Tìm kiếm ứng viên có kỹ năng tư duy thay vì thành thạo kiến thức

Chia sẻ tại Hội thảo giới thiệu về kỳ thi đánh giá tư duy 2023, PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó hiệu trưởng ĐH Bách khoa Hà Nội cho biết, trước đây, kỳ thi đánh giá tư duy chỉ được thiết kế riêng cho ĐH Bách khoa và một số trường kỹ thuật.

Tuy nhiên, trong năm 2023, ĐH Bách khoa đã có một số điều chỉnh về cấu trúc và nội dung nhằm mở rộng khả năng sử dụng kết quả bài thi này cho các trường ngoài khối kỹ thuật, công nghệ.

Cụ thể, bài thi sẽ gồm ba phần: Toán học, Đọc hiểu và Giải quyết vấn đề, diễn ra trong 150 phút trên máy tính với thang điểm tối đa 100. Các câu hỏi được thiết kế theo ba mức độ tư duy: tái hiện, suy luận và bậc cao.

Cấu trúc bài thi đánh giá tư duy của ĐH Bách khoa Hà Nội

“Như vậy, mục tiêu cao nhất của bài thi này vẫn là đánh giá khả năng tư duy của học sinh. Đây là điều quan trọng, bởi dù theo học ngành nghề gì, y dược hay kinh tế, khả năng tư duy vẫn là nền tảng bên cạnh các yếu tố khác như sự cần mẫn, yêu nghề.

Nhiều chuyên gia tuyển sinh của một số trường y cũng thừa nhận, việc thí sinh đạt 29-30 điểm tại Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia cũng chỉ phản ánh việc các em nắm kiến thức tốt, nhưng chưa thể đánh giá toàn diện về tư duy của của các em”, ông Điền nói.

Với vai trò là thành viên của nhóm nghiên cứu hỗ trợ ĐH Bách khoa Hà Nội trong việc xây dựng cấu trúc đề thi tư duy và ma trận câu hỏi, PGS.TS Chu Cẩm Thơ (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) cho biết thêm, mục tiêu của bài kiểm tra tư duy là tìm kiếm những ứng viên có năng lực tư duy phù hợp với việc học bậc đại học.

“Nếu tiếp tục những kỳ thi quá phụ thuộc vào kiến thức sẽ bỏ sót học sinh có năng lực tư duy. Hiện nay, các kỳ thi trên thế giới cũng tập trung tìm kiếm ứng viên có kỹ năng tư duy, thay vì thành thạo kiến thức”.

Không bỏ hoàn toàn nội dung tự luận

Trước những lo ngại về việc đề thi đánh giá tư duy sẽ loại bỏ hoàn toàn nội dung tự luận – vốn nhằm khích lệ học sinh cách tư duy, trình bày và giải quyết vấn đề, ông Điền khẳng định, bài thi không bỏ hoàn toàn phần tự luận.

Thay vào đó, các câu hỏi sẽ được thiết kế theo 4 hình thức: chọn đáp án, trả lời đúng-sai, kéo thả và điền vào chỗ trống.

PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó hiệu trưởng ĐH Bách khoa Hà Nội

Với hình thức thi như vậy, thí sinh vẫn phải có tư duy lập luận và năng lực trình bày tự luận mới có thể làm trọn vẹn bài thi và đạt điểm cao.

“Việc đổi mới đề thi như thế cũng sẽ giúp quá trình chấm điểm nhanh hơn, đồng thời tiệm cận với các kỳ thi quốc tế như SAT, ACT…”, ông Điền nói.

Đại diện ĐH Bách khoa Hà Nội cũng khẳng định, bài thi này sẽ không nặng về việc đánh giá các kiến thức môn học như Toán, Lý, Hoá. Do vậy, đề thi không khuyến khích, thậm chí ngăn được tình trạng ôn thi "mẹo mực" học vẹt,... Học sinh cần phải tư duy để đạt được điểm cao trong kỳ thi này.

ĐH Bách khoa Hà Nội kỳ vọng có thể đáp ứng hơn 10.000 thí sinh tại mỗi đợt thi đánh giá tư duy.