Triệu chứng cơ thể đang 'cầu cứu' vì nhiễm trùng máu

Bất cứ ai cũng có thể mắc, bởi hầu hết bệnh nhiễm khuẩn đều có thể tiến triển thành nhiễm khuẩn huyết. Ảnh: Pexel.

Theo ThS.BSNT Nguyễn Quốc Hùng, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội, nhiễm khuẩn huyết là tình trạng nhiễm khuẩn nặng nề và nguy hiểm bậc nhất trong y khoa. Ban đầu, người bệnh có thể chỉ bị nhiễm khuẩn cục bộ ở một vị trí như đường truyền trung tâm hoặc vết thương ngoài da.

Tuy nhiên, khi vi khuẩn lan rộng khắp cơ thể, gây phản ứng toàn thân, nhiễm khuẩn cục bộ sẽ chuyển thành nhiễm khuẩn huyết. Đây là cấp cứu y khoa có thể nhanh chóng dẫn tới tổn thương mô, suy đa tạng và không qua khỏi nếu không được phát hiện, xử trí kịp thời.

Triệu chứng

Nhiễm trùng máu chủ yếu do vi khuẩn, trong đó thường gặp nhất là vi khuẩn Gram dương như tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus), phế cầu (Streptococcus pneumoniae) và enterococcus, cùng với vi khuẩn Gram âm như Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa. Ngoài ra, một số virus (cúm, SARS-CoV-2, cytomegalovirus) hoặc nấm (Candida spp.) cũng có thể là tác nhân gây bệnh, nhất là ở người suy giảm miễn dịch.

Điều đáng lo ngại là bất cứ ai cũng có thể mắc, bởi hầu hết bệnh nhiễm khuẩn đều có thể tiến triển thành nhiễm khuẩn huyết. Đặc biệt, ở người bệnh ung thư, hệ miễn dịch thường suy yếu do chính khối u hoặc do tác dụng phụ của điều trị như hóa trị, xạ trị. Sự suy giảm miễn dịch khiến cơ thể khó chống lại vi khuẩn, nguy cơ nhiễm khuẩn và tiến triển thành nhiễm khuẩn huyết cao hơn người bình thường.

Bác sĩ Nguyễn Quốc Hùng, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội cho hay các ổ nhiễm khuẩn ban đầu thường xuất phát từ đường tiêu hóa, phổi, da hoặc đường tiết niệu.

Nhiễm khuẩn huyết có thể khởi phát với nhiều biểu hiện khác nhau tùy theo cơ quan bị ảnh hưởng. Người bệnh thường sốt cao kèm rét run, ớn lạnh, thở nhanh, nhịp tim tăng và tiểu ít hơn bình thường. Một số trường hợp xuất hiện nôn, buồn nôn, tiêu chảy, thậm chí lú lẫn, giảm tỉnh táo hoặc hạ thân nhiệt. Đây đều là những dấu hiệu cảnh báo, đòi hỏi người bệnh phải đến cơ sở cấp cứu ngay lập tức.

Bác sĩ Hùng lưu ý khi nhập viện, bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ biết mình đang điều trị ung thư, bởi nhiều phác đồ điều trị ung thư buộc phải tạm ngừng cho tới khi tình trạng nhiễm khuẩn được kiểm soát.

Số liệu dịch tễ đáng báo động

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có ít nhất 1,7 triệu người trưởng thành tại Mỹ mắc nhiễm khuẩn huyết. Trong đó, khoảng 350.000 ca không qua khỏi xảy ra tại bệnh viện hoặc phải chuyển sang chăm sóc cuối đời. Thống kê cho thấy cứ 3 người không qua khỏi tại bệnh viện thì có một người liên quan nhiễm khuẩn huyết.

Thống kê cho thấy cứ 3 người không qua khỏi tại bệnh viện thì có một người liên quan nhiễm khuẩn huyết. Ảnh: Freepik.

Đặc biệt, đa số trường hợp đã khởi phát nhiễm khuẩn huyết trước khi nhập viện, và hầu hết đều có bệnh lý nền như phổi mạn tính hoặc hệ miễn dịch bị suy yếu. Gần 1/4 đến 1/3 bệnh nhân đã đi khám trong vòng một tuần trước khi phải nhập viện cấp cứu vì tình trạng này.

"Nghiên cứu cho thấy hiệu quả điều trị phụ thuộc rất lớn vào tốc độ xử trí. Việc dùng kháng sinh sớm và đúng loại là yếu tố sống còn, bên cạnh các biện pháp duy trì lưu lượng máu đến các cơ quan quan trọng. Một số bệnh nhân cần can thiệp phẫu thuật để loại bỏ mô bị nhiễm trùng", bác sĩ Quốc Hùng cho hay.

Tuy nhiên, tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng khiến việc điều trị trở nên khó khăn. Thuốc kháng sinh có thể gây tác dụng phụ từ nhẹ như phát ban, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, nhiễm nấm men, đến những phản ứng nghiêm trọng đe dọa tính mạng.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể mắc thêm nhiễm Clostridium difficile, gây tiêu chảy nặng và tổn thương đại tràng. Dù vậy, theo các chuyên gia, trong bối cảnh nhiễm khuẩn huyết, lợi ích của kháng sinh luôn vượt trội so với nguy cơ.

Phòng ngừa nhiễm khuẩn huyết là ưu tiên hàng đầu, đặc biệt ở bệnh nhân ung thư. Các biện pháp bao gồm rửa tay thường xuyên, yêu cầu người thân, bạn bè giữ vệ sinh tay khi tiếp xúc, hạn chế tiếp xúc đám đông hoặc người đang ốm. Người bệnh cần giữ vệ sinh răng miệng bằng bàn chải mềm để tránh loét, ăn chín uống sôi, đảm bảo an toàn thực phẩm.

Trong đời sống sinh hoạt, bệnh nhân nên sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục để giảm nguy cơ viêm nhiễm, đồng thời tuân thủ đầy đủ hướng dẫn dùng thuốc kháng sinh nếu đã được kê đơn.