Steve Jobs là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất của làng công nghệ thông tin thế giới. Ông là người đã biến Apple trở thành công ty quyền lực hàng đầu với nhiều sản phẩm mang tính cách mạng như Macintosh, iPod, iPhone, hay iPad.
Việc Steve Jobs mất sớm ở tuổi 58 vì căn bệnh ung thư quái ác khi vẫn còn rất nhiều dự định và kế hoạch dang dở khiến cuộc đời ông trở thành mỏ vàng để điện ảnh khai thác. Bộ phim mang chính tên ông ra mắt năm 2015, do đạo diễn Danny Boyle thực hiện, cùng các ngôi sao Michael Fassbender, Kate Winslet, Seth Rogen, Jeff Daniels, chính là một trong số đó.
 |
| Bộ phim Steve Jobs (2015) là nỗ lực tiếp theo của Hollywood trong việc kể lại cuộc đời người đồng sáng lập ra hãng Apple. Phim gây ra không ít tranh cãi trước giờ ra rạp do có nhiều tình tiết hư cấu. |
Tác giả kịch bản của Steve Jobs là Aaron Sorkin, nhà biên kịch hàng đầu của cả làng điện ảnh lẫn sân khấu nước Mỹ, với các tác phẩm nổi tiếng như A Few Good Men (1992), The Social Network (2010) hay Moneyball (2011). Trong đó, The Social Network cũng xoay quanh một nhân vật đình đám khác của ngành công nghệ thông tin là Mark Zuckerberg, cùng câu chuyện về sự ra đời của mạng xã hội Facebook. Đó là tác phẩm đem đến cho Aaron Sorkin tượng vàng Oscar tại hạng mục Kịch bản chuyển thể xuất sắc.
Có lẽ bởi Aaron Sorkin gây dựng tên tuổi từ sân khấu kịch Broadway, mà các kịch bản điện ảnh của ông mang nhiều chất kịch: đậm đặc lời thoại, với những cảnh quay dài mô tả nhân vật đi lại và đối thoại (walk and talk). Trung thành với phong cách ấy, nhà biên kịch xây dựng kịch bản Steve Jobs với cấu trúc ba hồi, tái hiện ba thời điểm quan trọng trong sự nghiệp nhân vật.
Đó là khi Jobs giới thiệu tới công chúng ba sản phẩm mang tính bước ngoặt của ngành công nghệ thông tin: Macintosh năm 1984, NeXT “Cube” năm 1988 và iMac năm 1998. Nhưng khác với bố cục “thiết lập - phát triển - hạ màn” thông thường của một vở kịch ba hồi, ba hồi ở Steve Jobs thoạt nhìn có phong cách và nội dung không mấy khác biệt.
 |
| Steve Jobs có cấu trúc ba hồi. Nhưng không giống như truyền thống, ba hồi của bộ phim có nội dung và diễn biến gần như giống nhau. |
Tất cả đều là những cảnh quay dài, mô tả Jobs đi lại, nói chuyện trong không khí dồn dập, căng thẳng và bối cảnh ngổn ngang trước giờ công bố sản phẩm mới. Các cuộc đối thoại ấy kịch tính, đầy rẫy những bất đồng, dù chúng diễn ra giữa Steve Jobs và những người mà ông yêu quý. Bởi nhân vật chính là vậy, không bao giờ chịu khoan nhượng hay nhún nhường trước bất kỳ ai.
Tuy nhiên, nếu nghiền ngẫm từng câu thoại của Steve Jobs, người xem sẽ cảm nhận được sự thay đổi của nhân vật qua hai thập kỷ, từ một ngôi sao mới nổi, ngang tàng của làng công nghệ, cho tới khi trở thành vị thủ lĩnh thâm trầm nhưng chưa bao giờ cạn bầu nhiệt huyết.
Chính bởi thế, dù chỉ là ba lát cắt mỏng trong cuộc đời nhiều sóng gió của Steve Jobs, bộ phim mới đem lại cho khán giả bức tranh đầy sống động về cuộc đời và suy nghĩ của người đồng sáng lập ra hãng Apple. Đó là điều mà một bộ phim tiểu sử khác về ông, Jobs (2013), chưa thể làm được.
 |
| Bộ phim cố gắng xây dựng nên hình ảnh một Steve Jobs rất khác so với tưởng tượng của công chúng. |
Có lẽ công chúng đã rất quen với những buổi giới thiệu Macbook, iPhone, iPad của Steve Jobs hay bài nói chuyện Stay hungry, stay foolish (Hãy mãi khát khao, hãy mãi dại khờ) tại Đại học Stanford vào năm 2005, khi ông như thôi miên người tham dự bằng ánh mắt sắc sảo, phong thái tự tin và tầm nhìn vượt xa các đối thủ đương thời.
