|
|
Tỷ lệ sống sót sau khi bị ngừng tim đột ngột của phụ nữ thấp hơn đàn ông. Ảnh: telugubullet |
Mỗi năm, khoảng 6 triệu người trên khắp thế giới chết vì đột tử do ngừng tim đột ngột (SCA). Trong 5 năm qua, các nhà nghiên cứu từ Hiệp hội Nhịp tim Châu Âu thuộc Hiệp hội Tim mạch Châu Âu và Hội đồng Hồi sức châu Âu đã tìm cách cải thiện phương pháp phòng ngừa và điều trị SCA thông qua dự án ESCAPE-NET. Kết quả của nghiên cứu được công bố vào ngày 1/1/2023.
Hơn 100 nghiên cứu liên quan đến ESCAPE-NET đã được đăng trên các tạp chí bình duyệt.
Vào 12/2021, một nghiên cứu trên Tạp chí Hiệp hội Tim mạch Mỹ cho thấy tần suất bệnh nhân đến phòng khám tăng mạnh trong vài tuần trước khi người đó bị SCA. Trên Tạp chí Tim mạch châu Âu, vào 5/2019, một nghiên cứu khác cho biết những phụ nữ nhận được ít sự chăm sóc hồi sức hơn nhận thấy họ dễ bị SCA hơn đàn ông. Việc này dẫn đến tỷ lệ sống sót của phụ nữ khi mắc SCA thấp hơn.
Ngừng tim đột ngột (SCA) là gì?
Theo Medical News Today, SCA xảy ra khi tình trạng nhịp tim bất thường, hay còn gọi là rối loạn nhịp tim, khiến hệ thống điện của tim không thể hoạt động. Điều này khiến tim ngừng đập đột ngột.
SCA khác với cơn đau tim vì những cơn đau tim bị gây ra bởi sự tắc nghẽn của động mạch vành khiến máu không thể đến chỗ tim. Tuy nhiên, cơn đau tim có thể gây ra SCA và khiến một người có nguy cơ mắc SCA cao hơn.
 |
| Ngừng tim đột ngột là hậu quả của việc nhịp tim bị rối loạn. Ảnh: Step to Health. |
Các triệu chứng của SCA bao gồm:
- Ngất xỉu hoặc mất ý thức
- Chóng mặt
- Nhịp tim không đều hoặc tim đập rất nhanh
- Tức ngực
- Khó thở
- Buồn nôn
Vì SCA xảy ra quá nhanh nên cách điều trị đầu tiên thường là gọi các dịch vụ y tế khẩn cấp và tiến hành hô hấp nhân tạo cho bệnh nhân.
Nghiên cứu trước đây cho thấy tốc độ một người thực hiện hô hấp nhân tạo có ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ sống sót và thần kinh của người bị SCA.
SCA có thể được phòng ngừa
Trong nghiên cứu trên Tạp chí Hiệp hội Tim mạch Mỹ, các nhà nghiên cứu của ESCAPE-NET phát hiện những người bị ngừng tim ngoài bệnh viện (OHCA) thường đến gặp bác sĩ trong vài tuần trước khi SCA xuất hiện.
Các nhà khoa học đánh giá dữ liệu của gần 29.000 bệnh nhân từng bị OHCA từ Cơ quan Lưu giữ thông tin về Ngừng tim Đan Mạch. Sau khi phân tích, các nhà nghiên cứu nhận thấy tỷ lệ thăm khám hàng tuần của bệnh nhân vào một năm trước khi OHCA xảy ra là không đổi. Tuy nhiên, chỉ trong vòng một tuần trước OCHA, 42% bệnh nhân đã liên hệ với bác sĩ. Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện 2 tuần trước khi bị OHCA, 57,8% bệnh nhân đã liên hệ với bác sĩ.
Tiến sĩ Han Tan, lãnh đạo dự án ESCAPE-NET, bác sĩ tim mạch tại Trung tâm Y tế Đại học Amsterdam AMC ở Hà Lan, giải thích: “Trái ngược với giả định chung, SCA không xảy ra bất ngờ. Dữ liệu ESCAPE-NET chỉ ra rằng càng gần đến thời điểm bị SCA, bệnh nhân đến khám càng nhiều hơn”.
 |
| Dữ liệu từ nghiên cứu cho thấy gần tới lúc bệnh nhân bị SCA, các triệu chứng sẽ xuất hiện nhiều hơn, khiến họ đi khám thường xuyên hơn. Đây là minh chứng cho việc SCA hoàn toàn có thể được dự đoán và phòng ngựa. Ảnh: Cardio Scope. |
Tiến sĩ Tan cho biết thêm: “Việc này có thể giúp chúng tôi xác định được những cá nhân có nguy cơ sắp bị SCA và tìm cách phòng ngừa nó".
