Phân tích
 |
Hồi tháng 3, AMEE ra mắt MV Sao anh chưa về nhà. Điểm đáng lưu tâm không chỉ là “đế chế” cổ tích trong âm nhạc của giọng ca 10X hay những tranh cãi về việc MV có đạo nhái Taylor Swift hay không. Hơn cả, là hiệu quả của rap trong sản phẩm này.
“Cho hỏi là mấy giờ rồi vậy cà? / Anh taxi à anh taxi ơi / Mới đi ra ngoài có 30 phút mà đã liên tục phải hắt xì hơi” - đoạn rap do Ricky Star thể hiện trong bài đã “làm mưa làm gió” trên mạng xã hội, và góp phần không nhỏ cho sự lan tỏa của Sao anh chưa về nhà.
Nhưng diện mạo của rap năm 2020 không chỉ là những cú bắt tay thời vụ khi các rapper là khách mời trong sản phẩm âm nhạc của các ca sĩ chính thống. Bởi vì, nhiều hơn thế, rap đang thực sự trỗi dậy, từ “mạch ngầm” (underground) trở thành dòng chủ đạo của mạch chính (mainstream).
  |
| Binz "đụng độ" với Sơn Tùng M-TP khi ra mắt BigCityBoi cùng thời điểm với Có chắc yêu là đây. |
Kết quả của cuộc đấu 20h, ngày 5/7
20h, ngày 5/7 là thời điểm Sơn Tùng M-TP trở lại thị trường sau khoảng một năm không có sản phẩm âm nhạc mới. Chấp nhận một chiến lược mạo hiểm, Binz cũng giới thiệu MV mới vào đúng khung giờ này, không hơn không kém dù chỉ một phút.
Hai năm sau “màn đụng độ” giữa Bùa yêu và Chạy ngay đi, công chúng mới lại thấy một gương mặt âm nhạc chấp nhận “đối đầu” Sơn Tùng M-TP trong cuộc chiến MV đầy tính toán về lượt xem/nghe và hiệu ứng. Nhưng thú vị ở chỗ, gương mặt lần này là Binz - một rapper thuần - thay vì một ca sĩ pop như Bích Phương.
Sau đúng 2 tháng, MV BigCityBoi của Binz do Touliver làm nhạc đạt 44 triệu lượt xem trên mạng và 26 triệu lượt nghe trên Zing MP3. Trong khi MV với chất liệu R&B là chủ đạo của Sơn Tùng M-TP cần 3 triệu nữa để cán mốc 100 triệu lượt xem.
Việc Có chắc yêu là đây nhỉnh hơn hẳn BigCityBoi không nằm ngoài dự đoán. Song, thành tích mà bản rap của Binz đạt được cũng là bất ngờ với chính người trong cuộc.
Thành phẩm này không chỉ là bước chuyển mạnh mẽ cho sự nghiệp của Binz, đưa anh lên một vị trí khác hẳn ở thị trường mainstream. Mà, việc Binz được cho là huấn luyện viên “hot” nhất của Rap Việt, khi tất cả thí sinh có quyền lựa chọn đều quyết định về với rapper sinh năm 1988, có lẽ cũng một phần vì hiệu ứng của BigCityBoi.
 |
| Ricky Star góp phần vào thành công của Sao anh chưa về nhà. Ảnh: Phương Lâm. |
Luôn có sự kết hợp với rap
Nhạc Việt năm 2020 có một thời gian ảm đạm do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Nhưng sau thời gian giãn cách xã hội vào tháng 4, thị trường sôi động trở lại. Đáng lưu ý là trong sự sôi động ấy, rap (được cho là) đang đóng vai trò chủ đạo.
Không chỉ là BigCityBoi hay “cuộc cạnh tranh” giữa Sơn Tùng M-TP và Binz, rap đang phủ sóng nhiều hơn thế. Rap trở thành chất liệu trong nhiều sản phẩm như Từ chối nhẹ nhàng thôi (Bích Phương, Phúc Du), Gác lại âu lo (Da LAB, Miu Lê), Ex’s Hate Me 2 (AMEE, B Ray), Thương thầm (Ricky Star), Trời hôm nay nhiều mây cực (Đen Vâu) hay mới nhất là Hà Nội xịn (LK).
Nhiều MV trong đó có độ lan tỏa mạnh, gặt hái được thành công trên thị trường. Trời hôm nay nhiều mây cực của Đen Vâu là ví dụ điển hình. Với việc rap trên trực thăng, sử dụng nhiều chất liệu văn học, MV của Đen Vâu đã gây bão ngay thời điểm ra mắt, thậm chí còn được nhiều sĩ tử bóc tách hài hước cho mục đích… đoán đề văn tốt nghiệp.
