Khi Wang Chuanfu mua lại nhà máy Qinchuan Automobile - tiền thân của BYD Automobile - vào tháng 1/2003, chẳng ai có thể tin được đây sẽ là cái tên khiến ngành công nghiệp ôtô toàn cầu phải dè chừng trong 2 thập niên kế tiếp. Nói riêng trong phân khúc xe điện, gã khổng lồ xe điện nước Mỹ Tesla đang bị đe dọa trực tiếp bởi cái tên đến từ Trung Quốc.
 |
Tuy nhiên đúng như cái tên BYD, viết tắt của cụm từ tiếng Anh có nghĩa “kiến tạo ước mơ” (Build Your Dreams), Wang Chuanfu và đội ngũ của mình đã góp phần đưa BYD nói riêng và ngành công nghiệp sản xuất ôtô Trung Quốc nói chung tiến xa trên giấc mơ thống lĩnh thị trường xe điện toàn cầu.
Đối thủ trỗi dậy mạnh mẽ
Năm 2011, Elon Musk từng bật cười khi được hỏi về khả năng cạnh tranh của BYD trên thị trường ôtô điện thế giới.
“Bạn có thấy chiếc xe của họ không? Tôi không nghĩ đó là một sản phẩm tốt. Tôi cũng không thấy nó có gì đặc biệt, công nghệ cũng bình thường”, Elon Musk bình luận về mẫu xe điện cỡ nhỏ e6 của BYD trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg.
Trong vòng chưa đầy một thập kỷ, tình thế đã đổi chiều. Giờ đây, có lẽ Elon Musk sẽ phải có cái nhìn khác về BYD, thương hiệu đang nhăm nhe lật đổ ngôi vương mà Tesla đã nắm giữ trong nhiều năm.
Trong quý IV/2023, hãng xe điện của Wang Chuanfu công bố doanh số 526.409 xe điện trên phạm vi toàn cầu. Lượng tiêu thụ của BYD trong quý cuối năm ngoái đã chính thức vượt qua Tesla, dù hãng xe của Elon Musk công bố một kỷ lục mới về doanh số trong vòng 3 năm gần nhất.
Dù tăng trưởng doanh số đến 38% trong một năm mà nền kinh tế toàn cầu gặp nhiều khó khăn, Tesla có lẽ đang cảm thấy rất rõ sức nóng do đối thủ Trung Quốc phả vào gáy khi mà trong cùng năm, doanh số của BYD ghi nhận mức tăng trưởng đến 62% để chạm ngưỡng 3,02 triệu xe trên toàn cầu.
| BYD thu hẹp khoảng cách với Tesla | |||
| Tương quan doanh số ôtô thuần điện giữa BYD và Tesla trong giai đoạn 2022-2023 (Số liệu: InsideEVs, Car News China) | |||
| Nhãn | Năm 2022 | Năm 2023 | |
| Tesla | xe | 1313851 | 1808581 |
| BYD | 911141 | 1574804 | |
Tổng doanh số của Tesla là 1,8 triệu xe trong năm 2023, không đạt mức kỳ vọng 2 triệu ôtô điện mà ông chủ Elon Musk đặt ra ngay từ đầu. Tuy nhiên, Tesla vẫn có thêm một năm ăn mừng vị thế hãng xe điện hàng đầu bởi ở phía bên kia Thái Bình Dương, BYD dù sở hữu doanh số 3,02 triệu xe năng lượng mới nhưng chỉ có 1,57 triệu xe thuần điện được bán ra trong 12 tháng của năm 2023.
Khoảng cách hơn 233.000 xe vẫn khá lớn và là đủ để Tesla duy trì ngôi vương trong ngành xe điện thế giới khi năm 2023 khép lại. Nhưng nếu đặt cạnh chênh lệch doanh số đến hơn 400.000 xe mà Tesla thiết lập với chính BYD chỉ một năm trước, liệu đã đến lúc hãng xe điện của Elon Musk bắt đầu lo lắng?
Kẻ khơi mào cuộc chiến giá xe
Cuối năm 2022, Tesla khơi mào cuộc chiến giảm giá xe điện bằng việc hạ giá bán của nhiều mẫu xe như Tesla Model 3 hay Tesla Model S. Trong năm 2023, mức giảm giá tối đa mà Tesla áp dụng cho dải sản phẩm của mình là 25%, đưa giá bán của Model 3 từ 48.000 USD xuống còn 44.380 USD, trong khi Tesla Model S chỉ còn 96.380 USD từ mức giá 130.000 USD.
Elon Musk có lý do để làm điều này. Không chỉ hướng đến mục đích vực dậy doanh số, giành lại thị phần ở quê nhà mà Tesla còn đang phải đối diện với làn sóng xe điện giá rẻ đến từ Trung Quốc, dẫn đầu bởi BYD, đang nhăm nhe xâm chiếm các thị trường bên ngoài Bắc Mỹ.
Hãy nhìn vào biểu đồ giá bán – doanh số của các mẫu xe BYD cùng Tesla tại thị trường Trung Quốc do Bloomberg thực hiện để thấy hãng xe điện của Mỹ đã và đang thua thiệt thế nào tại quốc gia tỷ dân.
 |
| Biểu đồ giá bán - doanh số của các mẫu xe Tesla và BYD tại thị trường Trung Quốc trong 10 tháng đầu năm 2023. Ảnh: Bloomberg. |
Mẫu xe đạt doanh số cao nhất của BYD là Song, có giá niêm yết chỉ 130.000 NDT (khoảng 18.283 USD) nhưng sở hữu lượng tiêu thụ trong 10 tháng đầu năm đến 483.000 xe. Trong khi đó, cái tên rẻ nhất của Tesla là Model 3 (230.000 NDT, tương đương 32.347 USD) đã thu về doanh số 116.000 xe trong cùng kỳ, còn Model Y bán chạy nhất cũng chỉ tích lũy được 347.000 xe ở thị trường Trung Quốc.