Tiến sĩ Alexandra Lajoie, bác sĩ tim mạch không xâm lấn tại Trung tâm Y tế Providence Saint John ở Santa Monica, California, chia sẻ với Medical News Today: “Tôi hy vọng nghiên cứu này sẽ giáo dục cả bệnh nhân và nơi cung cấp dịch vụ y tế. Có lẽ ai đó đã nhìn thấy họ trong lúc họ sắp bị SCA nhưng lại không ngăn điều này xảy ra. Tôi nghĩ rằng phần lớn các ca bệnh có thể tránh được nếu nguyên nhân cơ bản được điều trị nhanh chóng trước khi tim ngừng đập.
Bà cho biết thêm bệnh nhân và nhà cung cấp dịch vụ y tế cần phải xem xét cẩn thận một số triệu chứng như đau ngực, đánh trống ngực, choáng váng, ngất xỉu, khó thở.
Tiến sĩ Lajoie cho biết những trường hợp bị SCA xảy ra là do khả năng tiếp cận y tế hạn chế. Bà giải thích rằng bệnh nhân có thể gặp bác sĩ của riêng họ và được giới thiệu đến khoa tim mạch, nhưng họ không thể gặp trực tiếp bác sĩ tim mạch, không thể siêu âm tim hoặc kiểm tra mức độ căng thẳng.
Sự khác biệt giữa nguy cơ bị SCA của nam và nữ
Nghiên cứu ESCAPE-NET được công bố trên Tạp chí Tim mạch Châu Âu cho thấy nữ giới trải qua OHCA có cơ hội sống sót thấp hơn nam giới.
Các nhà nghiên cứu phân tích quá trình hồi sức của tất cả dịch vụ y tế khẩn cấp tại một tỉnh của Hà Lan. Khi xem xét dữ liệu, các nhà khoa học phát hiện phụ nữ mắc OHCA ít được chăm sóc hồi sức hơn đàn ông.
Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy dù những phụ nữ mắc OCHA được hồi sức, họ vẫn có tỷ lệ sống sót thấp hơn nam giới.
Tiến sĩ Tan nói: “Chúng ta cần các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng để thu hẹp khoảng cách về giới trong việc điều trị SCA".
Tiến sĩ Lajoie cho biết thêm: “Rất nhiều người viện lý do là tôn trọng cơ thể phụ nữ để tránh hỗ trợ y tế kịp thời cho bệnh nhân. Những người không được đào tạo bài bản có thể lo lắng về việc ép ngực quá sâu đối với những phụ nữ có ngực nhỏ. Để hô hấp nhân tạo hiệu quả, bạn cần phải ép ngực sâu khoảng 5 cm”.
 |
| Nhiều người không hô hấp nhân tạo hoặc thực hiện sơ cứu khẩn cấp cho phụ nữ bị SCA vì sợ bị gán tội tấn công tình dục. Ảnh: Sudden Cardiac Arrest Foundation. |
Tại sao phụ nữ lại có nguy cơ ngừng tim cao hơn?
Tiến sĩ Lajoie nói mặc dù không có nguyên nhân nào liên quan đến giới tính khiến phụ nữ có nguy cơ bị ngừng tim cao hơn, nhưng họ thường hay trì hoãn việc đi khám khi các triệu chứng xuất hiện.
“Với tình trạng ngừng tim, nhiều người nghĩ đó là điều gì đó bất ngờ xảy ra mà không có dấu hiệu báo trước. Trong một số trường hợp không may, điều đó là đúng. Nhưng thông thường, bệnh nhân luôn có những triệu chứng khi SCA sắp xảy ra".
Theo một nghiên cứu trên Tạp chí AHA, phụ nữ hay trì hoãn đi khám hơn đàn ông, vì vậy, khi bắt đầu có các triệu chứng ngừng tim, họ lại ít khi nhận được sự chăm sóc. Do đó, phụ nữ có nhiều khả năng bị nhồi máu cơ tim lớn, dẫn tới ngừng tim.”
Tiến sĩ Lajoie nói thêm: “Ngoài kia vẫn có quan niệm sai lầm rằng đàn ông có nhiều khả năng bị ngừng tim và mắc bệnh tim hơn. Nhiều người tin vào điều này và thật không may, rất nhiều phụ nữ không nhận ra rằng chính bản thân họ cũng dễ bị SCA".
Cuốn sách bên bờ sự sống
Ngành y là ngành luôn chứng kiến ranh giới sự sống - cái chết của người khác, nhưng Khi hơi thở hóa thinh không lại là một cuốn sách đặc biệt khi nó là khoảnh khắc đối diện cái chết của người viết trong cả vai trò bác sĩ lẫn bệnh nhân. Cuốn hồi ký được bác sĩ thần kinh Paul Kalanithi viết khi căn bệnh ung thư trở nặng, anh ngồi trên xe lăn và nhớ về những tháng ngày cống hiến cho ngành y.
