Bệnh viện Chợ Rẫy vừa cứu sống trường hợp bị ngộ độc Gama Hydroxybutyrate - còn gọi là ma túy nước biển. Nam bệnh nhân tên K. (38 tuổi, ở TP.HCM) may mắn được tử thần buông tha nhưng người bạn của anh thì gục chết bên đường sau buổi nhậu pha "nước phê".
Ngưng thở mà tưởng đang ngủ
Trước đó, K. cùng 2 bạn nhậu uống bia, rượu có pha ma túy nước biển. Tàn buổi nhậu kéo dài 6 tiếng thì K. lơ mơ, vật vã, kích thích nên được người nhà đưa đến bệnh viện địa phương với chẩn đoán theo dõi loạn thần do rượu.
Sau đó, anh được chuyển đến Bệnh viện Chợ Rẫy trong tình trạng vật vã, tăng men tim và tăng men cơ, tổn thương nặng cơ tim, cơ vân dẫn đến bị suy thận nặng. Các bác sĩ xử trí cấp cứu, lọc máu mới có thể cứu sống K. Riêng 2 bạn nhậu cùng K., một người cũng may mắn qua được nguy kịch sau quá trình cấp cứu "thập tử nhất sinh", người còn lại thì gục chết bên vệ đường trên xe máy trong lúc về nhà.
TS.BS Nguyễn Thị Thủy Ngân, khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết khi tiếp nhận bệnh nhân K., đánh giá những hậu quả nặng nề có thể xảy ra cho bệnh nhân, ê-kíp điều trị áp dụng phác đồ xử lý khẩn trong 24 giờ tính từ khi tiếp xúc với độc chất và liên tiếp 5 ngày sau đó. Nhờ vậy, tình trạng hủy cơ và chức năng thận được cải thiện. Trong y văn có ghi nhận triệu chứng hủy cơ trên bệnh nhân dùng ma túy nước biển. Tuy nhiên, đây là một triệu chứng ít gặp và thường liên quan đến hội chứng cai ma túy nước biển hơn là trong bệnh cảnh ngộ độc.
 |
| Ca ngộ độc ma túy nước biển được chữa trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy |
Theo giới chuyên môn, ma túy nước biển có dạng lỏng, không màu, không mùi, vị hơi mặn. Tuy nhiên, vẫn có những dạng chế phẩm khác dưới dạng bột hoặc viên nén, viên nang. Gama Hydroxybutyrate được giới thiệu lần đầu tiên vào cuối thế kỷ 19. Những năm đầu của thập niên 60-70 của thế kỷ 20, y học sử dụng chất này trong lĩnh vực gây mê vì tác dụng ức chế thần kinh, tuy nhiên phải ngưng sử dụng vì thuốc có tác dụng phụ gây ngưng hô hấp.
Chất này sau đó chỉ được khuyến cáo dùng ở một số nước châu Âu, Mỹ cho các bệnh nhân có hội chứng cai như cai rượu hay cai thuốc phiện khác hoặc trong điều trị rối loạn giấc ngủ. Trong giới "ăn chơi" thường gọi Gama Hydroxybutyrate là "vitamin G".
Bác sĩ Thủy Ngân cho biết nhiều người khi sử dụng chất này cho rằng an toàn, uống xong chỉ tạo cảm giác hưng phấn chứ không ảnh hưởng gì về sau. Đây là những quan niệm sai lầm. Vì sau khi uống thường bị kích thích, hưng phấn, không cảm nhận được những nguy hiểm nên rất dễ gây ra những tai nạn sinh hoạt hoặc tai nạn giao thông khi sử dụng xe máy, ô-tô… Đã có những trường hợp sử dụng ma túy nước biển dẫn đến hưng phấn, trèo trên cao rồi ngã hoặc phỏng nặng.
"Còn ở những liều vượt ngưỡng thì người dùng có thể mê, ngủ sâu, nhiều trường hợp tưởng rằng chỉ ngủ thôi nhưng thực ra là hôn mê sâu, ngưng hô hấp và tử vong. Đây là điều lý giải cho trường hợp 1 trong 3 người bạn của bệnh nhân K. bị gục chết trên xe lúc về nhà mà không rõ nguyên nhân", bác sĩ Ngân khuyến cáo.
Bài học nhãn tiền
Giới chuyên môn cho biết thực tế các loại ma túy mới liên tục thâm nhập lén lút vào Việt Nam, từ nấm "ma thuật" gây ảo giác đến các loại lá cây, điển hình là lá khat (tiếng Ả Rập có nghĩa là "thiên đường"), được giới trẻ ưa thích và săn lùng sử dụng. Việc sử dụng các chất kích thích bằng cách tiêm, hút dường như đã trở nên lỗi thời.
Các "tay chơi" ưa chuộng hình thức uống thuốc viên, hoặc thậm chí nhai tươi các loại thực vật có chứa chất kích thích cho hợp trào lưu "về với thiên nhiên". Còn nhớ cách đây chưa lâu, dư luận cả nước rúng động với vụ ngộ độc ma túy làm 7 thanh niên tử vong trong lễ hội âm nhạc tại Hà Nội. Hàng loạt các chất ma túy độc hại được phát hiện trong cơ thể các nạn nhân này.
Theo ThS.BS Khâu Minh Tuấn, khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhân Dân 115 TP.HCM, cây khat (Catha edulis) là một loại cây bụi nhỏ, giống cây trà, lá có mùi thơm, vị hơi ngọt, được trồng phổ biến ở châu Phi.
 |
| Vườn cây khat. |
Các hợp chất chính trong lá khat bao gồm cathinone, cathine và norephedrine. Các hợp chất trong lá khat làm tăng huyết áp, tăng nhịp tim, gây mất ngủ, chán ăn, táo bón, đau nửa đầu và suy giảm khả năng tình dục ở nam giới. Ngoài ra, nó còn ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương, gây rối loạn tâm thần. Biến chứng loạn nhịp tim, tăng thân nhiệt, xuất huyết não có thể làm nạn nhân tử vong.
Chất cathinone có trong lá khat có thể tổng hợp ra nhiều loại ma túy khác nhau, nổi tiếng nhất là kết hợp giữa cathinone và methamphetamine tạo thành Flakka, còn gọi là "muối tắm". "Muối tắm" (meo meo, M-Cat, sóng trăng…) dạng tinh thể như muối ăn, màu trắng hay hồng nhạt, nặng mùi. Flakka khiến người dùng bay bổng, cực kỳ kích thích, nhiều ảo giác, có cảm giác sức mạnh phi thường và rất hung hăng nhưng cũng khiến họ lên cơn co giật, thân nhiệt cao (> 40 độ C), tim đập nhanh, hoang tưởng và tử vong. Độ độc hại của Flakka cao gấp 500 lần so với cocaine. Flakka gây tiêu cơ vân và xương nhanh chóng, dẫn đến tắc nghẽn các ống thận gây tổn thương thận cấp.
"Đến nay, vẫn chưa có một biện pháp cụ thể, đặc hiệu nào để điều trị ngộ độc chất cathinone có trong lá khat. Việc chữa trị phần lớn là điều trị triệu chứng, hỗ trợ chức năng hô hấp, tuần hoàn và thần kinh. Vì vậy, chớ nên thử, dù chỉ một lần", bác sĩ Tuấn khuyến cáo.
