Quả mơ cho ta nhiều vị thuốc: khổ hạnh nhân là nhân hạt khô của quả mơ; nước cất hạt mơ, ô mai là quả chín được chế biến thành mơ trắng (bạch mai) hoặc mơ đen (ô mai); có thể kết hợp mơ với gừng tươi, cam thảo và muối làm ô mai cam thảo; dầu hạnh nhân là dầu ép từ hạt mơ
Thịt quả mơ có chứa axit xitric, axit tactric; đường; dextrin, tinh bột, caroten, lyponen, tanin,... Nhân hạt có chất dầu, chất amygdalin. Quả mơ vị chua chát, tính ôn; vào kinh can, tỳ và phế. Có tác dụng làm săn ruột, sạch phổi, sinh tân dịch, tiêu mụn nhọt, trừ giun. Dùng chữa ho tức, hư nhiệt, phiền khát, giảm đau, chữa tiêu chảy lâu ngày. Trị lỵ ra máu, băng huyết, trừ giun, gây nôn. Liều dùng: 6-12 g. Sau đây là một số bài thuốc có ô mai.
 |
| Ô mai mơ có nhiều công dụng cho sức khỏe. Ảnh: Sức Khỏe Đời Sống. |
Liễm phế chỉ khái (làm sạch phổi, trừ ho):
Bài 1: Ô mai liều lượng tuỳ ý, sắc, cô đặc thành cao. Trước khi đi ngủ, thêm mật ong để uống. Chữa chứng ho lâu ngày.
Bài 2: Ô mai 12 g, bán hạ 12 g, hạnh nhân 12 g, a giao 12 g, sinh khương 12 g, tô diệp 8 g, cù túc xác 6 g, cam thảo 4 g. Sắc uống. Trị phế hư, ho lâu ngày không khỏi.
Sinh tân chỉ khát, trị chứng phiền nhiệt, miệng khô do hư: Ô mai 12 g, thiên hoa phấn 12 g, cát căn 12 g, hoàng kỳ 12 g, mạch đông 12 g, cam thảo 4 g. Các vị nghiền thành bột, luyện với mật làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8 g; hoặc sắc uống.
Săn ruột, trị lỵ lâu ngày, đại tiện lỏng: Ô mai 12 g, nhục đậu khấu 12 g, kha tử 12 g, thương truật 12 g, phục linh 12 g, đảng sâm 12 g, anh túc xác 6 g, mộc hương 6 g, cam thảo 4 g. Các vị nghiền chung thành bột, làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8 g; hoặc sắc uống.
Trừ giun giảm đau, trị giun đũa:
Bài 1: Ô mai 12 g, phụ tử chế 12 g, hoàng liên 6 g, hoàng bá 6 g, can khương 6 g, xuyên tiêu 6 g, quế chi 8 g, tế tân 4 g, đương quy 12 g, đảng sâm 12 g. Các vị tán thành bột mịn, luyện với mật ong làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8 g; hoặc sắc uống. Trị các chứng nôn ra giun đũa, giun đũa chui ống mật, chân tay lạnh toát, bụng đau dữ dội.
Bài 2: Ô mai 12 g, đại hoàng 12 g, mang tiêu 12 g, binh lang 12 g, chỉ thực 12 g, vỏ rễ xoan 12 g, xuyên tiêu 4 g, mộc hương 6 g, can khương 6 g, tế tân 4 g. Sắc uống. Trị đau bụng do giun đũa.
Bài 3: Ô mai 12 g, binh lang 12 g, vỏ rễ xoan 12 g, sử quân tử 12 g. Sắc uống. Trị giun đũa chui ống mật.
Dầu hạt mơ làm thuốc nhuận tràng với liều 5-15 ml, dạng sữa và làm thuốc chữa nẻ, trơn và bóng tóc.
Rượu ngâm quả mơ làm thuốc bổ, giúp ăn ngon cơm, giải khát, giải nhiệt.
Kiêng kỵ: Người bị sốt rét hoặc kiết lỵ mới phát; biểu tà chưa giải hoặc lý thực đều cấm dùng. Không nên ăn nhiều dễ bị tổn thương răng.
