 |
Hình ảnh những khách nam ngoại quốc mặc trang phục của phụ nữ dân tộc H'Mông ở Sa Pa (Lào Cai), Hà Giang (Tuyên Quang)… xuất hiện nhiều trên mạng xã hội.
Tuy nhiên, những bức ảnh này trở thành đề tài tranh luận vào đầu tháng 8 khi Lồ A Lợi, 29 tuổi, dân tộc H'Mông sống tại Sa Pa, cho đây là việc làm “xúc phạm” và “tổn hại đến hình ảnh du lịch địa phương”.
Tranh cãi
Theo đó, trong một bài đăng gây chú ý trên mạng xã hội, Lợi cho rằng váy áo truyền thống của phụ nữ H'Mông không chỉ là trang phục, mà là biểu tượng của bản sắc dân tộc.
 |
| Nam du khách sử dụng váy của phụ nữ H'Mông để che mặt. Hình ảnh chụp tháng 4/2017. Ảnh: @sung_lung. |
Một bộ váy có thể mất hàng tháng, thậm chí cả năm để hoàn thành, từ nhuộm chàm, thêu tay đến ghép vải. Ở một số nơi, váy còn được cất giữ cẩn thận để làm "thuốc", tức là dành mặc khi qua đời, giúp tổ tiên nhận ra con cháu ở thế giới bên kia.
“Văn hóa không phải để mua vui, truyền thống không thể đem ra làm trò”, Lợi chia sẻ khi trao đổi cùng Tri Thức - Znews.
Lợi nói thêm bài đăng của anh không nhằm phản đối hoạt động du lịch, mà kêu gọi cộng đồng cùng chung tay gìn giữ những giá trị văn hóa cốt lõi của người H'Mông.
Anh đề xuất chính quyền địa phương tổ chức các lớp tập huấn, cấp thẻ hành nghề cho hướng dẫn viên có đủ kiến thức văn hóa, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp cố tình hướng dẫn du khách làm sai lệch về trang phục truyền thống.
 |
| Nhóm khách Tây trải nghiệm mặc trang phục truyền thống của người dân tộc ở Hà Giang. Ảnh: Nguyễn Văn Tuấn. |
"Trải nghiệm không đồng nghĩa với việc làm sai lệch văn hóa. Làm du lịch, hãy để lại giá trị, đừng để lại sự xấu hổ", Lợi nói.
Trái quan điểm với Lồ A Lợi, Nguyễn Văn Tuấn, quản lý Công ty lữ hành Jasmine Tours Hà Giang, cho rằng không nên nhìn nhận hiện tượng này quá tiêu cực.
Anh cho biết du khách đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau, có nhu cầu trải nghiệm và hòa mình vào đời sống bản địa, miễn là không vượt quá các chuẩn mực hành vi và văn hóa địa phương.
Tuấn không xem việc nam giới mặc váy là hành động thiếu tôn trọng phụ nữ hay văn hóa, trừ khi họ có những biểu hiện lố lăng, phản cảm.
“Hà Giang là điểm đến nổi bật với nhiều trải nghiệm du lịch đời thường, do đó không nên bó buộc du khách vào khuôn mẫu cứng nhắc, khiến điểm đến trở nên nhàm chán như nhiều nơi khác”, anh cho hay.
Ứng xử với văn hóa
PGS.TS Phạm Trung Lương, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Du lịch, cho hay du khách đến bất kỳ đâu cũng cần tuân thủ văn hóa địa phương, đây là nguyên tắc tối thiểu trong hoạt động du lịch.
Theo ông, hiện tượng nam du khách nước ngoài mặc váy phụ nữ H'Mông tại Hà Giang có thể xuất phát từ 2 nguyên nhân. Một là du khách không hiểu ý nghĩa trang phục, hai là trách nhiệm từ phía hướng dẫn viên và quản lý điểm đến chưa thực hiện tốt việc phổ biến văn hóa bản địa.
"Khách nam nếu muốn trải nghiệm có thể mặc trang phục truyền thống dành cho nam giới. Trang phục H'Mông vốn phân định rõ giới tính, nhưng khách không nắm được nên cần được hướng dẫn", ông Lương nói.
