Trầm cảm là vấn đề hay gặp và phổ biến trong giai đoạn vị thành niên. Theo số liệu của một số nghiên cứu tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ vị thành niên bị trầm cảm là 26,3%, trẻ có suy nghĩ về cái chết là 6,3%, trẻ lập kế hoạch tự tử là 4,6% và trẻ cố gắng tự tử là 5,8%. Yếu tố gia đình, các sự kiện xảy ra trong cuộc sống, yếu tố cá nhân được coi là một trong những yếu tố có tác động đến trầm cảm vị thành niên.
Điều đáng nói là số lượng du học sinh trầm cảm được thăm khám và điều trị khá nhiều. Nhiều bạn trẻ vốn sắc sảo, học giỏi nhưng chỉ sau thời gian ngắn đi du học, lại sống co cụm, không thế hòa nhập với môi trường mới.
Du học sớm không được dự liệu tâm lý nguy cơ trầm cảm đến gần
Theo TS.BS. Đỗ Minh Loan, Phụ trách Khoa Sức khỏe vị thành niên, BV Nhi Trung ương, trong quá trình công tác, bác sĩ đã gặp không ít các trường hợp bệnh nhân thăm khám và điều trị căn bệnh trầm cảm là các du học sinh.
TS Loan chia sẻ chị đang điều trị cho một bệnh nhân N.V.T. 16 tuổi bị trầm cảm. Nguyên nhân là bố mẹ em quá kỳ vọng vào con. Đây là học sinh có thành tích học tập tốt trong nhiều năm, được gia đình cho đi du học ở Australia. T. được thuê riêng một căn hộ sống độc lập. Nhưng chỉ sau khoảng 6 tháng từ một cậu bé nhanh nhẹn, hoạt bát, T. bắt đầu sống khép kín, ít giao tiếp.
Trong những lần trò chuyện với mẹ, T. đều tỏ ra chán nản và cho rằng mình là kẻ “bất tài, vô dụng, kém cỏi, không làm được việc gì…”. Lo lắng có chuyện xảy ra với con, bố mẹ T. đã đón về Việt Nam và cho gặp bác sĩ tâm lý, bố mẹ cậu tá hỏa khi được bác sĩ cho biết cậu đã bị trầm cảm cần phải can thiệp bằng thuốc và trị liệu tâm lý.
 |
| Có nhiều trẻ đang nhanh nhẹn, hoạt bát thông minh, bỗng nhiên sống co cụm, ngại giao tiếp sau thời gian đi du học. Ảnh: Sức Khỏe Đời Sống. |
Tương tự như T., bạn T.V.H., 19 tuổi, cũng bị trầm cảm nhưng đã được TS Loan và các bác sĩ ở đây điều trị thành công. H. cùng gia đình định cư ở Mỹ và khi bước chân vào đại học, em bỗng thay đổi hoàn toàn tính cách, thường xuyên buồn, không nói chuyện với ai, sợ đi học, nhiều bài kiểm tra không hoàn thành yêu cầu.
TS Loan cho hay qua chia sẻ của bệnh nhân, khi ở môi trường đại học, H. không có bất kỳ người bạn thân nào. Vì thế, H. thấy mình lạc lõng và càng thấy cô đơn hơn khi “không thể hiểu được những câu chuyện cười mà bè bạn xung quanh trao đổi với nhau do sự khác biệt về văn hóa”.
Sau một năm được điều trị bằng thuốc, trị liệu tâm lý, đồng thời hòa nhập lại với môi trường sống tại Việt Nam, H. đã hoàn toàn hồi phục. Dự kiến, thời gian tới, H. sẽ quay trở lại Mỹ để tiếp tục theo học lại.
Chia sẻ về ca bệnh đang được điều trị tại đây, thạc sĩ âm lý Dương Thị Xuân cho hay nhiều trẻ được đưa đến đây khi có hành vi tự sát bất thành như việc dùng dao nhiều lần cắt vào cổ tay. Trường hợp này, trẻ có dấu hiệu ẩn mình trong phòng, ít giao lưu, tuyệt đối không giao tiếp bằng mắt từ khá lâu nhưng chỉ đến khi trẻ tự cắt tay gia đình mới vội vàng đưa đi thăm khám.
Dấu hiệu nhận biết trẻ vị thành niên bị trầm cảm
Cũng theo các bác sĩ, có những ca bệnh đưa đến viện khá muộn nên thời gian điều trị kéo dài hơn. Và thường những ca như thế này, trẻ vốn sống trong gia đình được “bao bọc” nên rất có thể đó là một trong những yếu tố khiến trẻ khó thích nghi, khó điều chỉnh với các mối quan hệ xung quanh, dễ gây sốc nếu trẻ gặp chuyện gì đó không như ý.
BS Loan cũng chia sẻ bởi là bệnh tâm lý, trầm cảm có những dấu hiệu âm thầm nhưng diễn biến thường khá nhanh. Do đó, nhiều cha mẹ không kịp thời để ý. Vì vậy, các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo các dấu hiệu trẻ có khả năng bị trầm cảm.
Các dấu hiệu sau kéo dài từ 2 tuần trở lên như: trẻ có cảm giác buồn bã, trống rỗng hoặc vô vọng; giận dữ, cáu kỉnh hoặc thất vọng chỉ với những vấn đề rất nhỏ; Lo lắng, kích động hoặc bồn chồn; Suy nghĩ chậm chạp, kém tập trung; Cảm giác vô dụng hoặc mặc cảm, cảm giác có tội nhiều hoặc tội không đúng; hay trẻ khó suy nghĩ, khó tập trung, khó đưa ra quyết định và ghi nhớ mọi thứ… hoặc khi có bất kỳ hành vi, thái độ bất thường trái ngược hoàn toàn với trạng thái bình thường của trẻ. Lúc này, cha mẹ cần cho trẻ đến cơ sở y tế để được đánh giá xem có rối loạn tâm lý, trầm cảm hay không.
“Đây là bệnh có thể điều trị và kiểm soát được nếu phát hiện và điều trị sớm cùng sự phối hợp và tuân thủ trong quá trình điều trị. Cha mẹ có con mắc căn bệnh trầm cảm cũng nên sẵn sàng tâm lý đối mặt, để hỗ trợ trẻ trong điều trị đạt kết quả tốt”, BS Loan nói.
