 |
“Ai là đối thủ khiến anh e ngại nhất trên ghế nóng Rap Việt?”, Zing hỏi Wowy. Không mất nhiều thời gian suy nghĩ, “lão đại” đưa ra câu trả lời: Suboi.
Cái tên gây bất ngờ vì số đông nghĩ Karik hay Binz mới đang là những huấn luyện viên đáng gờm, dễ giành chiến thắng chung cuộc. Nhưng Wowy có lý do với câu trả lời của anh.
“Suboi là người rất khó đoán. Tôi đã theo dõi cách làm nhạc của Suboi từ lâu. Mỗi lần xuất hiện trên thị trường, cô ấy đều mang đến điều bất ngờ. Nếu tận dụng khả năng đó trong Rap Việt, Suboi chắc chắn trở thành đối thủ rất đáng lo ngại, bởi tôi không biết cô ấy sẽ làm gì. 'Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng', nhưng khi mình không biết gì về đối phương, đó mới là điều đáng lo ngại”, tác giả của Chạy nhấn mạnh.
 |
| Suboi được công nhận là nữ rapper đầu tiên ở Việt Nam. |
Một trong những nữ rapper đầu tiên và ngôi vị "nữ hoàng"
Lần đầu tại Việt Nam, không chỉ một, mà có tới hai chương trình truyền hình thực tế về rap lên sóng giờ vàng: Rap Việt và King of Rap. Cùng với đó, hai cuộc thi cũng cần 10 rapper đình đám đảm nhận vị trí giám khảo và huấn luyện viên. 9 trong số 10 thành viên là nam giới, chỉ có một nữ rapper đóng vai trò “cầm cân nảy mực”. Người ấy là Suboi.
Sinh năm 1990, Suboi (tên thật: Hàng Lâm Trang Anh) chính thức trở thành rapper từ năm 17 tuổi và đã có ít nhất là 13 năm cộng sinh với rap/hip-hop. Cô gây chú ý rất nhanh trong cộng đồng underground và sớm được công nhận như nữ rapper đầu tiên của nhạc Việt.
Trong bối cảnh rap khi đó hứng chịu không ít định kiến, kỳ thị, bị cho là nhạc chế, vô giá trị, là sản phẩm của một bộ phận ngông cuồng, sự góp mặt của nữ rapper tưởng như “vô thưởng vô phạt”, nhưng thực tế đã mang lại không ít giá trị.
Suboi không chỉ là làn gió mới từ nhóm 3N. Chất giọng nữ rất Nam Bộ phần nào đó đã giúp nhạc rap trở nên nhẹ nhõm hơn trong ánh nhìn của số đông.
Ngay trong giai đoạn giới làm nghề chưa dành nhiều thiện cảm cho rap, Suboi đã nhận được những trọng thị. Cô sớm gây chú ý với nhạc sĩ Dương Khắc Linh và sau đó hợp tác với Hồ Ngọc Hà trong My Apology, Girl's Night. Năm 2010, khi vừa tròn 20 và mới ba năm chính thức vào nghề, Suboi có album đầu tay mang tựa đề Walk.
Walk là câu chuyện về những người Sài Gòn rất trẻ. Họ có giấc mơ, có suy tư tuổi trẻ, mà cũng có cả thái độ sống quyết liệt, có sáng có tối, có đầy những điều đối lập.
Dù không đem đến chân dung Suboi quá rõ nét như sau này, Walk góp phần phác họa một tiếng nói trong rap, khác biệt và không thể xem thường. Và Walk cũng đưa Suboi đến một vị trí cao hơn, thậm chí là mỹ từ “nữ hoàng”.
Nhưng đó không phải sự xưng tụng của báo giới trong nước. Năm 2013, chính tờ The Guardian của Anh trong bài báo chân dung khá dài đã gọi Suboi là “Queen of hip-hop in Vietnam” (Nữ hoàng hip-hop tại Việt Nam). "Suboi là nghệ sĩ cởi mở với những bản rap về gia đình, tình yêu, áp lực và cả những vấn đề nhạy cảm của con người trong xã hội đương đại", The Guardian nhận xét.
Năm 2015, sau thành công của Run - album thứ hai - Suboi tiếp tục được tờ The Wall Street Journal gọi là "nữ hoàng hip-hop của Việt Nam". Tờ báo khẳng định cô là hiện tượng với khả năng rap song ngữ điêu luyện.
“Suboi giống như Queen Latifah hay Lauryn Hill của Việt Nam", tờ báo nhận định. Queen Latifah là nữ nghệ sĩ tiên phong của dòng nhạc hip-hop ở Mỹ. Còn Lauryn Hill cũng thành công từ rất sớm và được ghi danh với khả năng pha trộn nhiều thể loại âm nhạc trong chất liệu chủ đạo là hip-hop.
Danh vị “nữ hoàng” trong âm nhạc vốn không dễ dành cho ai. Nhưng với Suboi, đó có lẽ không phải là sự tâng bốc.
