25 năm, tức 1/4 thế kỷ đã đi qua từ buổi chiều định mệnh tại sân Rose Bowl (Pasadena) năm đó, nhưng những ký ức về sự sụp đổ của người hùng có tên Roberto Baggio vẫn là khoảnh khắc ám ảnh nhiều thế hệ.
Il Divino Codino (hay Tóc đuôi ngựa thần thánh) đã chơi một trong những kỳ World Cup đỉnh cao bậc nhất lịch sử khi kéo ĐT Italy lọt vào trận chung kết, nhưng cú sút hỏng luân lưu đã chôn vùi mọi chiến công của anh.
 |
| Roberto Baggio đã sút hỏng quả phạt đền khiến Italy thua Brazil. |
Định mệnh luân lưu
Không nhiều người để ý đến chi tiết này, World Cup 1994 thực chất đã bắt đầu từ một cú sút 11 m hỏng. Danh ca Diana Ross trong buổi lễ khai mạc đã thực hiện một cú đá luân lưu mô phỏng và sút ra ngoài. Cú đá này dĩ nhiên chẳng ảnh hưởng gì tới buổi lễ mở màn World Cup 1994 đầy hoành tráng mà người Mỹ dày công xây dựng.
Song định mệnh dường như rất thích đùa khi kỳ World Cup trên xứ sở cờ hoa cũng đã khép lại bởi một cú đá hỏng ở cự ly 11 m. Roberto Baggio chính là kẻ xấu số từ trò đùa ấy.
Trước khi bước vào trận chung kết, Roberto Baggio là ứng viên nặng ký nhất cho danh hiệu “Cầu thủ hay nhất giải đấu” bất chấp việc anh không ghi bàn ở vòng bảng, thậm chí bị HLV Arrigo Sacchi rút ra sân từ phút 22 trong cuộc đấu với Na Uy khi thủ thành Gianluca Pagliuca bị thẻ đỏ.
 |
| Roberto Baggio ghi 5 bàn trong các trận đấu vòng 1/8, tứ kết và bán kết để giúp Italy bước vào chung kết World Cup 1994. |
Tuy nhiên, vòng knock-out là nơi Baggio tỏa sáng. Anh ghi 5 bàn ở vòng 1/8, tứ kết và bán kết, quyết định toàn bộ số phận của Italy trước Nigeria, Tây Ban Nha và Bulgaria cực mạnh với Hristo Stoichkov. Sân cỏ nước Mỹ phát cuồng vì “Tóc đuôi ngựa thần thánh”.
Với Baggio, những cô gái Mỹ không hề có khái niệm về bóng đá trước đó biết được rằng tỷ số 0-0 chỉ hạn hữu lắm mới xuất hiện, những cầu thủ bóng đá hoàn toàn có thể đẹp trai hơn cả những ngôi sao Hollywood và kiểu tóc đuôi ngựa thực sự có thể khiến người ta mê đắm.
Lý do nào để World Cup 1994 trở thành một trong 2 kỳ cúp thế giới thành công nhất lịch sử về mặt thương mại với 69.000 người tới sân/trận, 3,6 triệu người tới sân cả giải, cao hơn cả World Cup 2014 tại Brazil? Một phần không thể thiếu trong số hàng chục lý do có thể liệt kê chính là Roberto Baggio.
Ngày 17/7/1994, sân Rose Bowl, Pasadena chứng kiến trận chung kết World Cup giữa Brazil và Italy. Nếu tiếp tục ghi bàn và đưa Italy lên ngôi vô địch, Baggio chắc chắn sẽ trở thành cầu thủ vĩ đại bậc nhất mọi thời đại. Màn trình diễn của anh sẽ sánh ngang với Diego Maradona và Garrincha, những danh thủ từng một mình gánh đội vô địch World Cup.
Số phận không ưu ái Baggio. Trận chung kết là màn trình diễn tuyệt đỉnh của hàng phòng ngự Italy dưới sự chỉ huy của đội trưởng Franco Baresi. Baggio và Romario, hai ứng viên cho danh hiệu cầu thủ hay nhất World Cup năm đó đều không có nhiều cơ hội.