Ông Lương cũng đánh giá đây không phải câu chuyện "khắt khe hay cởi mở", mà là làm sao để du khách trải nghiệm trong khi không làm méo mó văn hóa địa phương. Việc phổ biến kiến thức văn hóa là trách nhiệm bắt buộc của hướng dẫn viên, nhất là ở những nơi giàu bản sắc như Hà Giang.
  |
Nam du khách nước ngoài mặc trang phục dân tộc, chụp ảnh check-in ở Hà Giang. Ảnh: Hà Giang Tours. |
Liên quan đến sự việc, trao đổi với Tri Thức - Znews sáng 6/8, đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang khẳng định việc để khách nam mặc trang phục phụ nữ của đồng bào dân tộc là hành vi lệch chuẩn, làm tổn thương đến giá trị văn hóa cộng đồng và đi ngược lại định hướng phát triển du lịch văn minh, bền vững mà tỉnh đang thực hiện.
“Trang phục truyền thống của các dân tộc thiểu số không phải là đạo cụ giải trí, càng không thể bị lợi dụng để gây cười phản cảm hay câu view trên mạng xã hội”, đại diện đơn vị nhấn mạnh.
Ngành du lịch tỉnh không khuyến khích và không chấp nhận bất kỳ hình thức xuyên tạc, hạ thấp di sản văn hóa nào dưới danh nghĩa "trải nghiệm". Sở mong muốn du khách được trải nghiệm văn hóa truyền thống các dân tộc nhưng phải được thể hiện bằng hình thức tôn trọng bản sắc.
 |
| Lồ A Lợi mặc trang phục truyền thống của người H'Mông. Ảnh: Nhân vật cung cấp. |
Ngay sau khi tiếp nhận thông tin vụ việc, Sở phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát lại vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan để có hình thức chấn chỉnh, xử lý phù hợp.
Trong thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác truyền thông định hướng, đồng thời tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện Bộ Quy tắc ứng xử tại các điểm du lịch, nâng cao nhận thức cộng đồng và du khách về ứng xử văn minh, tôn trọng bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần giữ gìn hình ảnh du lịch Tuyên Quang thân thiện, chuyên nghiệp, văn minh và bền vững.
Trước đó, tỉnh Hà Giang (cũ) đã ban hành và triển khai Bộ Quy tắc ứng xử văn minh trong hoạt động du lịch theo Quyết định số 2728/QĐ-UBND ngày 11/12/2018. Đến nay, Bộ Quy tắc đã được phổ biến sâu rộng tới các tổ chức, cá nhân hoạt động du lịch, các điểm du lịch cộng đồng, cơ sở lưu trú, đội ngũ hướng dẫn viên du lịch, và cộng đồng dân cư trên địa bàn toàn tỉnh.
Sau khi sáp nhập, tỉnh Tuyên Quang tiếp tục kế thừa, triển khai và nhân rộng Bộ Quy tắc này trong toàn bộ hệ thống chính trị, các địa phương và cộng đồng làm du lịch. Việc tuyên truyền thực hiện Bộ Quy tắc được lồng ghép vào các lớp tập huấn nghiệp vụ du lịch, chương trình giáo dục văn hóa - di sản trong nhà trường, cũng như các hoạt động truyền thông, xúc tiến du lịch trên nền tảng số và mạng xã hội.
Du lịch là để tận hưởng hay sống ảo?
Theo TS Đặng Hoàng Giang - tác giả cuốn sách Vẻ đẹp của cảnh sắc tầm thường - việc chạy theo những gì được cho là đẹp theo tiêu chuẩn số đông đang phá vỡ sự nguyên sơ, gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ sinh thái tự nhiên.
Mục Du lịch - Ẩm thực giới thiệu nội dung buổi chia sẻ của tác giả Đặng Hoàng Giang về quan điểm du lịch đang khiến con người quên đi việc tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên.
> Đọc tiếp: Hệ luỵ của du lịch 'sống ảo'
