Mới đây, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã tiếp nhận trường hợp bà N.T.L. (68 tuổi, ngụ tại quận 6, TP.HCM) trong tình trạng lơ mơ, nhịp tim không đều.
Sau khi thăm khám và tìm hiểu bệnh sử, các bác sĩ xác định bà L. bị ngộ độc do uống thuốc ngủ quá liều.
Bệnh nhân được rửa dạ dày kết hợp truyền dịch tĩnh mạch để ngăn ngừa tình trạng mất nước và ổn định các chức năng. Hiện bà L. may mắn hồi phục sức khỏe.
Đáng nói hơn, theo chia sẻ từ người nhà, bà L. đang trong quá trình hồi phục sau đột quỵ.
Các bác sĩ nhận định việc uống thuốc ngủ quá liều có thể là kết quả từ những tổn thương tâm lý sau đột quỵ. Đây cũng là dấu hiệu cảnh báo chúng ta cần quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe tinh thần, qua đó giúp người bệnh đột quỵ phục hồi sức khỏe, hạn chế những sự việc đáng tiếc xảy ra.
Tổn thương tâm lý người bệnh đột quỵ phải trải qua
Theo bác sĩ Phạm Thị Ngọc Quyên, khoa Thần kinh, sự thay đổi cảm xúc ở người bệnh sau đột quỵ được chia thành 4 nhóm:
Rối loạn lo âu (Rối loạn hoảng loạn): Khoảng 25% người bệnh đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua bị rối loạn lo âu trong 5 năm đầu sau khi bệnh khởi phát.
 |
| BS Phạm Thị Ngọc Quyên thăm khám và tư vấn cho người bệnh. Ảnh: BVCC. |
“Ban đầu, những cơn lo lắng chỉ xuất hiện với tần suất vừa phải. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị thích hợp, tình trạng này có thể tiến triển thành những cơn rối loạn hoảng loạn kịch phát từng đợt kèm những triệu chứng toàn thân như co quắp tay chân, thở nhanh nông…”, vị chuyên gia cho hay.
Rối loạn cảm xúc giả hành: Tỷ lệ mắc rối loạn cảm xúc giả hành tăng cao ở những người bệnh tái phát đột quỵ nhiều lần. Đặc trưng của tình trạng này là sự bộc phát cảm xúc không phù hợp với hoàn cảnh.
BS Quyên nêu ví dụ: “Người bệnh có thể cười trước sự việc buồn hoặc ngược lại, khóc trước điều gì đó vui nhộn”.
Trầm cảm và có ý định tự sát: Đây là rối loạn khí sắc thường gặp nhất, làm hạn chế khả năng phục hồi chức năng cũng như làm tăng nguy cơ tử vong gấp 10 lần ở người bệnh.
Theo thống kê, khoảng 30% người bệnh đột quỵ còn sống phải trải qua giai đoạn trầm cảm trong năm đầu tiên sau khi khỏi bệnh. Đáng nói hơn, 50% trong số này không được chẩn đoán hay điều trị.
Các thay đổi cảm xúc khác: Sau đột quỵ, người bệnh có thể xuất hiện những sự thay đổi về tính cách như dễ bực bội hơn, thiếu kiên nhẫn, tự ti, mặc cảm và sống nội tâm hơn.
“Nỗi lo sợ dựa dẫm, làm phiền người thân do mất đi khả năng hoạt động độc lập có thể là căn nguyên cho những thay đổi cảm xúc này”, BS Quyên nhận định.
Vị chuyên gia nhấn mạnh nếu không được cải thiện kịp thời và đúng cách, những tổn thương tâm lý này có thể khiến người bệnh mất nhiều thời gian để phục hồi, mất chức năng nặng hơn những khiếm khuyết vốn có, thậm chí tăng nguy cơ tái phát đột quỵ, từ đó cản trở quá trình hòa nhập cuộc sống của người bệnh sau đột quỵ.
Cần làm gì để phục hồi tổn thương tâm lý?
Theo BS Phạm Thị Ngọc Quyên, để quá trình phục hồi tổn thương tâm lý ở người bệnh đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua đạt được hiệu quả, đầu tiên cần sự cố gắng từ bản thân người bệnh, sau đó là hỗ trợ từ người nhà và người thân xung quanh.
“Trải qua cơn đột quỵ, đối diện với những di chứng về vận động khiến cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng đáng kể, thậm chí đảo ngược hoàn toàn các thói quen cùng vai trò trong gia đình và xã hội”, vị chuyên gia nói.
 |
| Bệnh nhân sau đột quỵ cần nhiều hơn sự hỗ trợ từ người xung quanh. Ảnh minh họa: noah. |
Vì vậy, BS Quyên cho rằng chúng ta cần xây dựng và duy trì một đời sống năng động, tạo điều kiện để người bệnh tham gia các hội nhóm, gặp gỡ với những người xung quanh, giúp người bệnh lấy lại niềm vui và động lực sống.
Bên cạnh đó, gia đình, người thân cần động viên người bệnh chia sẻ về những vấn đề về sức khỏe tinh thần của bản thân.
“Tâm lý mặc cảm, tự ti về bản thân ở người bệnh đột quỵ là rất lớn, dẫn đến sự nóng nảy, cáu bẳn. Người thân nên đồng hành cùng người bệnh, chia sẻ, đồng cảm và khen ngợi, động viên khi người bệnh có sự cải thiện”, BS Quyên nói.
Vị chuyên gia nhấn mạnh sự thông cảm và chia sẻ là liều thuốc tinh thần tốt nhất giúp người bệnh lạc quan và phối hợp điều trị phục hồi tốt hơn.
Ngoài ra, trong một số trường hợp người bệnh bị rối loạn cảm xúc cấp tính với biểu hiện nặng, các bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một số thuốc điều trị kết hợp với liệu pháp tâm lý trị liệu.
