô tình trượt ngã, đập mạnh mông xuống nền cứng, cơn đau lưng bỗng bùng phát dữ dội, kéo dài không dứt.

Kết quả chụp cộng hưởng từ (MRI) khiến Tú bất ngờ: thoát vị đĩa đệm lớn, khối nhân nhầy trong đĩa đệm đã lệch ra ngoài, chèn ép vào dây thần kinh.

Cảnh báo âm thầm trước khi đĩa đệm "vỡ trận"

Bác sĩ Nguyễn Dương Nhật Thi, chuyên khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, nhận định cú ngã như "giọt nước tràn ly", bởi trước đó, cột sống của Tú đã suy yếu sau thời gian dài ngồi sai tư thế, ít vận động.

Tú buộc phải phẫu thuật nội soi để lấy bỏ khối thoát vị, tránh nguy cơ tổn thương thần kinh nghiêm trọng hơn.

Tương tự Anh Tú, suốt 2-3 năm qua, Ái Linh (30 tuổi, Hà Nội), biên tập viên tại một tòa soạn lớn, đã quen với cảm giác mỏi vai, cứng gáy sau mỗi ngày làm việc căng thẳng. Cô thường xuyên làm việc đến khuya, mắt dán vào màn hình máy tính, vai gồng cứng suốt nhiều giờ. Những cơn đau đến rồi đi và cô luôn "giải quyết nhanh gọn" bằng vài miếng dán giảm đau.

Ái Linh được bác sĩ chẩn đoán thoái hóa cột sống cổ. Ảnh: NVCC.

"Một đêm đầu tháng 7, mọi thứ thay đổi. Khi vừa tắt máy lúc 23h, tôi bất ngờ cảm thấy cổ co cứng như bị bóp chặt, cánh tay phải tê bì. Tôi choáng váng, toàn thân rã rời như vừa trải qua một trận ốm nặng", Linh nói với Tri Thức - Znews.

Tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bác sĩ kết luận cô bị thoái hóa cột sống cổ, suy nhược do làm việc quá sức. Nghe xong, cô sững sờ, không ngờ những cơn đau mà mình luôn xem nhẹ lại là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm.

May mắn, Linh chưa bị thoát vị đĩa đệm. Nhưng cú sốc đó đủ khiến cô thay đổi, từ một người phớt lờ cơn đau thành người nghiêm túc với sức khỏe. Cô bắt đầu kiên trì tập luyện theo các bài tập phục hồi do bác sĩ hướng dẫn, uống thuốc và sử dụng thêm thực phẩm chức năng theo chỉ định, với hy vọng lấy lại sự dẻo dai cho cột sống trước khi quá muộn.

Thoái hóa cột sống đang trẻ hóa

Trao đổi với Tri Thức - Znews, bác sĩ Nguyễn Dương Nhật Thi, cho biết thoái hóa cột sống, căn bệnh trước kia vốn chỉ phổ biến ở người lớn tuổi, nay đang ngày càng trẻ hóa, đặc biệt ở nhóm nhân viên văn phòng.

Trước đây, phụ nữ thường bước vào giai đoạn thoái hóa sau tuổi 45-50 do thay đổi nội tiết tố. Nhưng hiện tại, không ít người chưa đến 30 tuổi đã gặp các triệu chứng điển hình như đau cổ vai gáy kéo dài, cứng cổ sau ngày làm việc, hay cảm giác mỏi dọc sống lưng.

Trung bình, mỗi ngày, phòng khám tiếp nhận khoảng 150-200 lượt khám, 50% ca bệnh liên quan đến cột sống. Các bệnh lý thường đa dạng, có đủ mức độ từ nặng đến nhẹ, thường gặp nhất là thoái hóa cột sống, chấn thương cột sống, viêm tụy...

Những người ngồi liên tục 7-8 tiếng mỗi ngày khiến cơ cổ và cơ lưng phải gồng, chịu tải trọng lớn, lâu dần gây tổn thương và dẫn đến thoái hóa. Ảnh: Freepik.

