Theo PGS.TS Trần Hồng Côn, khoa Hóa, Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, trong các đám cháy, khói, khí độc là nguyên nhân chính gây chết người chứ không phải do nhiệt.
Thành phần của khói phụ thuộc vào bản chất của vật liệu cháy và điều kiện của quá trình đốt. Các đám cháy xảy ra ngoài trời có lượng oxy cung cấp đầy đủ, thành phần của khói chủ yếu là tro, khí CO2, SO2, các oxit nitơ và nước.
Còn tại các đám cháy trong nhà, phòng kín do hàm lượng oxy cung cấp không đủ nên chất cháy cháy không hoàn toàn làm sinh ra các loại khí rất độc như cacbon monoxit (CO), hydro cyanua (HCN), NH3. Những khí độc này sẽ làm nạn nhân bị ngạt, hít phải lượng lớn có thể ngộ độc dẫn đến tử vong.
Ngoài ra trong một số đám cháy còn sinh ra khí HCN, photgen rất độc với cơ thể con người.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tử vong từ khói là do hít phải lượng lớn cacbon monoxit (CO).
 |
| Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tử vong từ khói là do hít phải lượng lớn cacbon monoxit (CO). |
Theo PGS Côn, CO là một loại khí độc nhưng không màu, không mùi, không vị. Ban đầu, khí CO không gây khó chịu nên rất khó phát hiện. Đây là sản phẩm của quá trình đốt cháy không hoàn toàn các hợp chất hữu cơ do thiếu nguồn oxy cung cấp.
Khi bị ngộ độc CO ở nồng độ thấp, nạn nhân có các triệu chứng chóng mặt, đau đầu; tiếp xúc với nồng độ lớn hơn có thể gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và tim mạch, từ đó dẫn đến tử vong.
Khi đi vào trong cơ thể người, khí CO kết hợp với hemoglobin trong máu tạo thành cacboxy hemoglobin (HbCO). Chất này ngăn chặn quá trình giải phóng oxy trong tế bào, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu, dẫn đến tình trạng thiếu oxy.
Đáng chú ý, khí CO từ các đám cháy không chỉ gây nguy hiểm cho các nạn nhân trực tiếp mà còn phát tán ra không khí, từ đó ảnh hưởng đến những người xung quanh, bao gồm những người tò mò đứng theo dõi đám cháy.
Với nồng độ nhẹ, khoảng 0,0035% CO trong không khí, người hít phải có biểu hiện đau đầu, chóng mặt trong vòng 6-8 giờ tiếp xúc liên tục.
Ở mức 0,01%, biểu hiện này đến nhanh hơn trong 2-3 giờ tiếp xúc. Ở mức cao hơn, 0,08%, chúng ta có thể bị đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, co giật trong vòng 45 phút tiếp xúc, gây vô cảm sau 2 giờ.
Khi nồng độ CO là 0,32%, khí này có thể gây tử vong trong 30 phút. Với mức 1,28%, nạn nhân sẽ bất tỉnh trong 2-3 hơi thở, tử vong trong vòng 3 phút.
Chuyên gia khuyến cáo, khi bị kẹt trong đám cháy, nạn nhân phải sử dụng khăn, vải thấm nước bịt mũi để lọc không khí khi thở đồng thời chèn khe cửa bằng các tấm vải ướt ngăn không cho khói vào phòng nhằm hạn chế thấp nhất lượng khí độc xâm nhập vào cơ thể.
