|
|
Dòng người xếp hàng dài chờ mua vé vào Cố Cung tuần lễ vàng 1-8/10. Ảnh: VCG. |
Một thế kỷ trước, cánh cửa “cung cấm” giữa Bắc Kinh khép kín với thường dân. Cú rẽ lịch sử đến sau Cách mạng Tân Hợi (1911), sự ra đời của Trung Hoa Dân Quốc (1912) và việc vua Phổ Nghi thoái vị. Từ nền tảng chính trị ấy, ý tưởng bảo tàng Tử Cấm Thành được xúc tiến.
Năm 1913, chính quyền mới chủ trương lập Bảo tàng Cổ vật, năm 1914 cải tạo Vũ Doanh Đường để mở trưng bày, đón những đoàn khách đầu tiên chiêm ngưỡng cloisonné, đồ đồng, thư họa, gấm vóc - những báu vật vốn chỉ thuộc về hoàng thất.
Ủy ban Xử lý Tài sản Hoàng gia lập tức kiểm kê di vật theo quy trình hiện đại - mở niêm phong, đăng ký, lập mục lục, chụp ảnh - đồng thời mở tạm tuyến tham quan trục chính vào cuối tuần, thử nghiệm việc biến không gian triều nghi thành nơi công cộng.
 |
| Phần phía tây của Văn Hoa Đường. Ảnh: VCG. |
Ngày 10/10/1925, Bảo tàng Cố cung chính thức khai sinh trên khuôn viên Tử Cấm Thành. Từ đây, Côn Ninh và các điện, đường trở thành nơi trưng bày thư họa, gốm, sơn mài, đồ đồng; những cổ vật như bia Tây Chu, dụng cụ đo lường cổ, danh họa thời Ngũ Đại rời kho kín bước ra trước công chúng.
100 năm sau ngày lịch sử đó, Tử Cấm Thành trong mắt công chúng và du khách là điểm đến phổ biến và không thể bỏ lỡ nếu có dịp ghé Trung Quốc.
Lượng khách đông nghịt khiến ban quản lý chuyển hẳn sang cơ chế quản trị hiện đại. Đóng cửa thứ Hai (trừ ngày lễ), giờ tham quan tách mùa cao điểm - thấp điểm và bắt buộc đặt vé trực tuyến theo danh tính thật, thay cho mua trực tiếp tại cổng như trước đây.
 |
| Quang cảnh bên ngoài Văn Hoa Đường hiện tại. Ảnh: VCG. |
Cùng với đó là trần khách mỗi ngày mốc 80.000 lượt được áp dụng từ năm 2015 nhằm giảm tải và bảo đảm an toàn, đi kèm chính sách “real-name” để chặn đầu cơ vé và tour chui.
Nội dung trưng bày cũng đi theo hướng “ít mà tinh”. Trong kho có lượng hiện vật rất lớn, nhưng chỉ một phần nhỏ được bày ra tại một thời điểm. Phần còn lại luân phiên sau khi phục hồi, kiểm soát điều kiện ánh sáng, nhiệt ẩm. Cách làm này vừa tạo cảm giác mới mẻ cho khách quay lại, vừa bảo vệ cổ vật lâu dài. Nhiều chuyên đề nhấn vào câu chuyện “từ cung đình tới bảo tàng”, đưa thêm bối cảnh lịch sử để người xem hiểu vì sao một vật được tạo ra, dùng thế nào và vì sao đáng giữ.
Đi kèm mở cửa là “hậu trường” bảo tồn, trong nhiều đợt kiểm kê cho thấy hơn 1,8 triệu hiện vật, con số được cập nhật dần qua các cuộc kiểm kê sâu (2011, 2016) và tiếp tục được truyền thông nhắc lại nhân dịp tròn 100 năm.
 |
| Cảnh lưu trữ cho thấy đồ sứ được trưng bày tại Cung điện Tĩnh Dương. |
  |
Thư viện Văn Nguyên (ảnh trái), tấm bia của gia tộc San và dòng chữ khắc trên đó (ảnh phải). |
Các cấu kiện gỗ cổ - đặc trưng của kiến trúc phương Đông - được kiểm tra, thay thế cục bộ theo nguyên tắc tối thiểu can thiệp. Mái ngói, sơn thếp, nền, thoát nước được bảo dưỡng định kỳ. Ưu điểm của nhà gỗ là kết cấu mộng-ngàm và hệ đấu củng giúp tỏa lực, “chịu rung” tốt;
Tuy nhiên, thiết kế cả Cố Cung là nhạy cảm với ẩm, nhiệt, mối mọt và ô nhiễm đô thị, nên chi phí theo dõi-tu bổ ngày càng lớn. Bảo tàng cũng tăng cường phục chế thư họa, lụa, sơn mài, đồng, gốm bằng kỹ thuật hiện đại kết hợp phương pháp truyền thống.
Một trăm năm “mở then cài”, Tử Cấm Thành đi trọn hành trình từ chính cung của một triều đại đến bảo tàng của công chúng. Không chỉ đưa kho báu hoàng gia ra ánh sáng, nơi đây còn góp phần định hình cách người đương thời đối thoại với quá khứ, có phương pháp và tôn trọng di sản như một phần đời sống hôm nay.
Châu Âu có diện tích nhỏ thứ hai thế giới nhưng sở hữu nền văn hóa đa dạng, có lịch sử phát triển lâu đời. Tri thức - Znews giới thiệu tới bạn đọc những trang sách về lục địa già.