Nhưng với bộ phim Steve Jobs, khán giả được thấy một Jobs rất khác. Đó là một Steve Jobs bảo thủ với niềm tin vô hạn vào bản thân, bất chấp mọi lời khuyên hợp lý từ đồng nghiệp; một Steve Jobs khôn ngoan, sẵn sàng dùng mọi mưu mẹo để lôi kéo công chúng đến với sản phẩm của mình; và quan trọng hơn cả, một Steve Jobs phải cúi đầu thất bại khi niềm tin của ông không được công chúng đáp lại, khi những câu nói đầy cay nghiệt của ông dành cho những người thân thiết khiến họ quay lưng lại với Jobs.
Một trong những bê bối lớn nhất trong cuộc đời Steve Jobs là việc ông - đứa trẻ lớn lên không biết mặt cha đẻ, nhiều năm liền chối bỏ cô con gái ruột Lisa. Bộ phim của Danny Boyle không né tránh chi tiết đó. Trái lại, nó dành rất nhiều thời gian cho các cuộc trò chuyện giữa Jobs với Lisa.
Đây có lẽ là những khoảnh khắc cảm động nhất của tác phẩm, khi nó diễn ra giữa hai nửa đối lập: một bên là Lisa ngây thơ, nhưng vô cùng tinh tế, kín đáo trong cách thể hiện tình cảm của mình với người cha vô tâm; một bên là Steve Jobs lọc lõi, tính toán, nhưng hoàn toàn “dại khờ” trong tư cách người cha, hoàn toàn không hiểu được rằng sự quan tâm về mặt vật chất không bao giờ đủ lấp đầy những thiếu vắng tình cảm mà ông đã gây ra cho con gái.
 |
| Xuyên suốt bộ phim còn là câu chuyện về mối quan hệ giữa hai cha con Steve Jobs và Lisa. Đây là tuyến truyện đem lại nhiều cảm xúc nhất cho tác phẩm. |
Chính nhờ những cuộc đối thoại với Lisa, nhân vật Steve Jobs trên màn ảnh trở nên nhân văn hơn so với những lúc ngang ngạnh khi trao đổi với đồng nghiệp, bạn bè ở thế “cửa trên”. Có lẽ lòng tin quá mức vào tầm nhìn vượt xa thời đại và sự ích kỷ dành cho giấc mơ sự nghiệp đã đẩy Jobs xa rời khỏi những cảm xúc bình thường của tình bạn, khiến ông trở nên xa lạ, tàn nhẫn ngay cả với nhóm người thân thiết như “Woz” Wozniak (đồng sáng lập hãng Apple với Steve Jobs), Sculley (người được chính Jobs mời về làm CEO cho Apple), hay Hertzfeld (người giúp Jobs phát triển thế hệ Macintosh đầu tiên).
Càng trên đỉnh cao, người ta lại càng cô đơn. Đạo diễn Danny Boyle và biên kịch Aaron Sorkin đã rất thành công trong việc làm nổi bật sự cô độc của Steve Jobs “mặt trời”, người tự cho mình là John Lennon, là nhạc trưởng, với những “hành tinh” xoay quanh ông, những người ông cho là “Ringo Starr của John Lennon”, “nhạc công của dàn nhạc”...
“Cầu nối” duy nhất giữa Jobs với thực tại là Joanna Hoffman, người trợ lý tin cẩn của ông. Cô được đồng nghiệp tại Apple bình chọn là “kẻ duy nhất đương đầu được với Steve Jobs”, và cũng là người phụ nữ duy nhất đủ bình tĩnh và sáng suốt để kéo sếp mình lại gần với Lisa. Chỉ có Hoffman mới có thể thốt lên được những câu thoại đầy chính xác về Steve Jobs như: “I love that you don't care how much money a person makes, you care what they make.” (tạm dịch: Tôi yêu quý anh bởi anh không quan tâm tới việc người ta kiếm được bao nhiêu tiền, mà là người ta làm được điều gì).
