Trên chuyến hành trình của đội tuyển Malaysia vào chung kết AFF Cup 2018, HLV Tan Cheng Hoe đóng vai trò như ngôi sao dẫn đường bằng tài năng, kinh nghiệm và cả sự kiên nhẫn.

Trước khi lập nên những kỳ tích cùng bóng đá Việt Nam trong năm 2018, HLV Park Hang-seo vẫn luôn được nhớ đến là trợ lý của chiến lược gia Guus Hiddink trong chuyến hành trình đưa đội tuyển Hàn Quốc lọt vào đến bán kết World Cup 2002.

HLV Tan Cheng Hoe của đội tuyển Malaysia ở thời điểm hiện tại cũng có một dấu ấn đó gần tương tự, dù ở cấp độ thấp hơn. Ông là trợ lý của nhà cầm quân từng mang đến vinh quang lớn lao cho bóng đá Malaysia: vô địch AFF Cup 2010.

Tính đến nay, danh hiệu đó vẫn là lần duy nhất “Harimau Malaya” bước lên bục cao nhất của bóng đá khu vực. Đó là lý do khiến Liên đoàn Bóng đá Malaysia (FAM), vào thời điểm khó khăn và bế tắc nhất, đã lựa chọn Tan lĩnh xướng đội tuyển quốc gia tham dự AFF Cup 2018.

Và FAM đã đúng khi Malaysia vừa lọt đến chung kết của giải đấu.

Chức vô địch của Malaysia cách đây 8 năm vẫn luôn là ánh hào quang rực rỡ của lịch sử thể thao nước này, nơi mà bóng đá có thể khiến người người phát cuồng đến mức mù quáng. Tan Cheng Hoe ngày đó 42 tuổi, kết hợp với HLV Datuk K. Rajagopal tạo thành bộ đôi đã “thêu hoa dệt gấm” trong những ngày tháng huy hoàng đó.

“Lúc ấy tôi chỉ là trợ lý cho HLV. Đối với tôi đó là một ký ức tuyệt đẹp, chúng tôi đã tạo ra lịch sử khi lần đầu tiên đội tuyển Malaysia giành cúp vô địch AFF Cup. Chúng tôi đã đưa cả dân tộc đoàn kết lại và thay đổi lịch sử bóng đá nước nhà. Trước đây, chúng tôi không thấy có nhiều người dân mặc áo đội tuyển quốc gia lắm, nhưng giờ thì có rất nhiều. Đó là điều thực sự đáng tự hào”, Tan của năm 2018 chia sẻ với Goal.

Tại cấp độ U23, ông cùng Rajagopal còn gặt hái vinh quang cao nhất tại SEA Games 2009 và 2011. Đối với Tan Cheng Hoe, bóng đá luôn cần sự cấp tiến. Thành công ở đại hội, ở khu vực cách đây gần một thập kỷ là bàn đạp để ông vững vàng bước lên một vị trí mới - HLV trưởng cho một đội bóng.

Năm 2014, Tan bắt đầu đảm nhận trọng trách khó khăn ở CLB quê hương mang tên Kedah. Với tài năng cùng những kinh nghiệm tích luỹ được khi làm việc chung với “phù thuỷ” Rajagopal, Tan ngay lập tức giúp đội bóng đang chơi ở hạng hai (Premier League) thăng hạng lên chơi tại Super League, giải vô địch quốc gia Malaysia trong năm 2015.

Ông được tôn vinh với danh hiệu "HLV hay nhất năm 2016" với chiến công đưa Kedah cán đích Super League ở vị trí thứ 3 và vào đến bán kết FA Cup.

Tan luôn theo đuổi phong cách bóng đá tấn công. Kedah dưới sự dẫn dắt của ông luôn sở hữu lối chơi đẹp mắt, khiến những CĐV trung lập đều tôn trọng và yêu mến. Những cầu thủ nổi tiếng dưới thời Tan như Baddrol Bakhtiar, Liridon Krasnniqi, Syazwan Zainon và Rizal Ghazali đều phát triển mạnh mẽ nhờ lối chơi bóng ngắn, thiên về sở hữu bóng, biết cách cống hiến thứ bóng đá huyền mỹ cho người xem.

Đưa một tân binh mới “chân ướt chân ráo” bước lên giải vô địch quốc gia đã vươn lên top 4 đội mạnh nhất, người ta những tưởng Tan sẽ tiếp tục con đường chinh chiến ở giải quốc nội để một ngày nào đó điền thêm một chức vô địch vào bản lý lịch đồ sộ thành tích.

