Tiếp xúc nhiều với thiên nhiên giúp trẻ phát triển toàn diện

*Bài viết của TS.BS Phạm Diệp Thùy Dương - giảng viên bộ môn Nhi, Đại học Y Dược TP.HCM.

Thiên nhiên là môi trường học tập đầu đời giúp trẻ phát huy tiềm năng bẩm sinh thay vì bị gò ép theo khuôn mẫu.

Chơi đùa ngoài thiên nhiên mang lại cho trẻ rất nhiều lợi ích. Trước tiên về thể chất, vận động tích cực sẽ giúp bé tránh được thừa cân, béo phì - căn bệnh của thời hiện đại với nhiều nguy cơ về tiểu đường, rối loạn lipid máu, xơ mỡ động mạch mà không đợi đến tuổi trưởng thành. Chạy nhảy ngoài thiên nhiên còn kích thích sự phát triển của sụn tiếp hợp ở các đầu xương dài, giúp bé hoàn thiện chiều cao tối ưu.

Quan trọng hơn, thiên nhiên giúp kích thích các giác quan đang cần hoàn thiện của trẻ. Trẻ có thể khám phá, nhìn, nghe, sờ, ngửi, nếm, biết bao điều mới lạ từ thế giới bên ngoài. Ở trẻ nhỏ, tương tác hoặc khám phá thế giới xung quanh phải có sự phối hợp giữa 2 hay nhiều giác quan. Sự phối hợp này sẽ khiến các synapse thần kinh được tăng kết nối, tiếp nhận dẫn truyền thông tin diễn ra nhanh hơn, các vùng chức năng não phải hoạt động liên tục để xử lý thông tin, từ đó tăng cường khả năng nhận biết.

Thông qua cảm nhận đa giác quan với thiên nhiên, trí não và nhận thức của trẻ sẽ phát triển hơn.

Những trải nghiệm từ giác quan chính là cách thức học hỏi tốt nhất, đồng thời cũng làm tăng khả năng ghi nhớ của não bộ. Vì thế, hoạt động ngoài trời được các nhà khoa học đánh giá cao trong việc giúp bé phát triển tối ưu nhận thức trong những năm đầu đời.

Không những thế, vui chơi trong tự nhiên và tích cực tham gia các hoạt động nhóm còn giúp bé phát triển kỹ năng mềm thông qua tương tác với các bạn. Phương pháp học này thường gây hứng thú hơn, tạo hiệu quả hơn vì các kênh thần kinh được hình thành giữa các vùng khác nhau của não sẽ nhận được những thông tin đa cảm giác. Không quá khi nói tự nhiên là trường học hiệu quả cho trẻ phát triển toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần. 

Hoạt động ngoài trời giúp tăng khả năng giao tiếp, nhận thức và hệ miễn dịch của trẻ.

Tự nhiên còn là nguồn dưỡng chất lành tính giúp bé phát triển khỏe mạnh và thông minh. Ngay từ khi chào đời, trẻ nhận được những chất dinh dưỡng thiết yếu từ nguồn sữa của mẹ như protein, sắt, kháng thể, các loại vitamin A, C, D, đặc biệt là HMO giúp nuôi dưỡng hệ miễn dịch để giúp bé chống lại các bệnh lây nhiễm.

Vui chơi ngoài thiên nhiên giúp bé phát triển miễn dịch tự nhiên. Hơn thế, trong sữa mẹ có một dưỡng chất là HMO. Theo PGS.TS.BS Rinarani Sanhavi, Đại học Texas (Mỹ), HMO được tìm thấy trong sữa mẹ giúp nuôi dưỡng hệ miễn dịch tự nhiên của trẻ. HMO là thức ăn cho lợi khuẩn trong ruột, ngăn cản các vi khuẩn gây bệnh bám vào thành ruột (70% hệ miễn dịch của trẻ nằm ở đường ruột) và một phần HMO được hấp thụ vào máu để hỗ trợ hệ miễn dịch ngoài đường tiêu hóa. Điều này lý giải trẻ được nuôi bằng dòng sữa mẹ tự nhiên sẽ có hệ miễn dịch tốt.

Hiện nay, HMO được đưa thành công vào sữa công thức. Đây là bước tiến lớn của khoa học để trẻ em có thể hưởng lợi ích miễn dịch gần với tiêu chuẩn dinh dưỡng tự nhiên. Việc duy trì nguồn HMO là cần thiết để hệ miễn dịch của bé được nuôi dưỡng mỗi ngày đến 6 tuổi.

Bên cạnh khỏe mạnh về thể lực, chắc hẳn cha mẹ nào cũng muốn kiện toàn sức khỏe trí lực cho con. Các mẹ có con lên ba tuổi thường chia sẻ là con hỏi rất nhiều: “Tại sao ve lại kêu mỗi trưa nắng?”, “Sao hoa sen lại nở được trên nước chứ không phải trồng trên đất?”…

Thật vậy, trẻ lên 3-4 tuổi thường hỏi nhiều hơn vì đây chính là giai đoạn khám phá thế giới xung quanh, phát triển tư duy cũng như khả năng sáng tạo. Do vậy, cần chú ý để bổ sung kịp thời dinh dưỡng hỗ trợ sự phát triển trí thông minh cho bé. Theo chuyên gia Paul Thompson, Đại học California (Mỹ), để tăng cường các kết nối thần kinh, bé cần đến một hệ dưỡng chất chứ không đơn thuần là một dưỡng chất đơn lẻ, các dưỡng chất này hỗ trợ lẫn nhau, thúc đẩy quá trình phát triển trí não.

Trẻ lên 3-4 tuổi thường hỏi nhiều hơn vì đây là giai đoạn khám phá thế giới.

Để phát huy tối đa tiềm năng trí tuệ, bé cần được chăm sóc với một hệ dưỡng chất quan trọng bao gồm bộ ba DHA, lutein và vitamin E tự nhiên. DHA hỗ trợ cho trí não phát triển. Lutein lại giúp tăng sức mạnh cho DHA và tăng tốc độ xử lý của não giúp trẻ học hỏi tốt hơn. Lutein có nhiều trong các loại rau xanh màu sậm, rau củ có màu vàng, lòng đỏ trứng và ngay trong nguồn sữa mẹ. Vitamin E tự nhiên được tìm thấy trong các loại rau xanh, hải sản, đậu và hạt - cùng với lutein giúp bảo vệ DHA khỏi oxy hóa.

Dinh dưỡng đóng vai trò tối cần thiết giúp trẻ khỏe mạnh và thông minh thực sự từ bên trong. Kết hợp cân bằng dinh dưỡng và hoạt động thể chất ngoài trời, cha mẹ có thể yên tâm áp dụng phương pháp gần tự nhiên khi nuôi dạy con để bé được trải nghiệm nhiều hơn, khỏe mạnh và lanh lợi hơn với những bài học khám phá đầu tiên.