Hôm qua (12/7), trên trang cá nhân, ngôi sao bóng đá Cristiano Ronaldo đăng tải bức ảnh chụp giây phút vui vẻ cùng mẹ, con trai và người thân sau chiến thắng của đội tuyển quốc gia Bồ Đào Nha tại Euro 2016.
Khoảnh khắc này nhanh chóng thu hút tới 2,6 triệu like (thích), 17.000 chia sẻ và 30.000 bình luận. Trong đó, bất ngờ xuất hiện ngay đầu tiên (top comment) là dòng chữ của một cổ động viên Việt Nam.
"Like if you think Cristiano Ronaldo best player in the world" (Ấn thích nếu bạn nghĩ Cristiano Ronaldo là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới) - người này viết.
Bình luận đó nhận được 16.000 like (thích), cùng nhiều comment hưởng ứng từ fan CR7. Không ít bạn trẻ cảm thấy thích thú khi tài khoản Việt Nam xuất hiện ở top comment trên Facebook một cầu thủ nổi tiếng thế giới.
 |
| Bình luận top trên Facebook Cristiano Ronaldo là của một chàng trai Việt Nam. |
Thế giới phẳng, mạng xã hội cũng phẳng
Khi tiếng Anh trở nên phổ biến, người trẻ cùng nhau vươn mình ra thế giới, khoảng cách giữa Việt Nam và các quốc gia khác dần thu hẹp. Việc dùng Facebook, Instagram, Twitter hay Snapchat để trò chuyện với bạn bè quốc tế không còn là chuyện hiếm.
Một cô gái Hà Nội trao đổi cả ngày với một chàng trai Paris, nam sinh Sài Gòn có thể chat với thiếu nữ ở Mahattan xa xôi, hay một fan vô danh ấn like (thích) bức ảnh của thần tượng là điều hoàn toàn có thể.
Những bài báo, công trình khoa học, bài phê bình phim nghiêm khắc, các sự kiện quốc tế… nhờ mạng xã hội mà được lan tỏa nhanh chóng và đầy đủ hơn.
Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Obama được truyền thông quốc tế cập nhật liên tục cũng nhờ mạng xã hội. Giới trẻ có thể nắm bắt tin tức về America's Got talent, The Voice UK... ngay lập tức thông qua kênh này.
Sự kiện ra mắt iPhone 6 tại Mỹ, các dân mạng thức đến 2h sáng để theo dõi live stream, ngắm những hình ảnh mới nhất của chiếc smartphone quyền năng. Thông tin về bạo loạn, tấn công ở tận Trung Đông, giới trẻ Việt cũng nhanh chóng nắm bắt chỉ sau một cú click chuột.
Aiden Nguyễn - CEO St319 Entertainment - trong thời gian đầu thành lập từng dùng mạng điều hành công ty từ Anh quốc. Trần Quang Hưng - CEO National Education System - cũng nhờ đến Internet để liên lạc với đối tác và đồng nghiệp trong thời gian anh đi du học.
Hồng Mây - cô giáo 9X từng dạy tiếng Anh tại nhiều nước trên thế giới - sau khi trở về Việt Nam vẫn giữ liên lạc và trò chuyện hàng ngày với bạn cũ tại Ai Cập, Ba Lan, Thổ Nhĩ Kỳ.
Trên Facebook, có vô số diễn đàn dành cho người hâm mộ các ca sĩ Hàn Quốc, cầu thủ bóng đá, vận động viên Olympic… mà ở đó, người theo dõi được cập nhật liên tục trạng thái, hoạt động của ngôi sao mình yêu thích.
Mạng xã hội mở ra cho mọi người cánh cửa rất rộng trong giao tiếp - có những thông tin cần chia sẻ, những người bạn quá lâu nối lại liên lạc, sự thoải mái nói chuyện với người chưa từng quen biết, gặp gỡ. Mạng xã hội luôn tức thời và lan tỏa nhanh mà không tồn tại các đường biên giới.
 |
Đừng dùng tiếng Việt để "điểm danh" trên mạng
Quay trở lại trang cá nhân của Cristiano Ronaldo, ngay dưới dòng bình luận bằng tiếng Anh từ chàng trai cổ động viên Việt là vô số những lời cợt nhả, “chém gió” cùng nhiều từ ngữ thô tục bằng tiếng mẹ đẻ của dân mạng Việt. Một số bạn trẻ còn "lời qua, tiếng lại" khiến người xem phải ngỡ ngàng.
"Những bình luận xấu trên mạng lây lan rất nhanh. Mà điều xấu lại học nhanh hơn điều tốt"
Ngô Di Lân (nghiên cứu sinh tiến sĩ)
Đây không phải lần đầu tiên cộng đồng mạng Việt tự làm xấu mình trước bạn bè quốc tế. Tỷ phú Bill Gates, “hot girl môi mọng” Lily Maymac, cầu thủ David Beckham, hot girl Thái Lan Peaw Sumaporn Wandee, người sáng lập chương trình American's Next top model Tyra Banks…cùng rất nhiều ngôi sao nước ngoài khác từng là nạn nhân của "bão điểm danh" bằng tiếng Việt.