Triết lý liên tục thay đổi của Tan lại một lần nữa được áp dụng. Năm 2017, ông tạm biệt đội bóng quê nhà để nhận lời mời trở thành trợ lý cho HLV Nelo Vingada ở đội tuyển quốc gia. Tuy nhiên, chiến lược gia người Bồ Đào Nha đã gây thất vọng kỳ cùng và phải xin từ chức bởi thành tích tệ hại không thắng nổi lần nào trong 7 trận cầm quân suốt 5 tháng làm việc tại Malaysia.

Cuối cùng, sau hai lần làm trợ lý, tháng 12/2017, Tan được đôn lên nắm ghế HLV trưởng của đội tuyển quốc gia với mục tiêu chèo lái con tàu đưa Malaysia chinh phục mặt trận AFF Cup 2018.

Việc bổ nhiệm của FAM mang tính bất đắc dĩ, lẽ tất nhiên không nhận được sự đồng thuận của người hâm mộ. Tại quốc gia yêu bóng đá cuồng nhiệt như Malaysia, nỗi đau về AFF Cup 2016 vẫn chưa vơi. Họ đã không còn tin sự xuất hiện của một HLV nội có thể tạo nên điều kỳ diệu cho bóng đá nước nhà.

Ngày ấy, đường đường là nhà đương kim á quân của giải đấu, Malaysia lại nhận thất bại trong ê chề. Chỉ có 3 điểm sau hai lượt trận đầu tiên vòng bảng, HLV nội Ong Kim Swee (người dẫn dắt Olympic Malaysia tham dự ASIAD 2018) cùng các học trò đáng lẽ ra vẫn có quyền tự quyết ở lượt trận cuối cùng, nơi mà họ cần một chiến thắng trước chính đối thủ trực tiếp Myanmar để giành một vé vào bán kết.

Nhưng không, trên sân Yangon của Myanmar, “Những chú hổ Malay” mất đi hoàn toàn sự dũng mãnh vốn có. Không thể ghi được bàn, bàn thua phải nhận ở phút thứ 89 muộn mằn được ghi do công của David Htan đã tước hết mọi hy vọng của Malaysia vào vòng knock-out. Kết thúc bảng B, “Harimau Malaya” đứng thứ 3, còn Ong Kim Swee chịu sự chỉ trích nặng nề từ búa rìu dư luận.

Bước sang năm 2017, FAM mới quyết định mời HLV ngoại Vingada về dẫn dắt đội tuyển quốc gia, nhưng cuối cùng cũng chẳng được bao lâu. Khi Tan Cheng Hoe lên nắm quyền, làn sóng lo sợ vết xe đổ của Ong Kim Swee tại AFF Cup 2016 bùng lên.

Không ít ý kiến cho rằng có rất nhiều sự lựa chọn tốt hơn cho vị trí thuyền trưởng của đội tuyển, chẳng hạn như La’Vere Corbin-Ong người Anh and Ignacio Insa quốc tịch Tây Ban Nha.

Nhưng rồi FAM vẫn một mực khẳng định tin tưởng vào sự lựa chọn của mình. Không ai từng có kinh nghiệm làm việc với đội tuyển nhiều hơn Tan Cheng Hoe, và cũng không ai hiểu đội bóng, lịch sử, truyền thống, vinh quang và cả những khó khăn như ông.

Trái với xu thế khi bóng đá ngày càng trở nên thực dụng, Malaysia trong kỷ nguyên của Tan Cheng Hoe vẫn theo đuổi triết lý tấn công, cầm bóng nhiều, ban bật và sử dụng những đường chuyền ở cự ly ngắn. Nếu Chelsea hiện tại hoạt động dưới triết lý “Sarri-ball”, thì đội tuyển quốc gia Malaysia cũng tự hào khi họ có “Cheng Hoe-ball”, phong cách đã tạo nên thương hiệu cho Tan từ khi còn dẫn dắt CLB Kedah.

Tan Cheng Hoe là một HLV luôn cầu tiến. Không chỉ nằm ở việc không bao giờ chấp nhận ngồi mãi một chỗ, Tan còn luôn phấn đấu để trau dồi khả năng cầm quân của bản thân. Tài năng hiện có của ông không chỉ đến từ kinh nghiệm từng làm trợ lý, mà còn là sự tích luỹ của những năm tháng tiếp tục đi đào tạo ngay cả khi đã thành danh nơi quê nhà.

