Trừ điểm giấy phép lái xe khi vi phạm được thực hiện thế nào?

Đầu tháng 8, dự thảo Nghị định về trừ điểm Giấy phép lái xe được công bố, và sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/1/2025. Đây cũng là lần đầu tiên Việt Nam thực hiện tính cộng trừ điểm cho giấy phép lái xe. Vậy, quy định này được thực hiện như thế nào?

Mỗi người có 12 điểm/năm

Theo dự thảo Nghị định, mỗi giấy phép lái xe (GPLX) sẽ được quản lý trên hệ thống cơ sở dữ liệu, bao gồm 12 điểm. Dựa theo mức độ, tính chất của hành vi vi phạm, người điều khiển phương tiện sẽ bị trừ số điểm tương ứng.

Điều 48 của Nghị định cũng ghi rõ, việc trừ điểm sẽ được tự động cập nhập ngay khi có quyết định xử phạt để đảm bảo quản lý và thông báo cho người bị trừ kịp thời biết. Nếu người điều khiển phương tiện vi phạm từ 2 lỗi trở lên trong cùng một lần thì chỉ bị trừ một lần điểm. Tuy nhiên, số điểm trừ sẽ thuộc về hành vi có quy định trừ nhiều nhất.

Trong trường hợp số điểm bị trừ lớn hơn lượng điểm còn lại của GPLX, người vi phạm sẽ bị trừ hết toàn bộ điểm, không cấn trừ qua đợt kế tiếp.

GPLX sẽ bị trừ điểm dựa trên mức độ của hành vi vi phạm khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Ảnh: Phương Lâm.

Dự thảo này nhận được sự hưởng ứng của nhiều người. Trên các trang mạng xã hội, nhiều tài khoản đã trích lại Nghị định mới, đăng tải lên trang cá nhân và bày tỏ sự hào hứng.

“Tôi ủng hộ tuyệt đối Nghị định mới này, cơ chế trừ điểm sẽ phần nào giúp người cầm lái cẩn trọng hơn khi tham gia lưu thông, đồng thời giảm thiểu rủi ro xảy ra tai nạn”, anh Hoàng An, chia sẻ với Tri Thức - Znews.

Thực tế, việc áp dụng cộng/trừ điểm GPLX không còn xa lạ, điều này đã được Bộ Giao thông tại các quốc gia như Mỹ, Canada, Pháp hay Trung Quốc thực hiện nhiều năm. Hệ thống tính dựa trên 12 điểm ở nước ta khá tương đồng với quy định ở Pháp.

Cụ thể, người dân tại quốc gia này cũng được cấp 12 điểm/năm ở GPLX, 6 điểm/năm với bằng lái mới dưới 3 năm. Theo thống kê từ Cục an toàn đường bộ Pháp, trong năm 2022, quốc gia này vô hiệu hóa hơn 61.723 GPLX do bi trừ hết điểm. Trong đó, 83,7% trường hợp bị tước GPLX là nam giới.

Pháp cũng đang áp dụng trừ điểm GPLX trên tổng 12 điểm. Ảnh: The Local France.

Tại Canada, người điều khiển phương tiện sẽ có GPLX với mức điểm trống bằng 0. Với mỗi hành vi vi phạm, tùy vào mức độ, GPLX sẽ bị cộng thêm số điểm tương ứng.

Ví dụ khi không nhường đường cho xe buýt trường học, người cầm lái sẽ bị cộng thêm 6 điểm vào GPLX, 2 điểm sẽ bị thêm vào nếu người đó rẽ trái/phải không đúng quy định. Hành vi chống đối người thi hành công vụ, không dừng lại khi có yêu cầu từ Cảnh sát hoặc bỏ chạy sau khi xảy ra va chạm, có mức điểm cộng dồn cao nhất, 7 điểm.

Khi GPLX được cộng thêm 6-8 điểm, người cầm lái phương tiện sẽ bị gửi thư cảnh cáo. Trong trường hợp có hơn 15 điểm xuất hiện, GPLX sẽ bị thu hồi trong 30 ngày. Thời gian thu hồi bằng lái sẽ càng tăng dựa trên số điểm vi phạm của chủ GPLX, dao động 3-6 tháng hoặc vĩnh viễn.

Làm thế nào để phục hồi điểm?

Nghị định mới tại Việt Nam cũng nêu các quy cách phục hồi điểm số cho GPLX. Cụ thể, GPLX sẽ được phục hồi đủ 12 điểm sau 12 tháng kể từ ngày bị trừ điểm gần nhất. Tuy nhiên, điều này chỉ áp dụng với GPLX vẫn chưa bị trừ hết điểm và không phát sinh thêm vi phạm trong 12 tháng.

Nếu đã bị trừ toàn bộ điểm, GPLX đó sẽ bị thu hồi, chủ phương tiện cũng không được điều khiển xe khi tham gia giao thông trong ít nhất 6 tháng. Trong dự thảo cũng nêu rõ, chủ GPLX bị trừ hết điểm phải trải qua bài kiểm tra kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ để được cấp bằng lái.

Người dùng cần trả qua 2 bài thi lý thuyết và mô phỏng để được phục hồi điểm. Ảnh: Phúc Dương.

Dự kiến sẽ có 2 phương pháp kiểm tra khác nhau bao gồm lý thuyết và mô phỏng. Ở bài kiểm tra lý thuyết, số lượng câu hỏi và thời gian làm bài sẽ tăng dần dựa trên loại bằng lái. Ví dụ, người bị thu hồi bằng lái hạng A và B1 sẽ cần hoàn thành bài kiểm tra lý thuyết trắc nghiệm với 25 câu hỏi, hạng B và C1 là 35 câu hỏi. Người bị thu hồi GPLX hạng C1E và hạng D sẽ phải hoàn thành bài trắc nghiệm 40 câu hỏi trong 26 phút.

Ở bài thi mô phỏng, thời gian hoàn thành dự kiến không quá 10 phút. Mỗi câu hỏi có dao động 0-5 điểm tùy vào việc tương tác với máy tính khi giải quyết các tình huống được cho sẵn.

Để được phục hồi điểm, người sở hữu GPLX đối với xe hai bánh chỉ cần đạt phần kiểm tra lý thuyết. Trong khi đó, người cầm lái ôtô phải đạt đủ cả 2 nội dung là lý thuyết và mô phỏng. Nếu chỉ đặt phần kiểm tra lý thuyết, người vi phạm có thể bảo lưu kết quả tối đa một năm hoặc đăng ký thi lại sau 3 ngày có kết quả kiểm tra.