Ngày 11/8, ông Trịnh Huy Dương (49 tuổi, trú tại Tuần Giáo, Điện Biên) cho biết ông và mẹ mình là cụ Đặng Thị Nga (80 tuổi) vừa nộp đơn khởi kiện TAND tỉnh Điện Biên, yêu cầu tòa này bồi thường oan cho gia đình ông.
Không đồng ý tòa bồi thường 3,6 tỷ
Cụ Nga cùng hai con trai là ông Dương và ông Trịnh Công Hiến (đã mất) mang án oan giết chồng, giết cha suốt 28 năm. Mãi tới tháng 10/2017, cả ba mẹ con cụ Nga mới được minh oan và xin lỗi công khai.
Trải qua năm lần thương lượng, mới đây TAND tỉnh Điện Biên đã có quyết định giải quyết bồi thường oan cho ba mẹ con cụ Nga với tổng số tiền 3,6 tỷ đồng. Trong đó, cụ Nga được bồi thường 1,8 tỷ đồng (gồm thiệt hại sức khỏe trong 28 năm 70 triệu đồng, thiệt hại tinh thần 1,32 tỷ đồng, chi phí khiếu nại 282 triệu đồng…); ông Trịnh Huy Dương 899 triệu đồng (gồm thiệt hại thu nhập thực tế 242 triệu đồng, tổn thất tinh thần 264 triệu đồng, chi phí khiếu nại 272 triệu đồng); ông Trịnh Công Hiến 894 triệu đồng (gồm thiệt hại thu nhập thực tế 242 triệu đồng, tổn thất tinh thần 500 triệu đồng, chi phí khiếu nại 116 triệu đồng).
Tuy nhiên, cụ Đặng Thị Nga cùng ông Trịnh Huy Dương đã gửi đơn khởi kiện ra TAND tỉnh Điện Biên, yêu cầu xét xử tuyên chính tòa này hủy các quyết định trên, đồng thời bồi thường thỏa đáng cho mẹ con cụ theo đúng tinh thần của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
Trong đơn cụ Nga cho biết gia đình đã phải trải qua 28 năm tủi nhục mà không từ ngữ nào có thể diễn tả hết từ việc bị truy tố, xét xử oan. Vậy nhưng TAND tỉnh Điện Biên lại ấn định mức bồi thường được áp dụng thiếu thực tế, áp dụng chưa đúng tinh thần của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của gia đình cụ.
Nói thêm về lý do khởi kiện, ông Trịnh Huy Dương ngậm ngùi: “Cả gia đình tôi đằng đẵng 28 năm đi kêu oan, bây giờ lại tiếp tục dính vào kiện tụng, thực sự là cực chẳng đã. Con số mà TAND tỉnh Điện Biên quyết định bồi thường cho ba mẹ con tôi là không thể chấp nhận. Nhìn vào những vụ oan của ông Nguyễn Thanh Chấn, Huỳnh Văn Nén hay cụ Trần Văn Thêm thì thấy rằng mức bồi thường cho gia đình tôi quá thấp. Chúng tôi muốn phải được giải quyết sao cho đúng pháp luật, đúng tình người” - ông Dương chia sẻ.
Trong đơn kiện, cụ Nga và ông Dương không nêu rõ con số cụ thể nhưng lần gần nhất hai người đồng ý mức bồi thường 13 tỷ đồng.
 |
| Cụ Đặng Thị Nga cùng con trai là ông Trịnh Huy Dương. |
Tòa đã nhận được đơn
Ông Phạm Văn Nam, Chánh án TAND tỉnh Điện Biên, cho biết cơ quan này đã nhận được đơn khởi kiện của gia đình cụ Đặng Thị Nga, đang tiến hành các thủ tục tiếp theo để giải quyết.
Phóng viên đặt một số câu hỏi liên quan đến con số 3,6 tỷ đồng bồi thường nhưng ông Nam từ chối bình luận và nói tất cả sẽ được giải quyết theo quy định pháp luật.