Cuối năm 2016, khi có cơ hội nâng cao chuyên môn, Tan lặn lội sang Bỉ, nơi có đội tuyển quốc gia khi ấy đang xếp top đầu trên bảng xếp hạng FIFA và tham gia một chương trình đào tạo kéo dài 10 ngày. Ông đến tìm hiểu các đội bóng của giải hạng Nhất Bỉ như Ander­lecht, Genk, Charleroi và Club Brugge để tận mắt chứng kiến cách thức vận hành của những CLB châu Âu.

Hành trình đến Bỉ ngắn ngày cho Tan những cái nhìn cụ thể về khái niệm của mô hình của một đội bóng chuyên nghiệp, từ cơ sở vật chất, quá trình tổ chức một học viện bóng đá và quan trọng hơn cả là làm thế nào để điều hành, quản lý một đội bóng.

Trong sự nghiệp cầm quân của mình, Tan đã luôn bỏ tiền túi để được “dùi mài kinh sử” khắp nơi, trong đó có cả chứng chỉ huấn luyện chuyên nghiệp Pro Licence trong hơn hai tháng rưỡi đào tạo ở Quảng Châu, Trung Quốc.

“Khi là một HLV, bạn cần phải nâng cao bản thân từng ngày từng giờ. Bạn không thể sử dụng phương pháp 20 năm trước để huấn luyện các cầu thủ của ngay hôm nay”, Tan không bao giờ bằng lòng với những kinh nghiệm mà mình có trong tay.

Malaysia cuối cùng cũng đang được tận hưởng những tháng ngày ngọt ngào khi đặt niềm tin vào Tan Cheng Hoe. Một “Harimau Malaya” xếp thứ 184 trên bảng xếp hạng FIFA khi Tan mới lên nhận nhiệm vụ nay đã thăng hạng tới 17 bậc. Trên hết, sau AFF Cup 2014, người hâm mộ của xứ sở dầu cọ lại đang hướng về trận chung kết Đông Nam Á và mơ giấc mơ đăng quang như điều kỳ diệu cách đây 8 năm.

Trước khi bước vào giải đấu, HLV Tan vẫn luôn khiêm tốn tự nhận Malaysia là đội bóng “cửa dưới”. Nếu chứng kiến “Những chú mãnh hổ” thắng nhọc nhằn Lào, Campuchia và phải cần đến 3 điểm cuối cùng trước Myanmar để lọt vào bán kết, nhiều người hẳn sẽ tin Malaysia sẽ trở thành “miếng mồi ngon” khi bước vào đến bán kết gặp ĐKVĐ Thái Lan.

Họ thậm chí còn dùng từ “điên rồ” khi nghe Tan khẳng định vẫn sẽ tấn công phủ đầu Thái Lan ở trận lượt về như cách mà họ đã làm được trên sân Bukit Jalil. Và rồi trên chảo lửa Rajamangala, chính đoàn quân của Tan Cheng Hoe mới là những người dạy cho đội chủ nhà một bài học về bản lĩnh và độ lì lợm.

Lịch sử AFF Cup đang chứng minh rằng khi bị đánh giá thấp cũng chính là lúc Malaysia trở nên nguy hiểm và đáng sợ nhất. Đơn cử như năm 2010, “Harimau Malaya” đã để thua “thảm họa” tới 1-5 trước Indonesia trong trận ra quân.

Chẳng ai dám nghĩ họ có thể vào tới bán kết để đánh bại ĐKVĐ Việt Nam, trước khi gặp lại Indonesia và giành chiến thắng chung cuộc 4-2, bước lên ngôi vô địch lần đầu tiên trong lịch sử.

Trong cả hai giải đấu 2014 và năm nay, Tan Cheng Hoe đều có mặt. Một cách trùng hợp, chung kết nào của ông cũng là gặp lại một đối thủ đã chiến thắng mình ở vòng bảng.

Chìa khoá thành công mà Tan từng tiết lộ khi hạ gục Thái Lan cách đây vài ngày, đó là thất bại trước Việt Nam đã khiến đội bóng của ông như hồi tỉnh. Khi gặp lại thầy trò Park Hang-seo ở những trận đấu cuối cùng, một Malaysia từng bế tắc thua 0-2 trên sân Mỹ Đình sẽ không còn nữa.

Sau 8 năm, Tan Cheng Hoe đang có cơ hội một lần nữa viết lại kịch bản vô địch để tạo nên trang sử mới cho bóng đá nước nhà. Và lần này, ông sẽ là nhân vật chính.