Năm 2016, Suboi có cơ hội rap trước ông Barack Obama nhân chuyến thăm của Tổng thống Mỹ tại Việt Nam. Bài rap truyền tải vấn đề có không ít người sở hữu nhà cao cửa rộng, có cuộc sống giàu sang, nhưng họ không cảm thấy thực sự hạnh phúc.
Trước khi được Suboi giải thích ca từ, vị tổng thống da màu đầu tiên của nước Mỹ đã khen sáng tác của Suboi “rất hay”. Lời khen có thể bị nhận xét là xã giao, bởi “ông chưa hiểu người ta rap gì sao biết là hay”. Nhưng trong rap, lời khen ấy không hoàn toàn vô lý.
 |
| Suboi rap trước Tổng thống Mỹ Barack Obama năm 2016. Ảnh: AFP. |
Suboi thực tế được giới rap công nhận nhờ sở hữu “voice” (chất giọng) rất đặc biệt. Cùng với voice là flow (nhịp chảy của rap). Các bar (câu bốn nhịp trong rap) mà Suboi tạo ra rất đặc trưng. Cô gây ấn tượng với cách đóng âm ở mỗi câu, nghe gắt, nhưng không kém ấn tượng.
Nữ rapper đầu tiên của Việt Nam không có những punchline (câu rap dứt điểm, có mục đích) quá mạnh mẽ, xuất chúng. Cô cũng không sở hữu nhiều ca từ thơ ca, giàu ẩn dụ. Không ít bản rap của Suboi thậm chí bị chê ca từ khó hiểu, rối, không đặc sắc.
ICD hay một số rapper thậm chí từng “diss” (công kích) hay chê Suboi xuất phát từ lý do này. Nhưng nhờ voice và flow, Suboi là diện mạo riêng, không thể phủ nhận trong rap. Diện mạo ấy vừa đủ chân phương, mà vẫn đảm bảo được nữ tính, vẫn có sự hài hước để bật cười, nhưng đồng thời ẩn chứa không ít sự thâm thúy về thông điệp xã hội.
Suboi trên ghế nóng và cách đối đáp với Trấn Thành
Suboi có quãng thời gian im ắng hoàn toàn với âm nhạc trong khoảng từ cuối 2016 đến giữa 2018. Tháng 7/2018, nữ rapper trở lại với hai MV chất lượng là N-sao? và Công. Một Suboi vốn đã khác biệt lại càng trở nên khác biệt. Những hoang dại năm nào được thay thế bằng sự quyến rũ đầy nữ tính. Kiểu rap old-school đã pha trộn nhiều hơn những chất liệu thời thượng.
Chân dung Suboi trở nên rõ nét hơn bao giờ hết. Tính nữ quyền mạnh hơn. Hình ảnh cũng trở nên chuyên nghiệp hơn, có nhiều sắp đặt hơn, dù vẫn còn đó một gương mặt cá tính như cách cô bước chân vào underground thuở nào.
Năm 2019, Suboi nối dài chân dung âm nhạc mới với Cho không và Bet on Me. Hai sản phẩm tuy không thành công như N-sao? và Công, nhưng vẫn chiều lòng được những người yêu quý cô.
Giới mê rap dành nhiều thiện cảm cho Suboi vì sau hơn 10 năm sinh hoạt underground, cô vẫn là nữ rapper nổi bật, sung sức. Cô nay có cơ hội thể hiện điều đó khi xuất hiện trong Rap Việt với tư cách huấn luyện viên.
 |
| Suboi là huấn luyện viên nữ duy nhất trên ghế nóng Rap Việt. |
Trên ghế nóng Rap Việt, Suboi không tỏ ra hoạt ngôn, mà còn thậm chí rất kiệm lời. Nhưng nữ rapper là màu sắc khác hẳn. Cô đủ chuyên môn để giành giật thí sinh trong cuộc đấu, nhưng cũng không kém phần hài hước để thu hút người xem. Hơn cả, ở Suboi vẫn có đủ sắc sảo để đối đáp với những câu hỏi không dễ đáp từ MC.
Khi Tlinh - thí sinh nữ hiếm hoi của Rap Việt gây ấn tượng và được ba huấn luyện viên đạp nút chọn - xuất hiện, Trấn Thành đặt câu hỏi cho Suboi: “Suboi, bạn chọn có phải vì Tlinh là một cô gái?”. Suboi sau đó đáp ngắn gọn và thẳng thắn: “Nếu chọn cô ấy vì giới tính là xúc phạm tài năng của cô ấy”.
Câu trả lời sau đó nhận được sự đồng tình từ chính Trấn Thành và sự hưởng ứng từ các huấn luyện viên khác.
Giám khảo JustaTee chia sẻ: “Suboi là người tôi rất tôn trọng vì cô ấy là nữ rapper dám nghĩ dám làm, dám đánh đổi để theo đuổi con đường này”. Cuối cùng, JustaTee và Rhymastic đồng thuận đưa Tlinh về với đội của nữ huấn luyện viên duy nhất vì cho rằng đó là nơi tốt nhất để cô gái trẻ có thể học hỏi và phát triển.
