Thị trường ô tô trầm lắng: Hải quan hụt thu

Là một trong những mặt hàng trọng điểm mang lại số thu ngân sách lớn, thuế ô tô nguyên chiếc nhập khẩu chiếm khoảng 5% trong tổng số thu ngân sách Nhà nước của ngành Hải quan.

Lượng ô tô nhập khẩu (NK) giảm mạnh ảnh hưởng đến số thu ngân sách Nhà nước (NSNN) của ngành Hải quan. Ảnh: T.H

Trong năm 2012, lượng ô tô NK  nguyên chiếc các loại chủ yếu có xuất xứ từ Hàn Quốc với 11,8 nghìn chiếc, giảm 52,9%; Thái Lan là 4,4 nghìn chiếc, giảm 17,9%; Trung Quốc: 3,89 nghìn chiếc, giảm 29,5%; Hoa Kỳ: 1,75 nghìn chiếc, giảm 38,7%; Ấn Độ: 1,28 nghìn chiếc, giảm 53%; Nhật Bản: 1,28 nghìn chiếc, giảm 72%; Đức: 1,26 nghìn chiếc, giảm 38,4%… so với năm 2011.

Kim ngạch NK thấp

Có thể nói, trong cả năm 2012 và những tháng đầu năm 2013, tình hình thị trường ô tô NK trong nước khá ảm đạm. Theo thống kê của Cục Công nghệ thông tin và Thống kê Hải quan- Tổng cục Hải quan, lượng NK mặt hàng ô tô nguyên chiếc trong năm 2012 chỉ đạt 27,4 nghìn chiếc, trị giá đạt 615 triệu USD, giảm 50% về lượng và giảm 40,2% về trị giá so với năm 2011.

Lý giải cho sự sụt giảm này, một chuyên viên thống kê phân tích, thứ nhất là năm 2012, tình hình kinh tế khó khăn, khiến nhu cầu mua sắm ô tô giảm sút; thứ hai là mức thu phí trước bạ đối với ô tô đăng ký lần đầu tại hai thị trường lớn nhất cả nước là Hà Nội và TP.HCM tăng lên; thứ ba là tâm lý người tiêu dùng bị tác động bởi thông tin thu phí bảo trì đường bộ.

Cụ thể, số liệu thống kê hải quan cho thấy trong năm 2012, loại xe từ 9 chỗ ngồi trở xuống có tốc độ giảm mạnh nhất với lượng NK loại xe này là gần 13,7 nghìn chiếc, trị giá đạt 142 triệu USD, giảm 60,7% về lượng và giảm 66,6% về trị giá so với năm 2011; tiếp theo là NK xe tải với lượng NK đạt 9,89 nghìn chiếc, trị giá là 295 triệu USD, giảm 38,3% về lượng và giảm 29,9% về trị giá so với một năm trước đó. Riêng lượng NK ô tô loại khác trong năm qua là 3,82 nghìn chiếc, tăng 3,6% với trị giá là 179 triệu USD, giảm 2,7% về lượng.

Lượng xe ô tô nguyên chiếc NK bắt đầu vào đợt giảm mạnh kể từ tháng 7-2011 với 3,92 nghìn chiếc và liên tiếp các tháng sau đó, lượng NK đều ở mức thấp hơn con số này. Đây cũng là thời điểm mà Thông tư 20/2011/TT-BCT quy định về việc bổ sung thủ tục NK đối với ô tô chở người loại từ 9 chỗ ngồi trở xuống chưa qua sử dụng do Bộ Công Thương ban hành ngày 12-5-2011 có hiệu lực (hiệu lực của Thông tư 20 tính từ ngày 26-6-2011).

Thông tư này yêu cầu “thương nhân NK phải nộp bổ sung giấy chỉ định hoặc giấy ủy quyền là nhà NK, nhà phân phối của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó hoặc hợp đồng đại lý của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó và giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ô tô đủ điều kiện do Bộ Giao thông vận tải cấp”. Như vậy với các DN và hệ thống nhà NK không chính thức sẽ không thể NK ô tô chở người loại từ 9 chỗ ngồi trở xuống chưa qua sử dụng vào thị trường Việt Nam. Tình hình kinh tế khó khăn, lại cộng thêm áp lực từ thuế, thị trường ô tô NK đã rớt xuống đáy trong 5 tháng liên tiếp, từ tháng 6-2012 đến tháng 10-2012 với lượng NK duy trì ở mức từ dưới 2.000 chiếc/tháng, trong đó lượng NK xe ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống là dưới 810 chiếc/tháng.

Số thu sụt giảm

Theo bà Trần Kim Hà, Phó trưởng phòng Dự toán tổng hợp Cục thuế XNK- Tổng cục Hải quan, số thu thuế từ ô tô nguyên chiếc trung bình chiếm khoảng 5% trong tổng số thu NSNN của toàn ngành Hải quan. Trong năm 2012, số thu từ việc NK ô tô nguyên chiếc đã giảm 59% so với năm 2011, tương đương giảm 15.454 tỷ đồng. Điều này đã ảnh hưởng lớn tới số thu NSNN của toàn Ngành.

Riêng tại Cục Hải quan Hải Phòng, trong năm 2012 mặt hàng ô tô NK giảm  71%, điều này cũng khiến cho số thu NSNN của đơn vị sụt giảm lớn- ông Nguyễn Quốc Cường- Trưởng phòng Thuế XNK- Cục Hải quan Hải Phòng cho biết. Tương tự, tại cửa khẩu Quốc tế Móng Cái- Cục Hải quan Quảng Ninh, lượng xe ô tô tải tự đổ NK giảm 60,59% về kim ngạch và giảm 50,7% về số thu. Cũng trong tình trạng này, tại Cục Hải quan Đà Nẵng và Hải quan TP.HCM số lượng ô tô nguyên chiếc NK sụt giảm mạnh, kéo theo đó là hụt thu NSNN mà đơn vị đã dự toán.

Đánh giá tình hình thu NSNN từ mặt hàng này, một số cục Hải quan địa phương cho rằng, năm 2013 cơ cấu các ngành hàng NK cũng chưa có chuyển biến rõ rệt, hoạt động NK những mặt hàng trọng yếu có mức thuế suất cao, trị giá lớn (ô tô, xe máy…) vẫn còn cầm chừng. Vì vậy, cân đối lại nguồn thu NSNN tại một số cục Hải quan có lượng xe ô tô NK lớn như Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM không còn đưa mặt hàng ô tô NK nguyên chiếc là một trong những nguồn thu chính trong dự toán thu NSNN.

Để có thể thay đổi tình hình, Tổng cục Hải quan đã có kiến nghị Bộ Công Thương sửa đổi, bổ sung Thông tư 20/2011/TT-BCT theo hướng: Kiến nghị bãi bỏ quy định về việc bổ sung Giấy chỉ định hoặc giấy ủy quyền là nhà NK, nhà phân phối của chính hãng sản xuất, kinh doanh mặt hàng đó; gỡ bỏ hạn chế 3 cửa khẩu theo quy định tại Thông tư 20. 

Theo Báo Hải Quan