|
"Liên minh trạm sạc" không phải là khái niệm quá mới mẻ trong ngành công nghiệp xe điện thế giới. Ở Trung Quốc, mạng lưới trạm sạc hợp tác giữa Nio, Xpeng và Li Auto có ít nhất 36.500 trụ sạc, từ cuối năm ngoái đã bắt đầu "mở cửa" cho cả ôtô điện của Xiaomi.
Việc bắt tay với các hãng xe khác để hình thành liên minh trạm sạc giúp người dùng từng hãng có thể nhanh chóng tiếp cận mạng lưới sạc công cộng quy mô lớn hơn. Các hãng cũng thu hẹp đáng kể khoản đầu tư cho hạ tầng trạm sạc công cộng.
"Liên minh trạm sạc" ở Việt Nam
Như đã đề cập ở trên, liên minh trạm sạc là hình thức hợp tác cho phép hãng xe giảm đầu tư hạ tầng sạc công cộng, nhưng đồng thời nhanh chóng mở rộng khả năng tiếp cận trụ sạc công cộng cho khách hàng.
Cách làm này được khá nhiều hãng xe điện Trung Quốc tại Việt Nam lựa chọn, bởi dường như không phải đơn vị nào cũng sẵn sàng "chi đậm" để mở trạm sạc công cộng ở quy mô lớn.
 |
| Ôtô điện một thương hiệu Trung Quốc được sạc tại đại lý. Ảnh: Phúc Hậu. |
BYD cùng với MG và thương hiệu xe điện Aion thuộc tập đoàn GAC khi ra mắt thị trường Việt từng đề cập đến kế hoạch chia sẻ trạm sạc ở các đại lý. Cụ thể, ôtô điện BYD có thể dùng trạm sạc tại đại lý GAC Aion và ngược lại.
Dù không đưa ra bất kỳ thông báo chính thức nào, động thái này được xem như ngầm hình thành một liên minh trạm sạc giữa các hãng xe điện Trung Quốc đang kinh doanh tại Việt Nam.
Trên thực tế, không riêng gì các hãng xe Trung Quốc, việc bắt tay giữa các hãng để dùng chung trạm sạc là khá dễ dàng. Phần lớn ôtô điện có mặt tại Việt Nam trang bị cổng sạc chuẩn CCS2 cho xe điện, tương thích với súng sạc của nhiều đơn vị cung cấp như Eboost, EV One, EverCharge, EVN, Rabbit EVC, SolarEV, Autel hay PV Power - Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam.
Do đó, về lý thuyết, người dùng ôtô điện có thể tiếp cận trụ sạc tại bất kỳ đại lý nào, mở ứng dụng sạc và bắt đầu phiên sạc, thanh toán phí sạc sau khi bộ pin đã được nạp lại dung lượng đúng nhu cầu.
 |
| Chuẩn sạc CCS2 phổ biến trên ôtô điện tại Việt Nam. Ảnh: Phúc Hậu. |
Wuling Bingo là một trường hợp cá biệt tại thị trường Việt Nam. Mẫu hatchback chạy điện cỡ A được trang bị cổng sạc chuẩn GB/T vốn phổ biến tại Trung Quốc, không phải chuẩn CCS2 thông dụng ở nước ta. Do đó, mẫu xe này không thể sử dụng các trạm sạc công cộng nếu như người dùng không chuẩn bị sẵn đầu chuyển đổi.
Đằng sau "liên minh trạm sạc"
Hệ thống trạm sạc công cộng lớn nhất Việt Nam hiện tại thuộc về V-GREEN. Đơn vị này cho biết tính đến tháng 3/2025 đã xây dựng được mạng lưới rộng lớn trên toàn quốc với hơn 150.000 cổng sạc đa dạng công suất.
V-GREEN đặt mục tiêu trong 3 năm tiếp theo sẽ sở hữu mạng lưới sạc công cộng với 500.000 cổng sạc tại Việt Nam, đồng thời mở rộng ra thị trường quốc tế.
 |
| Mạng lưới V-GREEN rộng lớn nhưng hiện chỉ phục vụ ôtô điện VinFast. Ảnh: VinFast. |
Tuy nhiên, các trụ sạc V-GREEN hiện chỉ phục vụ riêng ôtô điện VinFast, dù sử dụng chuẩn sạc CCS2. Hãng này cũng chưa có kế hoạch chia sẻ quyền sử dụng mạng lưới sạc công cộng V-GREEN với các hãng xe còn lại.
Do đó, người dùng ôtô điện của BYD, MG hay thậm chí cả GAC Aion hiện chỉ có thể sạc tại nhà, sạc tại đại lý hoặc ở hệ thống trạm sạc do bên thứ ba phát triển. Đây là lý do những liên minh trạm sạc ra đời, giúp các hãng nhanh chóng mở rộng hệ thống sạc công cộng với chi phí thấp.
Tuy nhiên, đã có trường hợp khách hàng cho biết trụ sạc ở một đại lý chỉ phục vụ khách hàng sử dụng xe điện của thương hiệu mình đang kinh doanh. Một số địa chỉ thậm chí ưu tiên phục vụ khách hàng mua ôtô điện từ đại lý mình.
Anh Bạch Thành Trung - quản trị viên diễn đàn công nghệ VOZ - chia sẻ hành trình xuyên Việt cùng ôtô điện MG4 EV, trọng tâm là những gian nan tìm địa chỉ sạc xe. Mời quý độc giả xem lại bài viết tại đây.
