|
|
Bài đăng của một cựu maiko cho thấy mặt tối của nghề geisha. Ảnh: John Paul Foster. |
Tấn công tình dục, trầm cảm và tự sát thường không phải là những gì du khách cũng như người Nhật Bản liên tưởng đến các geisha nổi tiếng thế giới. Geisha là những nghệ sĩ giải trí truyền thống được đào tạo bài bản, diện kimono, trang điểm, làm tóc cầu kỳ, theo SCMP.
Tuy nhiên, bài đăng lan truyền của một cựu maiko (geisha tập sự thường ở độ tuổi 15-20) đã nhấn mạnh rằng có những mặt tối như tội phạm lạm dụng và phân biệt giới tính trong nền văn hóa có tuổi đời hàng thế kỷ này.
Mặt tối
Kiyoha Kiritaka (23 tuổi) gây ra cuộc tranh luận khi chia sẻ các bài đăng kể về khoảng thời gian cô còn làm maiko ở quận Pontocho, Kyoto.
Ở tuổi 16, Kiritaka nói rằng cô phải đối mặt với quấy rối tình dục, nơi khách hàng sẽ "thò tay vào dưới bộ kimono, chạm vào ngực và đáy quần của tôi". Nhưng khi cô nói với người quản lý các geisha, được gọi là okasan, "cô ấy đã nổi giận và nói rằng đó là lỗi của tôi".
Trong các bài đăng nhận được nửa triệu lượt thích của mình, Kiritaka cũng cho biết cô đã bị "ép uống quá nhiều rượu" và thậm chí bị buộc tắm chung với khách hàng đến mức phải bỏ trốn. Độ tuổi hợp pháp để uống rượu ở Nhật Bản là 20.
 |
| Một số cựu geisha bắt đầu lên tiếng về tình trạng quấy rối tình dục trong ngành. Ảnh: Reuters. |
Cô viết rằng mình không được bảo vệ bởi okasan tại okiya (quán trà) mà cô từng làm việc trong 8 tháng. Người này thậm chí đe dọa Kiritaka khi cô chia sẻ những điều này lên mạng xã hội.
Cựu maiko cũng cáo buộc okasan môi giới cô bán dâm với giá 50 triệu yen (338.000 USD). Tại Nhật Bản, hoạt động mại dâm bị coi là bất hợp pháp theo đạo luật năm 1956.
Kiritaka nói với This Week In Asia rằng cô đã bị trầm cảm và cảm thấy cuộc sống khó khăn trong một thời gian sau khi trở thành maiko, nhưng còn biết những câu chuyện bi thảm hơn mình. "Tôi không muốn nhìn những cô gái khác trong ngành này tiếp tục chịu đựng chứng trầm cảm và tìm đến cái chết".
Cô gái 23 tuổi không thể hiểu tại sao trong thời đại đa dạng ngày nay, nghề geisha vẫn phát triển mạnh và các maiko vẫn được nhiều người ngưỡng mộ, kể cả phụ nữ.
"Những gì tôi trải qua là nạn buôn người và định kiến nam giới đối với phụ nữ. Tôi muốn hỏi liệu rằng mọi người có còn ngưỡng mộ các maiko, sau khi nghe câu chuyện của tôi nữa hay không".
"Không ai dám nói"
Lời kể của Kiritaka làm dấy lên cuộc thảo luận xung quanh các geisha. Nhiều học giả, các nhà hoạt động vì quyền của phụ nữ đã chia sẻ lại câu chuyện và yêu cầu mọi người cùng lắng nghe, hành động để tạo ra sự thay đổi.
Nhưng sự im lặng dường như vẫn ngự trị ở Kyoto.
Peter Macintosh, nhà tổ chức sự kiện geisha đã làm việc trong lĩnh vực này 30 năm, cho biết: "Mọi người đều đã nghe những chuyện tương tự, nhưng không ai dám nói".
Một trong những nguyên tắc của nghề này là giữ sự riêng tư. "Bạn không nói về trải nghiệm của mình với khách hàng, dù tốt hay xấu. Một khi bạn phá vỡ quy tắc im lặng, bạn sẽ trở nên đơn độc", Macintosh giải thích.