Trận đấu buộc phải kết thúc trên chấm luân lưu. Đó là chung kết World Cup đầu tiên có tính chất căng thẳng đến vậy. Bất cứ sai lầm nào cũng sẽ có cái giá rất đắt. Lượt sút đầu tiên Marcio Santos bên phía Brazil và Baresi phía Italy đều sút hỏng. Romario, Branco và Dunga sút thành công bên phía Brazil trong ba lượt sau đó, trong khi Daniele Massaro sút hỏng ở lượt thứ tư của Italy.
 |
| Hình ảnh này trở thành biểu tượng của kỳ World Cup 1994 đáng nhớ. |
Điều ấy đặt trách nhiệm lên vai của Baggio. Nếu anh sút hỏng, Italy sẽ mất cúp vàng. Không nhiều người Italy nghĩ điều ấy có thể có xảy ra. Baggio là chuyên gia sút phạt đền tại Venezia, Fiorentina và Juventus. Chính tại World Cup năm ấy, Baggio cũng sút tung lưới Nigeria từ chấm 11 m.
Baggio thừa nhận sau này rằng trước khi bước lên chấm 11 m sút cú sút quyết định tại Pasadena, anh mới chỉ sút hỏng phạt đền đúng một lần, khi còn chơi tại giải trẻ. Song như tất cả đều đã biết, Baggio sút lên trời, và Brazil chứ không phải Italy mới là đội vô địch.
Di sản của Baggio
Cho tới tận giờ, rất ít người nhớ khung cảnh chiến thắng của Brazil ngày đó nhưng không một ai có thể quên hình ảnh Baggio hai tay chống hông, cúi đầu bất lực dưới ánh mặt trời chói chang của mùa hè tháng 7 ở nước Mỹ. Từ người hùng, Baggio trở thành tội đồ của cả đất nước Italy cuồng tín. Không ai nhớ Baresi hay Massaro cũng đã sút hỏng.
Trên đường phố Italy sau trận chung kết, những đứa trẻ cầm phấn vẽ nguệch ngoạc hình Baggio trước khi nhổ nước bọt, dẫm lên. Báo chí Italy nhấn chìm Baggio xuống bùn đen. HLV Arrigo Sacchi bỏ rơi Baggio trong gần như mọi lần triệu tập sau đó của ĐT Italy.
 |
| Roberto Baggio bị căm ghét sau khi sút hỏng quả luân lưu khiến Italy mất chức vô địch World Cup 1994. |
Từ đỉnh cao xuống vực sâu, Baggio đã nếm trải điều ấy chỉ sau luân lưu hỏng ăn. “Quả sút khiến tôi buồn bã suốt mấy năm. Khoảnh khắc tệ nhất trong sự nghiệp của tôi và cho đến về sau tôi vẫn mơ về nó. Nếu có thể xóa đi một giờ phút nào đó trong chặng đường bóng đá đã đi qua, tôi sẽ xóa đi giây phút đó”, Baggio sau này kể lại trong cuốn tự truyện của mình.
25 năm sau cú sút luân lưu oan nghiệt ấy, Baggio trở thành bất tử với gần như mọi thế hệ cổ động viên, từ những người chứng kiến khoảnh khắc oan nghiệt tại Pasadena năm nào đến các thế hệ CĐV trẻ tuổi chỉ nghe tới tên anh qua những lời kể lại hay băng hình.
Họ biết rằng Baggio đã thực sự chọn cách sống chung với chấn thương khi anh bị dị ứng với thuốc giảm đau. Họ biết rằng Baggio đã đứng dậy từ nỗi thất vọng Pasadena, chống lại những ghẻ lạnh của người Italy dành cho anh với ý chí cùng tài năng vô song khi ghi tới 115 bàn sau ngày 17/7 đáng quên ấy tới khi giải nghệ.
