Thành viên đội Olympic Toán quốc tế giải thích về kết quả tụt 27 bậc

6/6 học sinh đoạt huy chương và bằng khen tại Olympic Toán quốc tế. Ảnh minh họa: Tehrantimes.

Chiều 23/7, đội tuyển Việt Nam dự thi Olympic Toán quốc tế (IMO) năm 2024 tại Vương quốc Anh trở về Việt Nam.

IMO là kỳ thi Toán học cấp quốc tế hàng năm dành cho học sinh trung học phổ thông, lần đầu tiên tổ chức tại Rumani, năm 1959. Đến nay, kỳ thi được cho là uy tín nhất thế giới về nghiên cứu toán học sơ cấp.

Ở kỳ thi năm nay, đội Việt Nam chỉ đứng thứ 33/108, tụt 27 bậc so với năm 2023.

Đề thi năm nay không phải sở trường của thí sinh Việt

Chia sẻ với Tri Thức - Znews, em Trần Duy (học sinh lớp 12, trường THPT chuyên Đại học Sư phạm, chủ nhân huy chương bạc IMO), cho biết đề thi năm nay nặng về phần tổ hợp khi xuất hiện khi xuất hiện 2 bài, một bài ở mức độ trung bình (bài 3) và một ở mức độ khó (bài 5).

Ở bài 3, Duy giải được 50% trong khi ở bài 5, em gặp khó dù tổ hợp là thế mạnh của nam sinh. Chủ nhân huy chương bạc IMO nhận xét đáp số của bài 5 dễ gây hiểu lầm cho học sinh.

"Em đã sai hướng và không vượt qua được bài này. Nếu bài 5 rơi vào phần hình học, em và các bạn sẽ có lợi thế hơn”, Duy chia sẻ hình học là sở trường của đội tuyển Olympic Việt Nam cũng như học sinh châu Á.

Tuy nhiên năm nay, phần hình học trong đề thi IMO ít, chỉ có một bài trong khi các năm trước thường có 2 bài.

Đồng quan điểm, em Tạ Đức Anh (học sinh lớp 12, trường THPT chuyên Đại học Sư phạm, thí sinh nhận bằng khen của ban tổ chức) thừa nhận đề IMO năm nay hay và mới lạ nhưng lại không phải sở trường của em.

"Thế mạnh của em là hình học, đề thi nặng về số học và tổ hợp. Những thí sinh học tốt 2 phần này và có trình độ tương đối ổn về hình học sẽ thể hiện tốt", Đức Anh đánh giá.

TS Hà Duy Hưng (quan sát viên của IMO 2024, chủ nhiệm đội tuyển Toán trường THPT chuyên Sư phạm) cũng đánh giá một số bài trong đề thi chưa phù hợp với thế mạnh với học sinh Việt Nam, nhất là bài tổ hợp. Các thầy cô trong đoàn mong bài hình sẽ rơi vào bài số 5, nhưng bài số 5 lại là bài tổ hợp, là bài khó.

Theo quy định, học sinh Việt Nam sẽ viết, trình bày bằng tiếng Việt, sau đó giáo viên trong đoàn sẽ dịch sang tiếng Anh và thuyết phục người chấm.

Song với những bài tổ hợp khó phải trình bày 6-7 trang trong một khoảng thời gian ngắn, giáo viên trong đoàn rất khó để thuyết phục ban giám khảo. Các nước không nói tiếng Anh cũng gặp khó khăn này.

"Để giải bài tổ hợp, thí sinh phải giải thích, diễn giải rất nhiều. Trong khi đó, nếu rơi vào bài đại số, thí sinh cần dùng nhiều công thức thay vì lý giải, sẽ rất tường minh. Kể cả làm sai kết quả nhưng có những bước biến đổi trước đó đúng, các em vẫn có thể được điểm", thầy Hưng nói.

Thầy Hưng cho hay ở bài 5, chỉ Trần Duy giành được 1 điểm trong khi ở bài 3, em đã làm được 50%, chưa kết thúc được bài nên bị chấm chặt, khó thuyết phục giám khảo cho nhiều điểm.

Ngoài vấn đề đề thi, thầy Hưng chia sẻ một số em trong đội tuyển năm nay cũng gặp vấn đề sức khỏe, thậm chí có em phải vào viện để kiểm tra.

"Ra khỏi phòng thi vẫn còn sự tiếc nuối nhưng cả đội đã thể hiện sự quyết tâm, cố gắng hết mình trong quá trình làm bài", thầy Hưng đánh giá.

Theo TS Hà Duy Hưng, việc hướng người học hiểu về văn hóa Toán học quan trọng hơn việc luyện chủ đề, chuyên đề như nhiều người đã nhận định. Ảnh: NTCC.

Hướng người học hiểu về văn hóa Toán học

Sau khi kỳ thi kết thúc, nhiều ý kiến cho rằng cách học của học sinh Việt Nam, kể cả nhóm tinh hoa, vẫn thiên về luyện đề, dạng bài. Vì vậy khi đi thi, nếu gặp dạng bài không quen thuộc, các em sẽ gặp khó.

Thầy Hưng phủ nhận ý kiến này. Theo thầy, những ý kiến nhận xét thường xuất phát từ những cá nhân có ít hoặc không có chuyên môn sâu về huấn luyện, bồi dưỡng học sinh giỏi thi quốc tế.

Khoảng 3 năm trở lại đây, việc bồi dưỡng đội tuyển Toán quốc tế giao cho Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán và những nhà Toán học hàng đầu. Ở đó không chỉ huấn luyện học sinh theo kiểu "gà chọi" mà còn hướng người học hiểu về văn hóa Toán học.

"Việc chuẩn bị 'phông' Toán học cho các em có lẽ còn quan trọng hơn việc luyện chủ đề, chuyên đề như nhiều người đã nhận định", thầy Hưng chia sẻ.

Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Đức Sơn, Hiệu trưởng Đại học Sư phạm Hà Nội, nhận định tinh thần của kỳ thi Olympic là ghi nhận sự nỗ lực, vượt lên chính mình, không nhằm mục tiêu xếp hạng các quốc gia.

"Với tư cách là một trường Sư phạm, chúng tôi đánh giá nhiều ở sự nỗ lực của cá nhân, hướng đến việc hoàn thiện, phát triển học sinh”, ông Sơn nói.