Nhưng ngay cả Joanna Hoffman cũng không thể hiểu nổi những suy nghĩ trong đầu Steve Jobs, không thể lý giải tại sao Jobs lại theo đuổi những ý tưởng điên rồ bị dự báo là chắc chắn thất bại. Và khán giả sau khi chứng kiến cả ba hồi về cuộc đời Steve Jobs hẳn cũng phải thừa nhận rằng họ chẳng thể hiểu thêm gì nhiều về con người, về suy nghĩ của ông từ tác phẩm.
Phải chăng, Steve Jobs là một tác phẩm tiểu sử thất bại, khi không thể thực hiện sứ mệnh là giúp người xem hiểu thêm về nhân vật? Không, bởi chẳng ai có thể nắm bắt được hoàn toàn tính cách và suy nghĩ thực sự của ông, ngay cả khi ông còn sống. Nhưng bộ phim mới, chí ít đã cố gắng đem đến cho khán giả một Steve Jobs gần gũi, với đầy đủ cảm xúc, đam mê rất đỗi “con người”.
 |
| Michael Fassbender và Kate Winslet trở thành linh hồn của Steve Jobs. qua phần diễn xuất xuất sắc của họ. |
May mắn cho Steve Jobs là bộ phim sở hữu những ngôi sao xuất chúng. Từng bị hoài nghi vì có vẻ bề ngoài khác xa so với Steve Jobs, Michael Fassbender thêm một lần nữa chứng minh anh hiện là nam diễn viên tài năng bậc nhất tại Hollywood. Tuy tạo hình nhân vật của Fassbender không thể khỏa lấp thực tế rằng anh trông không giống Steve Jobs, nhưng ánh mắt lúc rực cháy, lúc lạnh lùng, khi lại tàn nhẫn, và phong thái tự tin như một vị thủ lĩnh bẩm sinh toát lên từ diễn xuất của anh chắc chắn giúp khán giả tin rằng đó chính là con người từng khiến cả thế giới ngả mũ thán phục.
Chia sẻ phần lớn thời lượng phim với Michael Fassbender là Kate Winslet trong vai Joanna Hoffman. Chỉ hơn tài tử hai tuổi, nhưng có thể coi “nàng Rose” là bậc đàn chị trong làng diễn xuất qua nhiều vai diễn đáng nhớ. Ở Steve Jobs, Kate Winslet tiếp tục ghi dấu ấn khi hóa thân thành người phụ nữ đủ mạnh mẽ để không bị Steve Jobs áp chế, biến Hoffman nhiều lúc trở thành “nước” để hóa giải “lửa” Steve Jobs. Cô gái lúc cứng rắn, lúc mềm mại, cứ thế trở thành người cộng sự đáng tin cẩn của ông.
Để làm nổi bật kịch tính trong các cuộc đối thoại, đạo diễn Danny Boyle lựa chọn gần như toàn bộ bối cảnh cho phim là nội cảnh, với nhiều góc quay dài, hẹp. Có lẽ bởi vậy mà nhà làm phim người Anh lựa chọn quay phim Alwin Küchler cho Steve Jobs, khi chính Küchler từng giúp Danny Boyle thực hiện một phim “nhân vật” thành công trước đây, cũng có bối cảnh hẹp là Sunshine (2007). Việc mạch cảm xúc và không khí dồn dập của Steve Jobs được giữ trọn vẹn từ đầu tới cuối, bất chấp cấu trúc ba hồi riêng biệt, cho thấy lựa chọn của Danny Boyle là hoàn toàn chính xác.
Nếu tìm đến Steve Jobs cùng hy vọng được hiểu rõ hơn về tính cách, suy nghĩ của huyền thoại làng công nghệ thông tin thế giới, người xem có thể cảm thấy thất vọng. Đó không phải là mục đích chính của tác phẩm, bởi nó chỉ muốn dựng nên hình ảnh một Steve Jobs với đầy đủ mặt tốt, xấu, thành công, thất bại, nhưng luôn tràn đầy nhiệt huyết, đam mê. Hay nói cách khác, một Steve Jobs rất đỗi “con người”.
Zing.vn đánh giá: 4,5/5
