Tại buổi tọa đàm “Nền tảng hôm nay - Vững bước tương lai” do FPT tổ chức ngày 13/4, bà Nguyễn Thị Thanh Hương - Trưởng bộ phận tuyển dụng ngành ICT của Navigos Search Hà Nội - nhận định thị trường nhân lực ngành Công nghệ thông tin (IT) đang trong tình trạng thừa mà thiếu.
Bà thông tin báo cáo mới nhất của Navigos thực hiện vào quý I/2017 cho thấy IT đang nằm trong tốp 5 ngành có nhu cầu tuyển dụng cao nhất hiện nay.
Trên thực tế, trong 3 năm trở lại đây, số lượng công việc tăng gần gấp đôi, từ hơn 9.000 vị trí năm 2014 đến gần 15.000 vị trí năm 2016. Con số này sẽ tăng đáng kể trong thời gian tới.
Thiếu mà thừa
Theo thống kê của Bộ Lao động Thương binh - Xã hội, mỗi năm, ngành IT cần khoảng 80.000-100.000 nhân lực. Trong khi đó, số sinh viên tốt nghiệp chỉ ở mức 30.000 người. Trong tình trạng thị trường “khát” nhân lực IT, kỹ sư ngành này thường nhận đãi ngộ khá tốt so với mặt bằng chung.
Báo cáo của Vietnamwork cho thấy mức lương phổ biến trong nước cho nhân lực chưa có kinh nghiệm của ngành này khoảng 250-500 USD (51%). Chỉ có 5% sinh viên mới ra trường nhận lương khởi điểm trên 1.000 USD.
 |
| Tổng quan lương của kỹ sư IT ở Việt Nam. Nguồn: Navigos. |
Mức lương phổ biến ngành IT là 700-1.000 USD và thường dành cho nhân lực có 4-5 năm kinh nghiệm.
Bà Hương cũng chia sẻ về xu hướng nghề nghiệp, định hướng phát triển cho các bạn trẻ ngành này. Theo đó, nhu cầu tuyển dụng cao rơi vào nhóm ngôn ngữ lập trình Java, SQL, CSS và JavaScript. Trong đó, JavaScript đang tăng đáng kể nhờ sự phát triển rầm rộ của các công ty, dịch vụ trực tuyến.
Về lộ trình phát triển, sinh viên IT thường đi theo một trong 3 con đường là trở thành quản lý, chuyên gia hoặc khởi nghiệp. Khoảng 80% trong số họ bày tỏ muốn trở thành quản lý, một phần do vị trí này có đãi ngộ cao hơn.
Tuy nhiên, nước ta đang thiếu trầm trọng chuyên gia Công nghệ thông tin và mức lương của chuyên gia ngành này không hề thấp, ngang với quản lý dự án hay trưởng bộ phận.
“Việc lựa chọn hướng đi phụ thuộc khả năng, định hướng nghề nghiệp, mong muốn của cá nhân người lao động. Nhưng dù theo con đường nào, sinh viên cũng cần những kỹ năng nhất định. Đây cũng là câu trả lời cho tình trạng thiếu mà thừa ở nước ta hiện nay”, bà Thanh Hương nhận định.
Có lương 2.500 USD nhưng sinh viên... nhận không nổi
Từ góc độ chuyên gia trong tuyển dụng, bà Hương đưa ra một số yêu cầu, tố chất cần thiết đối với nhân lực ngành IT bên cạnh kiến thức chuyên môn. Theo bà, năng lực ngoại ngữ là kỹ năng được các nhà sử dụng lao động đề cao, thậm chí nhiều công ty thay đổi quy trình tuyển dụng vì yếu tố này.
 |
| Bà Nguyễn Thị Thanh Hương cho rằng Việt Nam chưa có sinh viên mới ra trường đủ năng lực nhận lương khởi điểm 2.500 USD. Ảnh: BTC. |
Trước đây, các công ty cho ứng viên làm các bài kiểm tra, phỏng vấn về kỹ thuật rồi mới hỏi đến kỹ năng mềm về ngoại ngữ. Ngày nay, họ đặt yêu cầu tiếng Anh đầu tiên. Ứng viên kém ngoại ngữ coi như mất luôn cơ hội trúng tuyển. Đây là điều dễ hiểu khi ngành Công nghệ thông tin thường nhận sự đầu tư về mặt tài chính, công nghệ và chuyên gia từ nước ngoài.
Bên cạnh đó, quan niệm kỹ sư IT chỉ cần giỏi chuyên môn đã lỗi thời. Họ cần phải biết làm việc nhóm, quản lý thời gian, giao tiếp tốt vì lập trình chỉ là khâu nhỏ trong quy trình phát triển phần mềm hay dự án. Ngoài ra, ngành này đòi hỏi người lao động phải có kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng thích ứng và cập nhật tốt cùng với ý thức tự học cao.
“Làm việc trong lĩnh vực Công nghệ thông tin là quá trình đầy thách thức và gian nan. Kỹ sư cần cập nhật công nghệ mới, thích ứng sự thay đổi. Nếu không nhạy bén, họ sẽ tự đào thải”, nữ chuyên gia nói.
Nhìn chung, số sinh viên IT có thể đáp ứng các yêu cầu tuyển dụng không cao.
Theo thống kê của Viện Chiến lược Thông tin và Truyền thông, 70% sinh viên ra trường cần được đào tạo thêm. Khoảng 72% sinh viên thiếu kỹ năng thực hành và hơn 60% yếu kỹ năng làm việc nhóm.
Do đó, khi người lao động không đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng, dù thị trường thiếu nguồn nhân lực lớn, sinh viên IT vẫn có thể rơi vào tình trạng thất nghiệp hoặc chỉ nhận mức lương thấp.
Tại buổi tọa đàm, bà Nguyễn Thị Thanh Hương cũng nhắc lại câu hỏi về lương khởi điểm 2.000 USD được một sinh viên đưa ra trước đây. Bà khẳng định nếu theo báo cáo của Navigos và Vietnamwork, chưa có trường hợp nào đạt mức lương này sau khi ra trường.
Nữ chuyên gia thông tin thêm từng có công ty ngỏ lời trả lương khởi điểm 2.500 USD cho kỹ sư IT. Tuy nhiên, họ không thể tìm ra người đủ năng lực cho vị trí đó.
“Tôi có thể giới thiệu cho các bạn công việc với lương khởi điểm 2.500 USD nếu các bạn thực sự xuất sắc, giỏi cả chuyên môn và kỹ năng mềm. Nhưng nước ta hầu như không có ứng viên phù hợp”, nữ chuyên gia nói.
Bà hy vọng trong thời gian tới, sinh viên ngành Công nghệ thông tin sẽ hiểu rõ hơn về yêu cầu công việc, chuẩn bị hành trang tốt nhất để thành công.
