Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Mini Magazine

Thủ công mỹ nghệ - nét chấm phá giữa kỷ nguyên tự động

Thương hiệu thủ công mỹ nghệ Việt Nam Hanoia sẽ chính thức đặt tên mình lên bản đồ thời trang thế giới với BST trang sức hợp tác cùng nhà mốt Pháp Maison Kitsuné.

Trước đó, Hanoia hiện diện giữa dòng chảy thời trang và phong cách sống của thế giới với vai trò nhà chế tác sơn mài thiện nghệ cho nhiều tên tuổi lớn.

Thủ công mỹ nghệ -“cái chạm tay diệu kỳ” giữa kỷ nguyên tự động

Ngược dòng thời gian về mùa hè năm 1956, khái niệm “Trí tuệ nhân tạo” (AI) lần đầu được giới thiệu. Nhân loại kỳ vọng vào máy tính thông minh, về giải phóng sức lao động, để rồi gần 7 thập kỷ sau dần chứng kiến những mong muốn đó thành hiện thực. Đó không phải ví dụ hiếm hoi về khát vọng phát triển của nhân loại. Máy móc dần thay thế nhiều công việc và giải phóng bớt sức lao động của con người. Song, những người hoạt động trong lĩnh vực ngành hàng xa xỉ hiển nhiên không bỏ qua cơ hội chứng tỏ bản thân với danh xưng “thủ công”. Trong thời kỳ máy móc thực hiện chính xác từng đinh ốc, đường thêu, người tiêu dùng có thể sẽ choáng ngợp trước những kỳ tích thủ công của nhân loại.

Maison Kitsune anh 1

Máy móc chưa thể hoàn toàn thay thế sức lao động của con người, nhất là lĩnh vực thủ công đòi hỏi sự tỉ mỉ và sáng tạo.

Bởi vậy, nhiều thương hiệu lớn hàng năm vẫn đều đặn tung ra những sản phẩm được thực hiện thủ công với độ tinh xảo cao, khẳng định giá trị chế tác mà con người mà tới.

Bước đi của “Cáo nhỏ thông thái”

Chỉ mới vài năm trước, Maison Kitsuné còn chưa phải cái tên lão làng trong giới thời trang. Khai sinh năm 2002, thương hiệu là đại diện tiêu biểu cho làn sóng tân thời trang, không thành hình tại các nhà may bài bản mà nảy mầm từ các mối quan hệ văn hóa. Ngay bản thân sự ra đời của Maison Kitsuné cũng mang màu sắc truyền thuyến văn hóa thú vị, khi nhà sáng lập Gildas Loaëc gặp được cộng sự tương lai Masaya Kuroki tại một cửa hàng đĩa nhạc tên “Street Sounds” trên đường Rosiers - nơi họ cũng gặp gỡ 2 thành viên của bộ đôi Daft Punk huyền thoại.

Tôn chỉ hoạt động của Maison Kitsuné là sự linh hoạt uyển chuyển như một con cáo. (Trong tiếng Nhật, từ “Kitsuné” nghĩa là con cáo). Đến Pháp từ khi còn rất nhỏ, cậu bé Masaya Kuroki - nhà đồng sáng lập Maison Kitsuné - đem theo những ký ức Nhật Bản thân thương, với vô vàn câu chuyện về loài cáo thần thông quảng đại. Yêu hồ biến hóa phi phàm là một mảnh văn hóa nghìn năm tuổi đặc trưng xứ phù tang, đại diện cho sự khôn ngoan, tinh quái và thiên biến vạn hóa, hay “đa diện”, như Masaya Kuroki thường giải thích.

Maison Kitsune anh 2

Trong tiếng Nhật, từ “Kitsuné” nghĩa là con cáo. Do đó, hình ảnh con cáo xuất hiện nhiều trên các sản phẩm của Maison Kitsuné.

“Giống với sự linh hoạt của loài cáo, chúng tôi muốn kinh doanh đa ngành”, đó là tầm nhìn của Kuroki khi xây dựng thương hiệu xoay quanh hình ảnh con cáo. Không chỉ bán sản phẩm mà Maison Kitsuné bán một lối sống, “nơi người ta làm gì mà mình thích”, theo chia sẻ của nhà đồng sáng lập Gildas Loaëc.