Ngoài loại hình MV, single, một vài album cũng sử dụng rap/hip-hop như một trong những chất liệu quan trọng, đáng kể có Ở trọ (Hà Lê) và DreAMEE của AMEE. Cả hai album đều nhận được phản hồi tích cực từ giới chuyên môn, là điểm sáng của thị trường trong năm nay.
Thể loại nhạc rap đang trở nên sôi động hơn bao giờ hết trên thị trường mainstream. Nhưng có lẽ, áp đảo hơn cả vẫn là số lượng sáng tác mới trong hai chương trình truyền thực tế đầu tiên về rap trên sóng giờ vàng: Rap Việt và King of Rap.
 |
| Nhạc rap lên ngôi, Suboi lần đầu ngồi ghế nóng truyền hình. |
“Rap đang trỗi dậy và gặt hái được thành quả”
Lần đầu tiên trên sóng giờ vàng, không chỉ một mà có tới hai cuộc thi cùng về rap: King of Rap và Rap Việt. Tuy khác kênh, khác format nhưng việc hai cuộc thi cùng "khai hỏa" vào đầu tháng 8, cùng phát khung giờ vàng, cùng chung mục tiêu tìm kiếm tài năng nhạc rap đã cho thấy sự trỗi dậy của thể loại âm nhạc này trên thị trường.
Không chỉ là chương trình có format mới, gương mặt giám khảo hay thí sinh mới, Rap Việt và King of Rap còn cho thấy số lượng rapper trẻ đông đảo và khả năng sáng tạo của thí sinh.
Ở Rap Việt, mỗi thí sinh trong vòng tuyển chọn đều phải chứng tỏ khả năng flow (nhịp) và viết lyrics (ca từ). Trong khi, mỗi tập tuyển quân của King of Rap thậm chí có tới trên dưới 30 thí sinh dự thi, đều phải trình diễn sáng tác mới.
Trong khi nhiều cuộc thi pop vốn gây nhàm chán vì thí sinh hát ca khúc cũ, Rap Việt lẫn King of Rap khắc phục được hạn chế này. Hai cuộc thi phát huy tối đa khả năng sáng tạo của thí sinh. Không có khả năng sáng tạo, hoặc sáng tác cũ kỹ, đồng nghĩa bị loại.
Một nguồn tin cho Zing biết, Rap Việt có rating cao so với mặt bằng chung chương trình cùng khung giờ trước đây trên HTV. Trong khi đó, nhà sản xuất cho biết tập 3 của chương trình đạt kỷ lục lượt xem trên mạng, với hơn 700.000 người cùng xem một thời điểm.
King of Rap cũng là chương trình truyền hình thực tế về âm nhạc được đánh giá là hấp dẫn nhất trên sóng VTV hiện nay, nhất là trong bối cảnh game show âm nhạc thoái trào sau thời gian bùng nổ. Giá quảng cáo của King of Rap đang là 180 triệu đồng cho một TVC 30 giây trong thời gian phát sóng chương trình, theo niêm yết của VTV.
Trao đổi với Zing về sự trỗi dậy của rap, rapper Wowy nhận định trên thế giới những ca khúc rap đã đứng đầu bảng xếp hạng âm nhạc. Và thị trường đã có những rapper mà độ giàu có của họ khiến người xung quanh phải kinh ngạc.
“Ở Việt Nam cũng vậy, rap bây giờ đã có cuộc thi trên truyền hình, rapper đã có thu nhập tốt. Đó là thành quả của sự cố gắng của nhiều thế hệ với không ít niềm tin và hy vọng”, anh khẳng định.
Cùng chung nhận định với rapper Wowy, Ricky Star cũng cho rằng rap đang phát triển ở thị trường nhạc Việt. Và các rapper có nhiều cơ hội hơn để cống hiến, hợp tác, đến gần hơn với khán giả.
"Trước đây các rapper rất ít có cơ hội thi thố ở các cuộc thi trên truyền hình. Nhưng giờ thì cơ hội đã đến. Tôi đã được thể hiện khả năng của mình trước dàn giám khảo, huấn luyện viên lão luyện trong nghề. Cũng như các anh chị rapper đi trước, tôi cũng muốn mình có thể làm được điều gì đó cho rap như các anh chị", rapper của Bắc kim thang nói thêm.
