Garry Kimovich Kasparov, Đại Kiện tướng cờ vua người Nga, được xem là kỳ thủ vĩ đại nhất mọi thời đại. Ông cũng nổi tiếng với IQ 194.
Kasparov sinh ngày 13/4/1963 trong một gia đình gốc Do Thái. Cha ông, Kim Moiseevich Weinstein, là kỹ sư năng lượng. Mẹ ông, Klara Shagenovna Kasparova, một chuyên gia trong lĩnh vực tự động hóa. Họ dạy con trai chơi cờ từ nhỏ để phát triển trí tuệ và khả năng tư duy.
Từ năm 10 tuổi, Kasparov theo học với huấn luyện viên kỳ cựu Vladimir Makogonov tại trường cờ vua của cựu vô địch thế giới Mikhail Botvinnil. Năm 15 tuổi, ông trở thành trợ lý của Botvinnik.
Năm 1975, trong buổi thách đấu nhiều người của nhà cựu vô địch cờ vua thế giới Anatoly Karrpov, thiên tài với IQ 194 đánh ngang tay với Đại kiện tướng.
Năm 1978, Garry Kimovich Kasparov tham gia giải cờ vua Tưởng nhớ Sokolsky ởMinsk với tư cách khách mời bổ sung nhưng bất ngờ giành chức vô địch. Chiến thắng này cũng giúp ông đạt danh hiệu Kiện tướng.
Kasparov cho biết, giải Tưởng nhớ Sokolsky là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời, đưa ông đến với giải vô địch thế giới.
 |
| Đại kiện tướng Garry Kimovich Kasparov được coi là kỳ thủ vĩ đại nhất mọi thời đại. Ảnh: Datab |
Ở tuổi 15, ông trở thành kỳ thủ trẻ nhất đủ điều kiện tham gia giải vô địch cờ vua Liên Xô và để lại ấn tượng sâu sắc khi đánh bại 64 đối thủ.
Kasparov nhanh chóng có tên trên bảng xếp hạng những kỳ thủ hàng đầu của Liên đoàn Cờ vua Thế giới (FIDE) ở vị trí 15.
Năm 1980, ông trở thành Đại kiện tướng trẻ nhất thế giới, đoạt chức vô địch thiếu niên thế giới môn cờ vua ở Dortmund đồng thời tốt nghiệp trung học với kết quả xuất sắc.
Năm 1982 đánh dấu chiến thắng đầu tiên của ông tại giải đấu quốc tế diễn ra ở Bugojno, Bosnia và Herzegovina. Trong bảng xếp hạng tháng 1/1983, Kasparov được đánh giá là kỳ thủ thứ hai thế giới, chỉ sau đương kim vô địch Anatoly Karpov.
Năm 1984, sau khi đã loại bỏ các đối thủ khác, Kasparov đối đầu với Karpov. Trận chung kết giữa hai người không thể kết thúc do không ai dẫn trước 6 ván theo quy định. Sau 48 ván, trận đấu tranh chức vô địch buộc phải bị hủy.
Năm 1985, trong trận đấu tranh chức vô địch theo quy định mới của FIDE, Kasparov đã đoạt ngôi vua cờ thế giới từ tay Anatoly Karpov với tỷ số 13 – 11 sau 24 ván.
Tuy nhiên, tháng 1/1984, FIDE xếp hạng ông là kỳ thủ số một thế giới. Kasparov trở thành người trẻ nhất đứng ở vị trí này và giữa kỷ lục trong 12 năm trước khi bị phá bởi Vladimir Kramnik vào tháng 1/1996. Hiện tại, kỷ lục thuộc về Magnus Carlsen, một học trò cũ của Kasparov.
Garry Kimovich Kasparov giữ chức vô địch thế giới từ năm 1985 đến năm 1993.
 |
| Garry Kasparov và Anatoly Karpov tranh chức vô địch cờ vua thế giới năm 1985. Ảnh: Biography |
Năm 1997, ông trở thành nhà vô địch thế giới đầu tiên thất bại trong một trận đấu với máy tính. Tuy nhiên, ông tiếp tục đứng đầu giới cờ vua “cổ điển’’ cho đến bị Vladimir Kramnik đánh bại năm 2000.
Kasparov đã 11 lần giành giải thưởng Oscar Cờ vua. Tháng 3/2005, ông tuyên bố ngừng thi đấu chuyên nghiệp vì “không có đối thủ ngang tầm’’, theo Biography.
Sau khi giải nghệ, ông tham gia hoạt động chính trị. Ông chủ trương đường lối dân chủ, ủng hộ phe đối lập ở Nga và chống lại tổng thống Putin. Ông cũng dự định sẽ tranh cử tổng thống nhưng thất bại.
Hiện tại, Kasparov sống ở Mỹ, là thành viên ban Giám đốc Quỹ Nhân quyền, phụ trách Hội đồng Quốc tế.
Tháng 9/2015, nhà cựu vô địch đối mặt với nguy cơ bị khởi tố với cáo buộc gian lận trong chiến dịch tranh cử chức Chủ tịch FIDE.
Vụ khởi tố bắt nguồn từ vụ rò rỉ thông tin hồi 2014 khi tờ The New York Times đăng thông tin cựu Tổng thư ký FIDE, Ignatius Leong, đồng ý giúp đỡ Kasparov trong chiến dịch tranh cử chức Chủ tịch Liên đoàn. Đổi lại, ông Leong sẽ nhận khoản tiền tương đương 500.000 USD. Karparov cũng đồng ý mở văn phòng FIDE tại Singapore để Leong phụ trách nếu ông trúng cử.
Thỏa thuận trên được Morten Sand, luật sư người Na Uy làm việc cho ông Kasparov trong chiến dịch tranh cử, soạn thảo. Sand xác nhận thông tin nhưng giải thích rằng, các khoản tài chính được thỏa thuận trong hợp đồng được sử dụng vì mục đích phát triển cờ vua, không có khoản tiền nào vào túi cá nhân.
Sau vụ rò rỉ, Kasparov cho biết, bản thỏa thuận không đề cập đến việc ông thanh toán tiền cho Leoung để giúp ông đắc cử.
Tuy nhiên, Kasparov không giành chiến thắng. Đối thủ của ông, Ilyumzhinov, trở thành Chủ tịch FIDE nhiệm kỳ 2014 - 2018.