Theo bác sĩ Thi, nguyên nhân chính là thói quen ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên giữ nguyên một tư thế trong nhiều giờ đồng hồ, nhất là vùng cổ và lưng.

Những người ngồi liên tục 7-8 tiếng mỗi ngày khiến cơ cổ và cơ lưng phải gồng, chịu tải trọng lớn, lâu dần gây tổn thương và dẫn đến thoái hóa. Khi dây thần kinh bị chèn ép bởi tổn thương ở cột sống cổ hoặc thắt lưng, người bệnh thường cảm thấy đau lan xuống tay hoặc chân.

"Những cơn đau thoáng qua ban đầu có thể thuyên giảm nhờ xoa bóp, nghỉ ngơi, dùng dầu nóng. Tuy nhiên, nếu các biện pháp này không còn hiệu quả và cơn đau kéo dài, dai dẳng, có thể cơ thể đã bước vào giai đoạn thoái hóa mạn tính, tức là tổn thương khó hồi phục", bác sĩ Thi nhấn mạnh.

Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp biến chứng như: lưng còng, cổ rụt, tay chân yếu hoặc mất cảm giác. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Bảo vệ cột sống trước khi quá muộn

Theo bác sĩ Nhật Thi, để chẩn đoán các tổn thương tại cột sống, bệnh nhân cần được chụp MRI. Tuy nhiên, ở giai đoạn sớm, những tổn thương do thoái hóa thường chưa thể hiện rõ trên phim. Chỉ khi bệnh tiến triển nặng hơn, như đốt sống bị lún, xuất hiện gai xương hoặc cột sống biến dạng, các dấu hiệu mới được nhìn thấy rõ ràng qua hình ảnh MRI.

"Với người trẻ, nếu phát hiện bệnh sớm, bác sĩ thường ưu tiên điều trị bảo tồn. Phương pháp này bao gồm dùng thuốc, tập vận động và vật lý trị liệu nhằm giảm đau, phục hồi chức năng và ngăn bệnh tiến triển. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng, khi khối thoát vị chèn ép dây thần kinh quá mức, gây co cứng cơ hoặc hạn chế vận động, phẫu thuật có thể được chỉ định", vị chuyên gia nói.

Bác sĩ Nguyễn Dương Nhật Thi phẫu thuật cho bệnh nhân. Ảnh: BSCC.

Dù vậy, phẫu thuật luôn là phương án cuối cùng vì sau mổ, khả năng vận động thường chỉ đạt khoảng 70-80% so với trước.

"Dù y học hiện nay có nhiều thiết bị hỗ trợ phục hồi chức năng, song độ linh hoạt tự nhiên của cột sống rất khó tái tạo hoàn toàn. Vì vậy, việc phẫu thuật chỉ được cân nhắc khi điều trị bảo tồn không còn hiệu quả", bác sĩ Thi nhấn mạnh.

Bác sĩ Thi cũng lưu ý việc bảo vệ sức khỏe cột sống không chỉ cần được quan tâm khi đã có dấu hiệu đau đớn hoặc mắc bệnh. Để có một cơ thể khỏe mạnh và duy trì khả năng vận động lâu dài, người trẻ luôn cần chú ý đến tư thế, thói quen sinh hoạt:

• Thay đổi tư thế sau mỗi 45- 60 phút: Đây là khoảng thời gian vàng để tránh ứ trệ tuần hoàn và giảm áp lực cột sống.
• Duy trì tập thể dục đều đặn, nhất là các bài tập tăng sức mạnh cơ lưng, cơ cổ.

• Tránh để điều hòa lạnh phả trực tiếp vào gáy vì có thể gây co mạch, co cứng cơ, làm cơn đau nghiêm trọng hơn.
• Dùng phương pháp nhiệt đúng cách: Nếu đau do co cơ vì thoái hóa, nên chườm nóng; nếu đau do chấn thương cấp thì phải chườm lạnh để giảm sưng viêm.