Họ biết rằng Baggio là hiện thân hoàn hảo nhất cho cuộc đời, khi chiến thắng và chiến bại đôi khi chỉ mong manh như một cú sút. Họ cũng biết rằng sẽ không bao giờ còn có một Roberto Baggio nào nữa gắn bó với bóng đá khi “Il Divino Codino” chọn cách sống ẩn dật như một tu sĩ, chỉ thi thoảng xuất hiện trong các trận cầu chia tay những đồng đội cũ.
 |
| Roberto Baggio giành Quả bóng Vàng năm 1993. |
Cứ mỗi dịp sinh nhật Baggio vào tháng 2, đài RAI lại tung ra bộ đĩa DVD tóm lược lại sự nghiệp về anh. Bộ đĩa ấy luôn được đón chào nhiệt liệt và bán hết veo chỉ sau vài ngày.
Ở năm 2019 nhìn lại, Baggio không phải là một nhân vật giành được quá nhiều những danh hiệu cao quý trong cả sự nghiệp. Chức vô địch đáng kể nhất mà anh có được chỉ là cúp UEFA năm 1993 cùng Juve xen kẽ với 2 chức vô địch Serie A và Quả bóng vàng châu Âu.
Baggio còn gặp vô số vấn đề với các HLV vĩ đại của Italy như Arrigo Sacchi, Fabio Capello và đặc biệt là Marcello Lippi vì cá tính của mình. Baggio chỉ thực sự có được thành công lớn lao và được ghi nhận với các CLB cấp tỉnh như Fiorentina, Bologna hay Brescia.
Song “Il Divino Codino”vẫn là biểu tượng vĩ đại bậc nhất của bóng đá Italy chính bởi những mâu thuẫn ấy. Anh đã vượt lên tất cả sau thất bại để chứng minh cho cả đất nước Italy thấy rằng tài năng của mình kiệt xuất như thế nào và cú sút hỏng ăn tại Pasadena chỉ đơn thuần là một biến cố mà bất kỳ ngôi sao nào cũng có thể gặp phải.
“Una porta nel cielo” là tên cuốn tự truyện của Baggio sau này. Người Anh dịch nó thành “A goal in the sky”, hiểu nôm na là “Có khung thành trên bầu trời xanh”. Tuy nhiên, những người Italy tin rằng chủ đích của Baggio không phải là khung thành, ám chỉ cú sút hỏng thay đổi sự nghiệp của anh tại World Cup 1994, đó là cánh cửa mở ra thiên đường (vì vậy mới trên bầu trời).
 |
| Roberto Baggio giờ sống ẩn dật, nói "không" nhiều hơn là "có" với những cuộc phỏng vấn. |
Với Baggio, bóng đá là cánh cửa giúp anh tới với thiên đường, sự an yên nơi cửa Phật, những trăn trở về hòa bình thế giới (Baggio được trao giải "Peace Award" vào năm 2009, trở thành cầu thủ đầu tiên của thế giới được vinh danh là con người của hòa bình).
Hóa ra, bóng đá với Baggio chưa và sẽ không bao giờ là cú sút luân lưu lên trời trong trận chung kết World Cup 1994 kia.
Họ nói gì về Roberto Baggio?
-
Tôi muốn chơi cạnh Roberto Baggio. Tôi đã lớn lên với những câu chuyện về anh ấy và khi có cơ hội, tôi không cần phải suy nghĩ đến lần thứ hai - Pep Guardiola nói khi gia nhập Brescia năm 30 tuổi.
-
Anh ấy thật tuyệt diệu. Tôi đã chơi cùng rất nhiều ngôi sao, nhưng không một ai như anh ấy, cực kỳ thông minh và mạnh mẽ - Ronaldo “béo”.
-
Roberto Baggio trên ghế dự bị? Đó là điều mà tôi không tài nào hiểu nổi - Zinedine Zidane.
-
Baggio là số 10 đã tạo nên lịch sử bóng đá - Giovanni Trappattoni.
-
Một trong những cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời đại - Pele.