Giữa kỷ nguyên số, “Cáo thông thái” biết chùm nho ngọt nhất mọc sát gần cội nguồn của cái đẹp. Một bộ sưu tập mang yếu tố thủ công mỹ nghệ để vinh danh những giá trị truyền thống bền vững là thứ mà nhà mốt Pháp tìm kiếm. Giống như LOEWE hợp tác cùng xưởng gốm Suna Fujita để ra mắt bộ sưu tập thời trang mang cảm hứng từ gốm sứ và tinh thần nghệ thuật Kyoto, Maison Kitsuné biết đối tác cho bộ sưu tập tiếp theo là ai.

Nghìn năm kỹ nghệ kết thành tinh hoa đương đại

Người Việt làm sơn mài thiện nghệ cả nghìn năm qua, nhưng sự chân chất bẩm sinh vẫn giữ cho cái đẹp cứ mãi e ấp, ẩn mình. Mấy nghìn năm chải chuốt keo sơn, sơn mài len lỏi vào những giá trị văn hóa tinh túy nhất của người Việt, trong những tráp nhỏ, hộp con riêng tư, kín đáo.

Một trong những cái tên nổi bật phải kể tới Hanoia cùng nhiều lần hợp tác với các nghệ sĩ lớn quốc tế để ra mắt các tác phẩm nghệ thuật hay bộ sưu tập độc quyền. Tác phẩm "Borderline" của Hanoia và nữ diễn viên Trần Nữ Yên Khê là tác phẩm nghệ thuật đương đại đầu tiên ở Đông Nam Á được Bảo tàng Guimet, Pháp sở hữu. Thương hiệu sơn mài Việt cùng nghệ sĩ Gilles Jonemann - người đặt nền móng cho các dự án của xưởng Petit h Hermès - mang đến triển lãm các tác phẩm nghệ thuật được làm từ những vật liệu thừa, tái sinh những mảnh vật liệu bỏ đi.

Tích cực gìn giữ tình yêu với sơn mài, Hanoia dường như hiểu rõ làn sóng “tự động hóa” đe dọa tới các giá trị truyền thống ra sao. Ngay tại Việt Nam, sơn mài chưa bao giờ thoát khỏi mác bộ môn cần gìn giữ, bảo tồn. Dễ hiểu bởi bất kể kích cỡ hay tính chất sản phẩm, đa phần kỹ thuật sơn mài đều áp dụng 3 công đoạn chính: Làm hom vóc - sơn, mài - trang trí. Quá trình thực hiện một sản phẩm dù nhỏ cũng phải mất từ 45 tới 60 ngày, sản phẩm lớn có khi phải mất vài tháng hay cả năm.

Dù sự hiện diện của sơn mài trong cuộc sống người Việt từ xưa tới nay rất phong phú, ngày này nghệ thuật này cũng chỉ chủ yếu xuất hiện tại những tư gia hiểu và trân trọng giá trị thủ công mỹ nghệ.

Maison Kitsune anh 3

Nghệ thuật sơn mài đòi hỏi mức độ đầu tư và sự tỉ mỉ lớn để hoàn thành tác phẩm.

Vì vậy, Hanoia cũng thường xuyên phát triển các sản phẩm sơn mài gần gũi hơn với sinh hoạt thường ngày. Bình giữ nhiệt cho cuộc sống văn phòng, trang sức xinh xắn, hay thậm chí là các mặt hàng thời trang, Hanoia đều tìm cách thổi hồn sơn mài vào những sản phẩm mà thương hiệu tung ra thị trường. Thậm chí, thương hiệu còn được nhiều nhà mốt hàngđầu chọn mặt gửi vàng để gia công sơn mài xa xỉ…

Cách tiếp cận tương đồng đã đưa Hanoia và Maison Kitsuné tới cái bắt tay hợp tác. Maison Kitsuné được phân phối tại Việt Nam từ năm 2023 Công ty Quốc tế Tam Sơn và dần phát triển mối quan hệ thân thiết với xưởng sơn mài Hanoia. Sau một năm với 2 cửa hàng được khai trương, mối quan hệ thân thiết giữa 2 thương hiệu Pháp - Việt dần thúc đẩy một bộ sưu tập lấy cá tính trẻ trung, đa diện của Maison Kitsuné và tính kỷ luật, truyền thống nhưng không kém phần bay bổng từ Hanoia.

