Phim điện ảnh Tro tàn rực rỡ được chuyển thể từ hai truyện ngắn Củi mục trôi về và Tro tàn rực rỡ của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cho biết ông mất hai năm hoàn thành kịch bản, thêm 5 năm sản xuất đầy gian truân.
Bối cảnh đặt ở một làng chài nghèo miền Tây với cái tên hư cấu là xóm Thơm Rơm, khai thác khía cạnh con người nơi đây qua câu chuyện tình yêu, hôn nhân và mất mát.
Cốt truyện nhiều bi thương
Phim bao gồm 3 tuyến truyện của 3 cặp đôi với số phận đan xen. Hậu (Bảo Ngọc Doling) có tình cảm với Dương (Lê Công Hoàng), nhưng đáng tiếc anh chưa bao giờ nguôi ngoai tình yêu với Nhàn (Phương Anh Đào). Nhàn là bạn học cũ của Dương, đã yên bề gia thất bên Tam (Quang Tuấn).
Câu chuyện còn lại là về cô Loan (NSƯT Hạnh Thúy), người đàn bà không được bình thường do sang chấn từ vụ xâm hại lúc còn nhỏ. Khi kẻ hủy hoại đời mình được ra tù và trở về, Loan chợt nảy sinh cảm xúc phức tạp dành cho hắn.
 |
| Nhàn và Tam làm đám cưới, xây dựng một mái ấm hạnh phúc riêng. |
Tác phẩm mở đầu với phân cảnh Hậu đứng ngắm nhà vợ chồng Tam - Nhàn bốc cháy. Cô tỉ tê: “Em chỉ ước cho tình yêu của anh với Nhàn sẽ cháy tan vào trong lửa kia”.
Mở đầu phim hấp dẫn. Ta không biết chuyện gì đang xảy ra hay ai đốt nhà, thậm chí nghi ngờ đó là ngọn lửa ghen tuông do Hậu hoặc Dương gây ra.
 |
| Hậu ngắm nhìn nhà của Tam và Nhàn bốc cháy, tỉ tê với chồng: “Lửa đẹp lắm! Lửa làm em mê mẩn”. |
Dương cưới Hậu vì lỡ làm cô có bầu. Đó là cuộc hôn nhân lạnh lùng. Trong đêm say trở về từ đám cưới người thương, anh qua đêm với Hậu và trong cơn nức nở nghẹn ngào, anh gọi tên Nhàn. Đây là một trong những cảnh khó nhưng được thực hiện tốt của phim. Cảnh nóng, đầy cảm xúc nhưng không thô tục.
 |
| Dương đi biền biệt ngoài biển để trốn tránh vợ và chỉ thi thoảng về nhà thăm con. |
Hôn nhân của Tam và Nhàn cũng không êm đềm. Tai họa ập tới khiến Tam trở nên điên loạn. Tam đại diện cho một con người trong giai đoạn khóc thương nhưng không biết xử lý nỗi đau một cách lành mạnh. Anh không chia sẻ cùng vợ mất mát chung mà chọn cách tự hại nhằm tìm kiếm nỗi đau lớn hơn.
Về phần Nhàn, cô không trách chồng mà cam chịu đến kỳ quặc. Dù sao thì đây cũng là kiểu nhân vật “lì đòn” thường thấy trong văn chương Nguyễn Ngọc Tư. Dù là yêu, hận, bao dung, họ đều rất quyết liệt.
Tình yêu, ghen tuông và nỗi đau hờn là những chủ đề muôn thuở trong nghệ thuật, và tất cả đều có trong Tro tàn rực rỡ. Tuy nhiên, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên kể chuyện bằng phong cách bình lặng, không nhiều tình tiết kịch tính. Như dòng Mekong lững lờ, các nhân vật cứ lặng lẽ yêu và dằn vặt nhau.
Bằng cách vận dụng một tiêu cự ống kính duy nhất, Bùi Thạc Chuyên đặt khán giả vào điểm nhìn khách quan hơn, không phê phán hay khóc thương cho nhân vật, chỉ đơn thuần tiếp nhận câu chuyện như nó vốn có.
Dàn diễn viên thực lực
Diễn xuất của dàn diễn viên giàu thực lực là điểm sáng của phim. Đầu tiên phải nhắc đến diễn viên 18 tuổi Bảo Ngọc Doling. Ngọc vào vai Hậu, cô gái miền Tây lanh lợi đến mức “láu cá”, nhưng chất chứa nỗi buồn vì không được chồng nhìn tới. Từ ánh mắt hằn học phóng vào tình địch, tới cái nhếch môi bí mật với những suy nghĩ tinh ranh, đây là nhân vật tương đối phức tạp mà dù tuổi đời còn trẻ, Bảo Ngọc đã nắm bắt tốt.
Phương Anh Đào có màn lột xác. Cô thể hiện tròn vai Nhàn vốn là hình mẫu phụ nữ miền Tây đáng mơ ước: Xinh đẹp, giỏi giang, nói chuyện duyên dáng. Điều đó càng khiến chúng ta tuyệt vọng thay Nhàn khi những điều hoàn hảo ấy phút chốc bị thiêu rụi và nụ cười tươi tắn thu lại chỉ còn “khóe miệng đìu hiu”. Phương Anh Đào chứng minh mình có đủ năng lực gồng gánh chuyển biến tâm lý ấy.
 |
| Cô gái Việt lai Anh Bảo Ngọc Doling hóa thân thành thôn nữ miền Tây. |
Nhân vật Dương cũng là vai diễn đặc biệt đối với Lê Công Hoàng - “chàng thơ” phim độc lập. Vai của Hoàng gần như không có thoại, tất cả cảm xúc nhân vật đều được thể hiện qua cử chỉ và nét mặt. Chưa kể đến một số phân đoạn khá khó nhằn nhưng đầy tính nghệ thuật, đòi hỏi năng lực cao.
Còn đối với NSƯT Hạnh Thúy, diễn vai khùng là thử thách. Nhưng là một lão làng trong nghề, cô khiến vai Loan “không tỉnh” trở nên thật đơn giản. Đây là nhân vật thuộc tuyến truyện phụ nhưng chất chứa tâm tình phức tạp, đồng thời truyền tải nhiều thông điệp.
 |
| Loan “khùng”, người phụ nữ thần kinh không bình thường phải lòng kẻ đã hủy hoại mình năm xưa. |
Đoạn kết của Tro tàn rực rỡ giàu sức gợi, khi khán giả có cơ hội tự diễn giải tương lai cho nhân vật. Lửa trong phim chất chứa bi thương lẫn khao khát được yêu thương của những người phụ nữ. Họ cháy hết mình với tình yêu và không bao giờ bỏ cuộc, để lại “tro tàn rực rỡ”.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đã hoàn thành nhiệm vụ khó nhằn: Đưa những câu chuyện siêu thực của Nguyễn Ngọc Tư lên màn ảnh sống động. Trước khi ra rạp Việt, Tro tàn rực rỡ vượt qua gần 1.700 tác phẩm để trở thành một trong 15 phim tranh giải Main Section của Liên hoan phim Tokyo. Ngày 28/11, phim tiếp tục giành giải “Khinh khí cầu vàng (Montgolfière d'Or) tại Liên hoan phim 3 châu lục (Festival des Trois Continents) ở Nantes, Pháp.