Carmen Tamas, học giả tại Đại học Kobe, người đứng đầu chương trình ngôn ngữ và văn hóa Nhật Bản, đã nói chuyện với một số đồng nghiệp của Kiritaka, những người ám chỉ cô gái trẻ là "kẻ gây rối làm hoen ố danh tiếng của họ".
Tamas cho biết các geisha tự coi mình là người bảo tồn văn hóa Nhật Bản và là "một cộng đồng thực sự đoàn kết", vì vậy tiếng nói trái ngược của Kiritaka không được hoan nghênh.
Kiritaka đã bị dân mạng và nhiều người trong ngành buộc tội là trả thù, cố tình tạo chú ý hoặc đăng bài kiếm tiền. Lời buộc tội như vậy không phải là hiếm khi những người sống sót sau các vụ tấn công tình dục bắt đầu lên tiếng ở Nhật Bản.
Tuy vậy, Kiritaka cho biết cô có thể chịu đựng tất cả với mong muốn nâng cao nhận thức. "Tôi muốn mọi người thảo luận về chủ đề này và sự phản đối là một điều rất bình thường".
Kiritaka nói thêm hàng chục cựu maiko đã liên hệ với cô trong nhiều năm để chia sẻ trải nghiệm tồi tệ của họ. Cô nhận ra rằng cuộc sống tách biệt với thế giới có thể khiến các maiko gặp khó khăn khi tìm kiếm sự giúp đỡ.
 |
| Im lặng là một trong những quy tắc quan trọng của nghề geisha. Ảnh: Purplexsu. |
Maiko thường bắt đầu quá trình đào tạo từ năm 15 tuổi, hầu hết đều rời xa gia đình và bạn bè để đến sống trong quán trà. Lịch trình bận rộn khiến họ không có nhiều thời gian nghỉ và thường không được ngủ trước 3h.
Điện thoại di động và máy tính cá nhân bị cấm, vì vậy những người trẻ tuổi giao tiếp với thế giới bên ngoài thông qua điện thoại cố định hoặc thư viết tay. Hơn nữa, maiko chỉ nhận được khoản nhỏ trong số tiền họ kiếm được, vì phần lớn được chuyển cho chủ quán trà.
Kiritaka không phải là người đầu tiên tố cáo việc lạm dụng trong ngành. Mineko Iwasaki, geisha nổi tiếng, cũng đã nói về nạn cưỡng hiếp trong cuốn tự truyện của cô, Geisha of Gion.
Tamas cho biết văn hóa geisha "pha trộn giữa đàn ông với rượu, tiền và phụ nữ. "Loại công việc mà geisha làm hoàn toàn không bảo vệ phụ nữ khỏi quấy rối tình dục".
Tuy nhiên, Tamas và Macintosh cho biết quấy rối tình dục không phải là điều bình thường, được chấp nhận trong ngành. Tamas lưu ý rằng hầu hết quán trà đều có các biện pháp để bảo vệ geisha. Những người làm nghề cũng được đào tạo để tự vệ, từ chối khách hàng khi cần thiết.
"Nói chung, mọi người không tìm đến geisha để có trải nghiệm tình dục, đặc biệt là khi ngành kinh doanh tiếp viên rất phát triển ở Nhật. Đa số khách hàng muốn tận hưởng trải nghiệm truyền thống", Tamas nói.
Nhưng theo chuyên gia, các cơ sở nghèo nàn, một nhóm thiểu số, có thể đẩy các maiko vào những tình huống nguy hiểm vì mục tiêu kiếm tiền.
Hiện có khoảng 600 geisha ở Nhật Bản, so với con số 80.000 vào những năm 1920.
"Thực tế này khiến các okiya phải bảo vệ và cẩn thận hơn đối với sức khỏe của maiko. Họ muốn giữ truyền thống Nhật Bản này gắn liền với sự thuần khiết và vui vẻ, không muốn vẩn đục hình ảnh này. Nhưng nếu câu chuyện của Kiritaka là sự thật và xảy ra một cách thường xuyên, thì sớm muộn hình tượng cũng sẽ sụp đổ", Tamas nhận định.
Mục Đời sống gửi đến độc giả gợi ý về những tác phẩm hay, mang hơi thở thời đại. Hội mê sách cũng có thể tìm thấy những bí kíp để "sống chất" hơn với sở thích của mình.