Dấu ấn keo sơn Việt - Pháp

BST hợp tác giữa Maison Kitsuné và Hanoia không chọn cách đơn giản như in áo phông để tôn vinh sơn mài. Thương hiệu Pháp cùng Hanoia thiết kế một bộ sưu tập trang sức và hộp đựng tinh xảo, tất cả đều được thực hiện thủ công bởi các nghệ nhân sơn mài Việt Nam.

BST bao gồm các mẫu trang sức cốt đồng mạ vàng, được trang trí bằng các charm nhỏ xinh xắn thiết kế bởi Maison Kitsuné. 2 mẫu charm hình cáo nhỏ - đại diện cho tinh thần thương hiệu - và con rắn - linh vật của năm Âm lịch 2025 - xuất hiện cả trên những chiếc vòng tay bện vải tinh tế.

Những món trang sức này có thể được đem vào một tráp gỗ đựng nữ trang với tạo hình con cáo biểu tượng, được hoàn thiện sơn mài không tì vết. Để hoàn thiện chiếc hộp, ban đầu, hình ảnh chú cáo sẽ được tạo hình bằng gỗ và gia cố thủ công. Hình thể mềm mại, uyển chuyển của Cáo nhỏ để lại nhiều nét gấp tay khó gia công sơn mài, đòi hỏi sự kiên nhẫn xử lý của các nghệ nhân. Các công đoạn xử lý sơn mài phức tạp và tỉ mỉ không để chừa một chỗ trống cho tiểu xảo hay đường tắt, khiến mỗi chiếc hộp cáo trong bộ sưu tập mất tới 2 tháng để hoàn thiện, trong đó khâu sơn mài chiếm phần lớn thời gian.

Giá trị của những sản phẩm sơn mài nằm ở tính cầu kỳ của quy trình thủ công với từ 50 đến 100 công đoạn lặp lại và không thể bỏ sót bất cứ khâu nào. Đối với chiếc hộp sơn mài hình chú cáo, các nghệ nhân cần nghiên cứu bản vẽ thiết kế trong nhiều ngày nhằm đưa ra quy trình sản xuất phù hợp để tạo cảm giác liền mạch, nguyên khối. Sau khi cắt tạo hình khuôn mộc, nghệ nhân lặp lại các bước gia cố hom, lót và bó vải, giúp chiếc hộp đạt được trạng thái bền bỉ như thể được gia công từ một khối gỗ duy nhất.

Bắt đầu với những món trang sức nhỏ nhắn, Hanoia không giấu tham vọng đưa thương hiệu lên bản đồ thế giới. Tự định vị được giá trị nội tại, thương hiệu đã có cơ hội triển lãm sản phẩm tại sự kiện Maison & Objet danh giá tại Paris, Pháp vào tháng 9/2024. Giờ đây, Hanoia thêm một lần tham vọng khi bắt tay cùng Maison Kitsuné để chứng tỏ sức sáng tạo trẻ trung, duyên dáng bên cạnh chuyên môn thủ công dạn dày.

Bộ sưu tập trang sức kết hợp giữa 2 thương hiệu nằm trong chiến dịch mừng mùa lễ hội 2024 và Tết Nguyên đán 2025 sẽ được chào bán tại các cửa hàng của Maison Kitsuné tại Việt Nam và Hanoia từ ngày 23/12/2024, trước khi ra mắt vào tháng 1/2025 trên toàn bộ hệ thống cửa hàng và kênh bán hàng trực tuyến của Maison Kitsuné trên toàn cầu.

Lan Minh

Bạn có thể quan tâm