Thứ trưởng Bộ GD&ĐT: 'Cân nhắc bỏ xét tuyển sớm'

Thứ trưởng GD&ĐT Hoàng Minh Sơn trao đổi về quy định khống chế chỉ tiêu xét tuyển sớm. Ảnh: VGP.

Dự thảo quy chế tuyển sinh đại học khống chế chỉ tiêu xét tuyển sớm không quá 20%, 80% còn lại dành cho kỳ xét tuyển chung. Điều này tạo thêm sự công bằng cho thí sinh.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đặt câu hỏi liệu quá trình xét tuyển có trở nên phức tạp hơn, gia tăng thí sinh ảo, thí sinh cũng phải chờ đợi trong khi có thể đã đầy đủ yếu tố để trúng tuyển sớm.

Xét tuyển sớm vất vả nhưng hiệu quả thấp

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11/2024 diễn ra chiều 7/12, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết điều chỉnh này căn cứ pháp lý và thực tiễn qua quá trình triển khai quy chế tuyển sinh, theo dõi và lắng nghe ý kiến chuyên gia, trường đại học, nhà quản lý giáo dục phổ thông...

"Điều chỉnh quy chế tuyển sinh phải dựa trên những quy tắc. Quy tắc quan trọng nhất trong giáo dục là công bằng, chất lượng, bên cạnh đó là nâng cao hiệu quả, tạo thuận lợi cho thí sinh và các trường", ông Sơn nhấn mạnh.

Cũng theo thứ trưởng, từ năm 2017, một số cơ sở đào tạo bắt đầu xét tuyển sớm bằng học bạ và một số thành tích khác của học sinh. Xét tuyển sớm giống như "cuộc chạy đua". Một cơ sở làm thì các cơ sở đào tạo khác không thể đứng yên được mà cũng phải lao vào cuộc canh tranh đó.

Tất cả cùng vất vả. Cơ sở đào tạo phải chuẩn bị từ đầu năm cho công tác tuyển sinh, thu hồ sơ, xét tuyển. Học sinh đang học lớp 12 cũng đôn đáo chạy các chứng chỉ, làm hồ sơ. Thầy cô phải xác nhận thủ tục giấy tờ.

Tuy nhiên, ông Sơn đánh giá hiệu quả mang lại không cao. Cứ có 8 nguyện vọng trúng tuyển (trong xét tuyển sớm) thì chỉ một nguyện vọng nhập học; hay có 2 thí sinh trúng tuyển sớm thì sau có một em nhập học.

Xét tuyển sớm do các trường tự tổ chức, nên khi bộ xét tuyển chung thì sẽ tạo ra tỷ lệ ảo.

Có tỷ lệ chung nhưng từng trường, từng ngành không thể dự đoán được tỷ lệ ảo, dẫn đến các trường có tâm lý muốn xét tuyển sớm để đủ chỉ tiêu hay được nhiều chỉ tiêu xét tuyển sớm. Điều này khiến các trường xác định chỉ tiêu và điểm chuẩn không chắc chắn. Thường điểm chuẩn sẽ phải thấp đi để có thể tuyển được nhiều hơn, không dự báo được tỷ lệ trúng tuyển và tỷ lệ ảo rất lớn.

Ngoài ra, xét tuyển sớm cũng gây bất công bằng. Ví dụ vài năm vừa rồi, một số ngành lấy điểm chuẩn ở đợt chung tăng vọt, thí sinh có điểm cao lại trượt, trong khi có thí sinh điểm thấp hơn lại trúng tuyển xét tuyển sớm trước đó. Điều này dẫn đến chất lượng không đảm bảo.

Ngoài ra, xét tuyển sớm dựa trên kết quả học tập khi các em chưa hoàn thành chương trình THPT nên cũng tạo ra sự không công bằng. Điểm xét tuyển dựa trên kết quả học tập của các em là không đồng đều, cũng tạo ra bất công.

Ngoài ra, điểm tác động tiêu cực đến dạy và học phổ thông chính là nhiều em có tâm lý đã trúng tuyển rồi nên không quan tâm chuyện học hành nữa, đến lớp chỉ để ngồi chơi.

Nhiều em vào lớp 10 trường chuyên gần như là yên tâm trúng tuyển rồi và không tập trung vào học toàn diện, học những môn thực sự cần thiết cho đào tạo sau này.

Vì vậy, chất lượng giáo dục phổ thông có tác động tiêu cực, dẫn đến cả chất lượng đào tạo đại học về sau, khi các em không chuẩn bị nền tảng tốt.

Cân nhắc bỏ xét tuyển sớm

Từ những bất cập trên, Bộ GD&ĐT điều chỉnh giảm tỷ lệ xét tuyển sớm, chỉ những em thực sự có năng lực vượt trội mới được tuyển thẳng. Các em tập trung vào đợt xét tuyển chung bảo đảm sự công bằng, chất lượng cũng như hiệu quả và thuận lợi.

Hôm 6/12, bộ đã tổ chức tọa đàm với sự tham gia của 50 chuyên gia. Ông Sơn cho hay những người trong cuộc hầu hết đồng thuận với dự thảo này, thậm chí có nhiều đại biểu đề nghị bỏ xét tuyển sớm.

Ông Sơn cho biết bộ đang cân nhắc việc này, liệu để 20% hay bỏ xét tuyển sớm để gộp vào xét tuyển chung một đợt.

Bộ GD&ĐT cũng đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở dữ liệu về điểm học bạ, điểm thi tốt nghiệp THPT, điểm thi đánh giá năng lực, đánh gia tư duy… của các trường.

Lúc đó, các trường chỉ xem xét các điểm, học sinh cũng yên tâm học hết lớp 12 và lựa chọn nguyện vọng.