Ung thư phổi là loại ung thư phổ biến và nghiêm trọng. Đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, ung thư phổi là một trong 2 loại ung thư phổ biến nhất (cùng với ung thư gan).
Người mắc thường không có triệu chứng điển hình trong giai đoạn đầu của bệnh. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra sự bất thường trên ngón tay, móng tay có thể là dấu hiệu cảnh báo của ung thư phổi.
Ngón tay dùi trống
Theo Mayo Clinic, các dấu hiệu của ung thư phổi có thể gồm ho ra máu, đau ngực khi thở, chán ăn và mệt mỏi cực độ. Một dấu hiệu cảnh báo ít được biết đến và nằm trên ngón tay người bệnh. Đó là tình trạng ngón tay dùi trống hay móng tay kính đồng hồ.
Ngón tay dùi trống liên quan những thay đổi cụ thể về hình dạng của ngón tay, móng tay. Nó còn được gọi là ngón tay hippocrate. Theo tài liệu của hệ thống y tế Mount Sinai, Mỹ, ngón tay dùi trống còn là triệu chứng liên quan các bệnh ở tim, phổi, là nguyên nhân khiến lượng oxy trong máu thấp mạn tính.
Một nghiên cứu được công bố trên Viện Y tế Quốc gia Mỹ, Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ, phân tích mối liên hệ của ngón tay dùi trống với các bệnh tiềm ẩn. Các tác giả viết: “Ngón tay dùi trống thường dự báo một số bệnh lý đáng sợ. Biểu hiện đặc trưng là các đoạn gần da tay mở rộng do tăng sinh mô liên kết giữa chất nền móng và bờ mô xa. Hiện tượng này dẫn tới sự gia tăng đường kính trước và sau của móng”.
 |
| Tình trạng điển hình của người có ngón tay dùi trống. Ảnh: Journal of the American Academy of Dermatology. |
Ngón tay dùi trống được Hippocrate mô tả lần đầu tiên cách đây 2.500 năm ở một bệnh nhân bị phù thũng. Vì thế, đây là dấu hiệu y học lâm sàng lâu đời nhất. Sau này, nó được phát hiện liên quan nhiều bệnh cảnh lâm sàng như giãn phế quản, ung thư phổi, xơ gan, tim bẩm sinh. Đặc biệt, đây là dấu hiệu bên ngoài thường phản ánh nhiều bệnh nội tạng nguy hiểm như ung thư phổi, xơ phổi vô căn…
WebMD cho hay cách nhận biết móng tay kính đồng hồ là mô dưới móng tay sưng lên, mềm ra. Đầu ngón tay phồng, móng tay cong xuống và có thể sáng bóng.
Ở từng giai đoạn, tình trạng ngón tay dùi trống cũng khác nhau. Trong giai đoạn đầu, người bệnh xuất hiện ban đỏ quanh móng, mềm móng, khi sờ cho cảm giác xốp. Sau đó, nếp gấp giữa phần da tay và móng tay tăng lên, tạo thành góc 160 độ, khi móng phát triển sẽ có hình lồi.
Cuối cùng, ngón tay phát triển như hình dạng gậy, móng và da quanh móng có vẻ sáng bóng, móng phát triển theo chiều dọc.
Ở người lớn, ung thư ác tính ở phổi là nguyên nhân gây ra 80% các bệnh lý ở lồng ngực. Trong khi đó, các khối u màng phổi, lồng ngực - trung thất lần lượt chiếm 10% và 5%. Khoảng 80% những người có ngón tay dùi trống bị ung thư phổi.
Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Anh cho biết hiện tượng móng tay kính đồng hồ là do chất lỏng tích tụ trong các mô mềm ở đầu ngón tay.
“Máu đến khu vực này nhiều hơn bình thường. Nhưng chúng tôi không chắc chắn nguyên nhân xảy ra điều này. Nó có thể do khối u sản xuất ra các hóa chất hoặc hormone cụ thể (đây được gọi là hội chứng paraneoplastic). Trong giai đoạn sau, các vùng xương thừa có thể hình thành trên các khớp ngón tay, cổ tay và mắt cá chân. Điều này đôi khi bị nhầm với bệnh viêm khớp và xương khớp phì đại phổi (HPOA)", tài liệu của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Anh viết.
Bài kiểm tra ngón tay Schamroth
Ngoài việc quan sát và nhận biết đó có phải ngón tay dùi trống hay không, các chuyên gia còn gợi ý cách khác để nhận biết người mắc ung thư phổi.
Theo Emma Norton, Cố vấn chuyên khoa Ung thư tại Trung tâm Chăm sóc sức khỏe Bupa (Anh), bài kiểm tra này được gọi là kiểm tra ngón tay kim cương hay kiểm tra cửa sổ Schamroth, dựa trên sự phát triển của ngón tay dùi trống.
Cách thực hiện như sau: Đặt hai tay song song trước mặt; sau đó, chạm đầu móng tay trỏ vào nhau (như hình bên dưới). Bình thường, bạn sẽ thấy hình ảnh khoảng trống (cửa sổ) dạng viên kim cương Schamroth.
 |
| Nếu khoảng cách giữa hai móng tay không tạo thành hình kim cương như hình trên được xem là bất thường. Ảnh: Newsweek. |
Nếu móng tay của bạn không tạo ra hình này, nó báo hiệu lượng oxy lưu thông trong máu không đủ. Đây là dấu hiệu sớm của các bệnh tim mạch như suy tim, động mạch vành hoặc ung thư phổi. Trong một số trường hợp, bệnh nhân xơ gan, viêm đường ruột cũng có dấu hiệu này.
Tình trạng ngón tay Schamroth tương đối phổ biến ở người mắc ung thư phổi với 35% người gặp phải. Theo Cancer Research UK, ngón tay Schamroth xuất hiện tùy theo tình hình sức khỏe. Bác sĩ Richard Roope, Trưởng khoa lâm sàng Ung thư của Đại học Hoàng gia Đa khoa khuyến cáo những người trên 40 tuổi nên thường xuyên kiểm tra tình trạng của móng tay, đặc biệt là chụp X-quang ngón út.
Do đó, các chuyên gia khuyến cáo nếu gặp các bất thường như trên ở ngón tay, móng tay, bạn nên tới gặp bác sĩ để có lời khuyên chính xác nhất.
Người bệnh cũng nên chú ý tới các triệu chứng khác của ung thư phổi như ho dai dẳng, mệt mỏi, khó thở khi gắng sức, đau ngực, sụt cân không có nguyên nhân, ăn uống kém, chậm tiêu. Các triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng, dễ nhầm lẫn.
Trường hợp khối u đã di căn, người bệnh có thể đau nhức xương, đau đầu, nôn ói, yếu, liệt đột ngột, nổi hạch cổ, hạch nách…
