Trong một nhà máy rộng lớn ở thị trấn Shuitou, những công nhân mặc quần áo bảo hộ đang miệt mài phân loại đồ gặm cho chó. Họ kiểm tra và cân từng món hàng trước khi đóng gói, sẵn sàng để vận chuyển.
Khoảng hai tháng nữa, những món đồ này sẽ bắt đầu chuyến hành trình dài đến các nước phương Tây, nằm trên kệ siêu thị đúng vào dịp mua sắm quà tặng Giáng sinh.
Đây là một trong số hàng chục nhà máy ở Shuitou, thị trấn nhỏ của Trung Quốc đang thống trị thị trường toàn cầu của một loại hình sản phẩm độc đáo: phụ kiện và đồ chơi thú cưng.
Theo Sixth Tone, Shuitou là ví dụ điển hình về "specialty town" (tạm dịch: thị trấn đặc sản) của đất nước tỷ dân: một trung tâm sản xuất nơi tập trung toàn bộ năng lượng vào một ngành công nghiệp đặc biệt cao.
Thị trấn nằm ở phía đông tỉnh Chiết Giang sản xuất ra lượng sản phẩm cho thú cưng trị giá 4,5 tỷ nhân dân tệ/năm (tương đương 630 triệu USD), được xuất khẩu sang hơn 60 quốc gia.
Khoảng 60% thức ăn nhai cho chó trên thế giới được sản xuất tại đây. Chỉ riêng một nhà máy ở thị trấn đã sản xuất 50 triệu dây buộc mỗi năm. Các doanh nghiệp địa phương cho biết cứ 5 chủ sở hữu vật nuôi ở Mỹ thì có 4 người sử dụng các sản phẩm được sản xuất tại Shuitou.
 |
| Công nhân trong nhà máy ở Shuitou đang sản xuất đồ nhai cho thú cưng, xuất khẩu đi nước ngoài. Ảnh: Sixth Tone. |
Từ vùng đất ô nhiễm thành "thị trấn thú cưng"
Trong những năm 1980 và 1990, khu vực này nổi tiếng với một ngành công nghiệp hoàn toàn khác: thuộc da. Được biết đến là "thủ phủ da thuộc của Trung Quốc", thị trấn có hàng trăm xưởng da.
Nhưng ngành công nghiệp da thuộc cũng tạo ra sự ô nhiễm kinh hoàng. Đến những năm 2000, chính quyền Trung Quốc đã liệt Shuitou vào danh sách 10 địa điểm vi phạm môi trường ở mức độ nghiêm trọng.
 |
| Khu tham quan hình xương chó được xây dựng để phát triển địa phương. Ảnh: Chang Kong/VCG. |
Chính quyền địa phương phản ứng bằng cách phát động một chiến dịch dọn dẹp quy mô lớn, đưa ra quy chuẩn nghiêm ngặt về môi trường. Trong những năm tiếp theo, số lượng xưởng thuộc da ở Shuitou đã giảm từ hơn 1.000 xuống chỉ còn 8.
Shuitou rất cần một cách mới để tạo ra sự tăng trưởng, đó là lúc chính quyền địa phương đặt mục tiêu biến nơi đây thành "thị trấn thú cưng".
Chính quyền tiến hành xây dựng một trung tâm tham quan đẹp mắt có hình xương chó, cung cấp nhiều khoản trợ cấp cho các công ty có kế hoạch đầu tư vào ngành công nghiệp thú cưng.
Làm giàu nhờ thú cưng
Chen Zhenbiao, người sáng lập công ty địa phương tên Petpal Pet Nutrition Technology, là nhân vật chủ chốt đằng sau sự thay đổi này.
Năm 1992, cha của Chen đang điều hành một doanh nghiệp bán hóa chất cho các xưởng thuộc da ở Shuitou. Quá trình gia công đồ da tạo ra một lượng lớn sản phẩm thừa mà các xưởng địa phương sẽ vứt đi.
Tình cờ, một khách hàng từ Đài Loan đã nói với Chen và cha của ông rằng các công ty phương Tây đã sử dụng những vật liệu dư thừa đó để làm thức ăn cho chó.
Chen liền chớp lấy cơ hội.
Thời điểm đó, ông đang làm giáo viên cấp hai với mức lương chỉ 100 nhân dân tệ/tháng. Chen nghỉ việc, vay mượn thêm một số tiền, mua những thiết bị đơn giản và tạo ra mẫu đồ nhai cho chó đầu tiên bằng cách rửa sạch da để loại bỏ axit, rồi cắt và sấy khô.
 |
| Ngành công nghiệp thú cưng ở Trung Quốc đang bùng nổ. Ảnh: VCG. |
Không lâu sau, ông nhận được đơn hàng đầu tiên, một công ty Canada đã trả 300.000 nhân dân tệ cho một lô đồ nhai bằng da. "Vào lúc ấy, đó là số tiền rất lớn. Tôi bất ngờ và không thể tin được", Chen kể.
Công ty của ông đã liên tục phát triển. Petpal Tech hiện xuất khẩu hơn 200 triệu que nhai sang Mỹ mỗi năm, các nhà máy của Chen ở Shuitou tạo việc làm cho khoảng 1.000 lao động. Công ty này đã mở rộng ra Đông Nam Á và New Zealand.
Yuanfei, một công ty địa phương sản xuất đồ nhai, dây xích và đồ chơi cho thú cưng, nói với Sixth Tone rằng đại dịch là giai đoạn phát triển mạnh nhất trong lịch sử của mình.
Doanh thu công ty năm 2021 đạt 1 tỷ nhân dân tệ, tăng từ 378 triệu nhân dân tệ vào năm 2017.
Các doanh nghiệp ở Shuitou đang muốn khai thác thị trường thú cưng nội địa, thay vì phụ thuộc vào chủ vật nuôi ở nước ngoài như trước đây.
Thị trường thú cưng Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng: người tiêu dùng đã chi 270 tỷ nhân dân tệ cho thú cưng vào năm 2021, tăng 8,7% so với năm trước; 40% chủ sở hữu cho biết họ coi thú cưng như thành viên trong gia đình.
"Chúng tôi nhắm vào những người yêu thú cưng, họ không khắt khe về giá. Miễn là tạo ra sản phẩm tốt, sẽ có thị trường cho chúng tôi", Chen nói.
AI có cướp đi công việc của chúng ta?
Trong cuốn AI chuyện chưa kể, tác giả Tomoe Ishizumi cho rằng đây chỉ là công cụ tối ưu không hơn không kém. Có một điều chắc chắn rằng AI có thể thay thế phần lớn công việc mà con người đang làm hiện nay. Tuy nhiên, chúng ta không nên nghĩ máy móc sẽ cướp đi công việc của con người mà hãy nghĩ rằng máy móc sẽ làm những công việc vất vả để con người có thời gian sáng tạo hơn.