Trần Thị My - thạc sĩ cộng đồng, ĐH La Trobe, Australia - nhận định, không ít người mượn mạng xã hội để trút những nỗi niềm, bức xúc của mình, đôi khi bằng lời lẽ thô tục. Có trường hợp chỉ vì muốn gây sự chú ý mà nghĩ ra chiêu trò gây sốc, nhiều người “like” là họ thấy thành công và tên tuổi được biết đến.
“Một số bạn trẻ Việt Nam lợi dụng sự tự do, vô danh trên Facebook để phát ngôn bừa bãi, chửi bậy, vu khống. Kết quả nhận lại là sự chê bai, đánh giá từ bạn bè ngoại quốc.
Ở nước ta, chưa có những biện pháp mạnh để giải quyết các trường hợp như vậy. Còn ở một số nước châu Âu, bình luận tục tĩu trên mạng có thể bị khởi tố, nhiều trường hợp đi tù”, nữ thạc sĩ nói.
 |
| Cũng là tiếng Việt, người Việt, nhưng những bạn trẻ này lại có cách comment rất khác. |
Nguyễn Minh Trang - du học sinh ĐH Osaka, Nhật Bản - cho hay, ở đất nước mặt trời mọc, không có khái niệm “cư dân mạng”.
"Người Nhật được giáo dục rằng, mỗi hành động, lời nói, cử chỉ của mình đều ảnh hưởng đến xã hội. Không thể vì trên mạng không ai biết mình là ai mà thoải mái văng tục, xúc phạm người khác", cô kể.
Ngô Di Lân - sinh năm 1992, học bổng Tiến sĩ toàn phần tại Mỹ - chia sẻ quan điểm, có những lúc phải like, share, lên tiếng để phát biểu và bảo vệ quan điểm của mình trên Facebook. Mạng xã hội tiêu cực hay tích cực phụ thuộc vào người sử dụng.
“Bản thân là người thế nào thể hiện rõ khi mình tương tác qua mạng. Internet trở nên phổ biến hơn dẫn đến gia tăng số lượng người dùng, đồng nghĩa xác suất gặp đa dạng kiểu người cũng lớn hơn", anh nói.
Nghiên cứu sinh 9X nhận định, bên cạnh việc giúp chia sẻ thông tin, những bình luận xấu trên mạng cũng lây lan rất nhanh.
"Mà điều xấu lại học nhanh hơn điều tốt. Cách giải quyết những bình luận xấu xí phụ thuộc ở người dùng. Từng người phải nhận thức được đâu là câu nên nói, từ nên viết, sử dụng câu chữ cho đúng mực.
Giải pháp khác là từ gia đình, bạn bè, những người có ảnh hưởng trong xã hội. Ví dụ một thần tượng, ngôi sao, người nổi tiếng lên tiếng rằng: Các bạn đừng nói như thế, không nên làm thế… sẽ khiến nhiều bạn trẻ dừng bình luận vô tội vạ trên mạng", Di Lân nhận định.
"Ở Nhật Bản, không có khái niệm 'cư dân mạng'. Người Nhật được giáo dục rằng, mỗi hành động, lời nói, cử chỉ của mình đều ảnh hưởng đến xã hội.
Không thể vì trên mạng không ai biết mình mà thoải mái văng tục, xúc phạm người khác được"
Nguyễn Minh Trang (du học sinh Nhật Bản)
Hãy nhớ rằng, tiếng Việt giàu và đẹp không phải dùng cho việc a dua chửi bới trên mạng, nhất là trước những người bạn quốc tế. Các fan của hot girl Lily Maymac sẽ nghĩ sao khi phụ nữ Việt Nam đồng loạt phủ nhận làn da vàng và thân hình nhỏ bé của một cô gái gốc châu Á?
David Beckham dù không hiểu, nhưng sẽ đoán ra ý nghĩa của hàng nghìn bình luận tiếng Việt trong bức ảnh anh chụp người mẹ không đội mũ bảo điểm, một tay ôm con, một tay lái xe máy đuổi theo đoàn xe của mình.
Trong thế giới mạng ảo mà thật, mọi người đều tự do tỏ bày, bộc lộ, bức xúc, tán thưởng, phản đối, tranh luận, đồng tình. Thế giới mạng như tấm gương phản ánh cuộc sống.
Nhưng tấm gương này phóng đại nhiều lần cả những đẹp đẽ và xấu xa. Kém một chút, bạn sẽ nhạt nhòa và không có chính kiến. Quá đi một chút, bỗ bã tếu táo trở thành đanh đá hỗn hào, từ nhận xét, khen chê sẽ thành tâng bốc, mạt sát…
Dù mạng cho chúng ta cuộc sống phong phú đa dạng, nó cũng luôn đặt người dùng trước thử thách. Hãy tỉnh táo để nhận biết giá trị của mình, của người, của những gì diễn ra xung quanh.
Như một tất yếu, mạng xã hội phát triển nhanh và trên thế giới phẳng mọi người đều bình đẳng. Chỉ có điều, hãy cẩn trọng trước khi gõ những bình luận trên Facebook, bởi đó không chỉ là chuyện riêng tư, nó là chuyện của cả cộng đồng.
