 |
| Tác phẩm Les Chanteuses de Campagne (Người hát dân ca). |
Theo ban tổ chức, bức Người hát dân ca của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh là một trong những điểm nhấn của phiên đấu giá Arts d'Asie, diễn ra vào ngày 14/6 ở Paris (Pháp). Tác phẩm sẽ được trưng bày công khai từ ngày 8-13/6, cùng với các tác phẩm khác của phiên đấu giá.
Bức tranh sơn dầu miêu tả hai người phụ nữ thôn quê đội nón quai thao, cầm quạt, mặc áo nâu quần lĩnh, đi chân đất trong một bối cảnh dân dã, bao quanh bởi tông màu đất chủ đạo.
Bố cục này phản ánh sự tập trung của cụ Chánh đối với vẻ đẹp chân phương hơn là tính mới lạ về mặt thẩm mỹ. Tác phẩm do đó mang đến cho người xem cái nhìn sâu sắc về cuộc sống đời thường ở Việt Nam đầu thế kỷ 20.
 |
| Họa sĩ Nguyễn Phan Chánh bên bàn làm việc. |
Tác phẩm trước đây chỉ được biết đến qua các hồ sơ lưu trữ và các cuộc triển lãm ở Hà Nội (năm 1930) và Paris (năm 1931). Sau đó, một cặp vợ chồng ở Pháp mua sưu tập, truyền cho các thế hệ sau. Gần đây, tranh được phát hiện tại nhà một người cháu của họ ở vùng nông thôn Pháp.
“Tác phẩm được hoàn thiện vào năm 1930, thuộc thời kỳ sáng tạo đỉnh cao của họa sĩ. Kiệt tác này được dự đoán sẽ lập nên kỷ lục mới trong phiên đấu giá sắp tới và được coi là tác phẩm quan trọng nhất từng được tung ra thị trường của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh”, Sotheby’s - đơn vị tổ chức chia sẻ.
Nhà giám tuyển Ace Lê cho rằng việc giới thiệu tác phẩm Người hát dân ca sắp tới có thể coi là một trong những phát hiện quan trọng nhất với mỹ thuật Đông Dương nói chung và Nguyễn Phan Chánh nói riêng.
Với những giao thoa Đông - Tây về cả kỹ thuật và tư tưởng, đây có thể coi là một trong những kiệt tác hiếm có, góp phần sớm định hình Nguyễn Phan Chánh như một tên tuổi tiên phong đặt nền móng cho mỹ thuật hiện đại Việt Nam.
“Tôi hy vọng sau gần một thế kỷ nơi đất khách, kiệt tác quan trọng này sẽ được hồi hương về với quê nhà”, anh nói thêm.
Trao đổi với VietNamNet, nhà báo, nhà giám tuyển Lý Đợi nhận định tác phẩm khó đạt mức giá 900.000 euro như phía Sotheby's đưa ra. Theo anh, sự nghiệp danh họa vốn nổi bật hơn cả với vai trò tranh lụa, từ việc canh tân vật liệu, mang đến những bố cục tạo hình mới, kể những câu chuyện Việt Nam đầy khác lạ về thị giác, thẩm mỹ… Trong sơn dầu, Nguyễn Phan Chánh chưa làm được những điều giống thế này.
“Nguyễn Phan Chánh với lụa, Nguyễn Gia Trí với sơn mài, Nguyễn Tư Nghiêm với bột màu… là những cõi riêng của hội họa hiện đại Việt Nam thời kỳ đầu.
Ba ông họ Nguyễn này đều nắm căn bản kỹ thuật sơn dầu, nhưng đã nhanh chóng nhận ra cõi lòng mình thuộc về nơi khác nên dần rời đi. Họ có sự kiêu hãnh của tuổi trẻ An Nam đang trong các làn sóng cách mạng, tư tưởng, văn hóa - nghệ thuật… của thập niên 1930”, Lý Đợi nhận định.
 |
| Các sinh viên khóa I (1925-1930) ở trường Mỹ thuật Đông Dương: Lê Phổ, Mai Trung Thứ, Georges Khánh, Nguyễn Phan Chánh, Công Văn Trung, Lê Văn (từ trái qua) và hiệu trưởng Victor Tardieu (ngồi). |
Nguyễn Phan Chánh sinh năm 1892 ở Hà Tĩnh. Ông là họa sĩ tiêu biểu cho nền hội họa Đông Dương, đồng thời là người tiên phong nghệ thuật tranh lụa Việt Nam.
Danh họa bắt đầu vẽ từ năm 33 tuổi khi trở thành học viên khóa đầu tiên của Trường Mỹ thuật Đông Dương. Năm 1929, ông có tác phẩm trưng bày trong sự kiện Triển lãm Nghệ thuật Thuộc địa (Salon de l'art colonial), Paris, đánh dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp.
Lấy cảm hứng sâu sắc từ vùng nông thôn thời thơ ấu, Nguyễn Phan Chánh luôn giữ một sự gắn bó gần gũi với dân quê, qua việc vẽ nên những khung cảnh quen thuộc với một góc nhìn thân cận, khiến ông được ca ngợi như một nhà ghi chép về cuộc sống truyền thống.
Nguyễn Phan Chánh để lại khoảng trên 170 tác phẩm. Ông là người đang giữ kỷ lục về số tác phẩm được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Những tranh nổi tiếng của ông như: Rửa rau cầu ao, Em bé cho chim ăn, Chơi ô ăn quan, Bát nước giải lao… Trong đó, Những cô thợ may là bức duy nhất cán mốc triệu USD của họa sĩ, với giá 1,39 triệu USD (35 tỷ đồng) trên sàn Christie’s tháng 12/2020. Đây là giá cao nhất trả cho một bức tranh của họa sĩ Việt Nam tại thời điểm năm 2018.