Điều này dẫn đến liên minh trạm sạc của các hãng xe điện Trung Quốc ở Việt Nam chưa thể hoạt động thật sự hiệu quả. Người dùng đôi lúc vẫn phải loay hoay tìm kiếm trạm sạc, ảnh hưởng không nhỏ đến trải nghiệm sử dụng ôtô điện.
Cú bắt tay hình thành liên minh trạm sạc cũng chỉ ra thực tế rằng không nhiều hãng xe điện tại Việt Nam sẵn lòng đầu tư lớn cho mạng lưới trạm sạc công cộng.
Nhiều khả năng chiến lược này xuất phát từ sự thận trọng, bởi nếu doanh số tại Việt Nam không cao, số lượng người dùng nhỏ, việc đầu tư lớn vào trạm sạc công cộng phục vụ ôtô điện hãng mình mang tính rủi ro cao và dễ trở thành lãng phí.
Tuy nhiên cũng phải lưu ý rằng, phần đông khách Việt đang nhìn vào mức độ hoàn thiện của hạ tầng trạm sạc công cộng để quyết định mua xe điện. Câu chuyện này một lần nữa xoay quanh nghịch lý "con gà hay quả trứng có trước", đẩy các hãng xe điện vào thế khó.
Đã đến lúc thay đổi?
Quyết định không đầu tư trạm sạc công cộng của nhiều hãng xe điện tại Việt Nam đã cho thấy là một nước đi chưa thành công. Việc bắt tay hình thành liên minh trạm sạc cũng không thật sự hiệu quả. Liệu đã đến lúc các hãng ôtô điện ngoài VinFast thay đổi cách tiếp cận?
Mới đây, TMT Motors công bố kế hoạch xây dựng 30.000 trạm sạc công cộng trong giai đoạn 2025-2030, sử dụng chuẩn sạc CCS2. Đáng chú ý, TMT Motors là đơn vị phân phối xe điện Wuling tại Việt Nam và từng không có kế hoạch đầu tư trạm sạc công cộng ở thời điểm đầu ra mắt.
Geely khi mở bán Geely EX5 tại Việt Nam cũng xác nhận đang triển khai 50 trạm sạc tại các thành phố lớn và tuyến giao thông trọng điểm. Song song với động thái mở bán Mustang Mach-E, Ford cũng cho xây dựng trụ sạc tại các đại lý, tạo ra mạng lưới sạc của riêng mình.
 |
| Các trụ sạc tại đại lý Ford và Geely. Ảnh: ST. |
Hai thương hiệu Omoda và Jaecoo thuộc tập đoàn Chery của Trung Quốc cũng thông báo sẽ đầu tư trạm sạc cùng 2 đối tác tập đoàn EVG và công ty Charge+.
Động thái này thu hút sự chú ý, bởi tuyên bố của Omoda và Jaecoo được đưa ra khi chưa có bất kỳ xe điện nào của 2 hãng có mặt trên thị trường.
Dù chưa rõ tính khả thi của các kế hoạch nói trên hay khả năng thành công của từng hãng với ôtô điện, sự thay đổi rõ rệt trong quan điểm của các hãng xe với trạm sạc công cộng đã là tín hiệu tích cực với khách Việt.
 |
| Sạc xe vẫn là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua ôtô điện của khách Việt. Ảnh minh họa: Phúc Hậu. |
Khi phần đông người dùng vẫn còn ở giai đoạn đầu làm quen với xe điện, phương án sạc tại nhà còn nhiều khó khăn, việc mạng lưới trạm sạc công cộng ngày càng mở rộng sẽ giúp giảm thiểu nỗi lo phạm vi hoạt động.
Đến lúc rào cản này được gỡ bỏ, ôtô điện tại Việt Nam sẽ có cơ hội phát triển lớn, doanh số tăng cao cũng kéo theo tiềm năng sinh lời ở mảng đầu tư trạm sạc tư nhân. Từ nghịch lý con gà-quả trứng, quan hệ giữa trạm sạc công cộng và doanh số xe điện sẽ hóa thành đồng hành để cùng nhau phát triển.
Nhìn chung tham vọng xây dựng một liên minh trạm sạc là một ý tưởng dễ được các hãng xe nghĩ đến nhằm tăng sức ảnh hưởng trên thị trường xe điện vốn vẫn đang phát triển tốt tại Việt Nam. Tuy nhiên mỗi hãng xe sẽ có những mức độ quyết tâm và đầu tư khác nhau, khiến câu chuyện liên minh này khó có thể diễn ra một cách thông suốt.
Kể cả khi bắt tay mở rộng hạ tầng ra bên ngoài, “liên minh trạm sạc” sẽ đối mặt với chi phí đầu tư cực lớn (lên tới hàng nghìn tỷ đồng), thiếu mặt bằng phù hợp (VinFast và V-Green đã đi trước một bước). Doanh số bán xe điện sẽ là điểm mấu chốt để giải quyết, và hiện tại VinFast vẫn đang làm tốt việc giữ vị trí áp đảo so với những cái tên còn lại.
Sách hay đọc trên xe
Chuyên mục Xe gửi tới độc giả những tựa sách hay với nhiều chủ đề hấp dẫn. Trên những chặng hành trình với những chiếc xe, không hiếm khi chúng ta có những khoảnh khắc nghỉ ngơi, thư giãn, và những trang sách là người bạn đồng hành lý thú.