Phóng viên tiếp tục đặt vấn đề giữa TAND tỉnh Điện Biên và gia đình cụ Nga từng một lần thương lượng thành với số tiền gần 13 tỷ đồng, tại sao tòa không chốt ở mức này mà lại hạ xuống chỉ còn 3,6 tỷ đồng. Ông Nam nói đây chỉ là đề nghị từ phía gia đình, tòa xác nhận trong biên bản làm việc. Số tiền bồi thường chỉ khi nào có quyết định giải quyết bồi thường oan chính thức mới có giá trị pháp lý.
Trước đó, sau khi được tổ chức công khai xin lỗi, cụ Đặng Thị Nga cùng các con đã gửi đơn yêu cầu bồi thường oan đến TAND tỉnh Điện Biên. Mức bồi thường mà luật sư và gia đình cụ Nga yêu cầu cơ quan tố tụng bồi thường cho gần 30 năm mang thân phận bị can vì bị hiềm nghi giết chồng, giết cha là hơn 18 tỷ đồng.
Tại lần thương lượng thứ nhất, TAND tỉnh Điện Biên đưa ra mức bồi thường hơn 4 tỷ đồng. Đến lần thứ hai, con số này tăng lên gần 13 tỷ đồng; lần thứ ba lại giảm xuống còn hơn 3 tỷ đồng. Lần thương lượng thứ tư, hai bên vẫn chưa thể thống nhất với nhau.
Lần thương lượng thứ năm vào tháng 7 vừa qua, vì thời gian oan đã quá lâu, sức khỏe cụ Nga lại ngày càng yếu, gia đình muốn nhanh chóng được bồi thường để bù đắp những mất mát nên đồng ý với mức bồi thường đưa ra tại lần thương lượng thứ hai vào tháng 7/2018, tức gần 13 tỷ đồng.
Tuy vậy, phía TAND tỉnh Điện Biên vẫn chưa thể thống nhất và chốt mức bồi thường cuối cùng đối với cụ Nga và các con.
Một người qua đời trước khi được minh oan
Năm 1989, thi thể ông Trịnh Huy Tùng (chồng cụ Nga) được tìm thấy dưới giếng. Cơ quan Công an huyện Tuần Giáo đã khởi tố, bắt giam ba mẹ con cụ Nga để điều tra về tội Giết người.
Năm 1990, TAND tỉnh Lai Châu cũ (nay là Điện Biên) mở phiên xử sơ thẩm và phạt cụ Nga 36 tháng tù treo về tội Che giấu tội phạm. Hai con trai của cụ là Trịnh Công Hiến và Trịnh Huy Dương bị tòa buộc tội đã giết ông Tùng, tuyên án lần lượt 18 năm tù và 12 năm tù.
“Được” hưởng án treo, cụ Nga lặn lội đến khắp các cơ quan trung ương kêu oan cho mình và hai con. Sau đó, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội đã tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Tháng 1/1992, trong quá trình điều tra lại, VKSND tỉnh Lai Châu cũ có quyết định hủy bỏ việc tạm giam với ông Hiến và ông Dương sau 28 tháng tạm giam. Tuy nhiên, cũng kể từ đó vụ án bị treo lơ lửng gần 30 năm mà không có bất cứ kết luận nào dù gia đình cụ Nga liên tục gửi đơn kêu oan.
Năm 2016, cơ quan tố tụng liên ngành tỉnh Điện Biên vào cuộc để giải quyết đơn kêu oan của cụ Nga và con trai.
Tháng 9/2017, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình đã đề nghị cơ quan tố tụng liên ngành sớm giải quyết vụ án này.
Tháng 10/2017, cơ quan tố tụng liên ngành đã quyết định đình chỉ bị can, tuyên bố cụ Nga và hai con trai không phạm tội Giết người và Che giấu tội phạm.
đau đớn thay, ông Trịnh Công Hiến đã qua đời trước khi được minh oan. Theo lời kể của gia đình, khi còn trong trại giam, ông xăm lên mình ba chữ “đời oan trái” và nói khi nào được minh oan sẽ tự tay xóa đi.
