Tranh luận vụ bồi thường oan sai lớn nhất VN tại nghị trường

Sáng 17/11, nêu lại vụ án oan của ông Lương Ngọc Phi (67 tuổi, ngụ tại TP Thái Bình) kiện Công an tỉnh Thái Bình và TAND tỉnh Thái Bình, đòi bồi thường oan sai hơn 64 tỷ đồng mà không được chấp nhận, đại biểu Bùi Văn Xuyền chất vấn Viện trưởng VKSND tối cao nguyên nhân đằng sau việc để những vụ việc kéo dài hàng chục năm? Làm thế nào để giải quyết dứt điểm vụ án? Chánh án có thể cam kết giải quyết dứt điểm vụ án trong năm 2015 được hay không?

Nêu lại trình tự vụ án, Chánh án Trương Hòa Bình cho rằng, việc nói vụ án kéo dài hàng chục năm là không chính xác. Việc oan sai xảy ra từ 1999. Quá trình giải quyết vụ án bắt đầu khởi kiện vụ thứ 2 từ 2013.

Ngày 10/8/2015, TAND TP Thái Bình (tỉnh Thái Bình) đã tuyên bồi thường cho người bị kết án oan Lương Ngọc Phi 22,9 tỷ đồng. Đây là vụ án được đánh giá là trường hợp được đền bù oan sai với số tiền lớn nhất từ trước đến nay trong lịch sử tố tụng Việt Nam

Ngay sau khi bản án tuyên, chưa thi hành lại đã có kháng cáo tiếp của ông Phi. Chánh án cho biết: “Đến nay, theo quy định của pháp luật, vụ án đang được giải quyết theo trình tự phúc thẩm”.

Trước câu hỏi làm thế nào để giải quyết dứt điểm vụ việc, ông Bình nói cách giải quyết duy nhất là phải theo trình tự tố tụng, Chánh án không có quyền can thiệp. "Chánh án chỉ yêu cầu xét xử đúng pháp luật. Đó là việc đúng Hiến pháp và pháp luật", người đứng đầu ngành tòa án nhấn mạnh.

Lí giải nguyên nhân án kéo dài, Chánh án Trương Hòa Bình cho hay, vụ án đầu đã giải quyết xong. Vụ án thứ 2 đang trong quá trình giải quyết, đang trong quá trình tố tụng.

Chánh án chỉ đạo, trên tinh thần trách nhiệm đã gây oan sai cho dân, Viện yêu cầu tòa án phải nâng cao chất lượng xét xử, không làm oan. Đã oan, phải bồi thường.

Chúng ta giải quyết nhanh, nhưng phải đúng pháp luật, Chánh án Bình nói.

Đại biểu Xuyền ngay lập tức bấm nút xin trao đổi lại với Chánh án Trương Hòa Bình. Theo đại biểu Xuyền, vụ án bắt đầu từ 2004 chứ không phải là năm 2013 như Chánh án nêu.

Thời điểm đó, vấn đề lớn nhất là không thống nhất được cơ quan nào chịu tách nhiệm bồi thường. Vụ việc đã buộc phải đưa ra thảo luận ở Quốc hội khóa 10. Thường vụ Quốc hội đã có ý kiến vào tháng 6/2004. Quốc hội trực tiếp quyết định TAND chịu trách nhiệm bồi thường. Lúc đó Tòa án mới bắt đầu đứng ra bồi thường công dân.

Thực tế, đã có sự đùn đẩy lẫn nhau về trách nhiệm bồi thường công dân. Quốc hội đã yêu cầu tách bồi thường dân sự, xem xét riêng, không xét yếu tố hình sự. Ngay từ thời điểm 2004, ông Phi đã yêu cầu bồi thường dân sự 18 tỷ.  Năm 2013, ông đòi bồi thường 54 tỷ và năm 2015 là 64 tỷ đồng. Bản án cuối cùng hiện đang yêu cầu tòa án bồi thường 23 tỷ đồng.

Khi có quyết định xét xử, tòa án tỉnh kháng cáo. Nguyên đơn cũng kháng cáo.

Theo đại biểu Xuyền, người dân đã quá mệt mỏi, quá sức chịu đựng. Họ không mong kéo dài vụ án. Nếu tòa án rút đơn, ông Phi cũng sẽ rút đơn.

Đại biểu Xuyền mong Chánh án kiểm tra, xử lí dứt điểm. "Bồi thường bao nhiêu là theo luật, chúng tôi không can thiệp. Bồi thường bao nhiêu tính rõ, không thể giằng co mãi", vị đại biểu Quốc hội đến từ tỉnh Thái Bình nói.

Cũng theo ông Xuyền, người dân lấy 2 triệu đồng của nhà nước phải chịu xử tù. Nhà nước làm thiệt hại mấy chục tỷ của công dân, cứ kéo dài mãi, không ai chấp nhận được. Vai trò chỉ đạo của lãnh đạo là chỗ này.

"Theo luật, tôi hiểu là Chánh án không thể can thiệp được. Nếu Chánh án còn gì chưa rõ, tôi sẵn sàng trao đổi" đại biểu, vị đại biểu 56 tuổi chốt lại vấn đề.