Mặt khác, BYD cũng có những tùy chọn xe điện đắt tiền trong trường hợp khách hàng có nhu cầu sử dụng. Như với Denza D9 có giá niêm yết 330.000 NDT (tương đương khoảng 46.410 USD), doanh số mà BYD đạt được với mẫu MPV thuần điện này cũng xấp xỉ 98.000 xe, thấp hơn không đáng kể so với thành tích mà Tesla Model 3 đạt được trong 10 tháng đầu năm tại thị trường Trung Quốc.
Biểu đồ phân tán của Bloomberg cũng chỉ ra rằng BYD đang có lợi thế hơn so với Tesla trên thị trường quê nhà bởi họ sở hữu nhiều mẫu xe giá rẻ và doanh số cũng tốt hơn so với dải sản phẩm của Tesla. Nếu chọn Tesla Model 3 làm chuẩn, BYD sở hữu 10 mẫu xe có giá niêm yết thấp hơn, đồng thời có đến 7 mẫu xe đạt doanh số cao hơn Model 3 tại thị trường Trung Quốc.
Điều này, như Reuters từng bình luận, cho thấy khách hàng đang có xu hướng tìm kiếm những mẫu xe thuần điện có giá bán hấp dẫn hơn, thay vì chọn mua các sản phẩm của Tesla vốn có giá bán tiệm cận nhiều thương hiệu xe sang.
Tương lai không êm đềm cho Tesla
Nếu trước đây, cứ nhắc đến ôtô điện là sẽ nghĩ ngay đến Tesla bởi độ phủ rộng bên cạnh những màn truyền thông ấn tượng đến từ Elon Musk; thì nay, định nghĩa xe điện đã được "phổ cập" rộng hơn với sự tham gia của nhiều thương hiệu ôtô truyền thống, từ phổ thông đến cao cấp.
Đặc biệt hơn, làn sóng xe điện giá rẻ Trung Quốc cũng là một mối đe dọa, không chỉ cho Tesla mà còn với nhiều hãng xe xăng đang nỗ lực chuyển mình trên hành trình xanh hóa.
Với riêng Tesla, sự trỗi dậy mạnh mẽ về doanh số cũng như tính đa dạng trong sản phẩm ôtô năng lượng mới đến từ thương hiệu BYD chắc chắn là lý do để hãng xe điện của Elon Musk cảm thấy lo lắng.
 |
| BYD đe dọa vị thế số một của Tesla trong ngành xe điện. Ảnh: Nikkei Asia. |
Trong năm 2024, nhiều khả năng Tesla sẽ khó lòng cạnh tranh với BYD trong mảng ôtô điện nói chung và ở phân khúc giá rẻ nói riêng, bởi tính đa dạng cùng chi phí hợp lý mà hãng xe điện Trung Quốc có thể mang đến cho khách hàng.
Để duy trì vị thế của mình, nhiều khả năng Tesla sẽ chọn một hướng đi mới, đẩy mục tiêu cạnh tranh sang nhóm thương hiệu hạng sang bao gồm nhiều cái tên sừng sỏ trong ngành công nghiệp ôtô toàn cầu như Mercedes, BMW, Volkswagen, Volvo hay Audi.
Trên thực tế, các xe điện thương hiệu Tesla từ lâu đã được xếp vào nhóm “xe sang” cũng chỉ bởi giá bán tiệm cận nhiều thương hiệu đình đám trên thị trường ôtô toàn cầu.
Theo một số liệu do Motor1 cung cấp, giá bán lẻ trung bình của xe điện Tesla trong năm 2023 tại thị trường Đức là 83.465 EUR (tương đương gần 91.200 USD), còn ở Mỹ, con số này là 93.879 USD. Lưu ý, mức giá này không bao gồm các chương trình khuyến mại và giảm giá.
 |
| Giá bán lẻ trung bình của Tesla cao hơn nhiều thương hiệu ôtô khác. Ảnh: Motor1. |
So sánh với Mercedes, giá xe điện Tesla đã nhỉnh hơn đến 10.000 EUR ở thị trường Đức và cao hơn gần 20.000 USD ở xứ cờ hoa. Còn với Volkswagen, giá bán lẻ trung bình các sản phẩm tại thị trường Đức chỉ xấp xỉ 50% giá bán lẻ của xe điện Tesla.
Nếu phải so sánh với giá bán lẻ trung bình của Toyota tại thị trường Mỹ, xe điện của Tesla đắt hơn đến 55.477 USD theo số liệu của năm 2023. Khoảng chênh lệch này tương đương một chiếc Ford Mustang GT Premium Convertible (51.515 USD), Jeep Wrangler Rubicon X (56.795 USD) hoặc 2 chiếc Honda Civic 2024 phiên bản Sport Sedan (25.550 USD) tại thị trường Mỹ, theo số liệu của MotorTrend.
Dù vậy, Motor1 cũng không quên nhấn mạnh rằng bản thân Tesla vẫn chưa phải là một thương hiệu xe sang. Dù giá bán cao, xe điện của Tesla không có độ hoàn thiện thật sự tốt, tính năng cũng không quá cao cấp so với mặt bằng chung. Chuyên trang này thậm chí nhận định khoang lái của Tesla chưa thể vươn tầm như nhiều hãng xe sang, dù các chương trình hỗ trợ lái xe và phần mềm của Tesla vẫn được đánh giá khá tốt.
Kể cả khi Tesla thật sự được xếp ngang hàng với các thương hiệu xe sang, hãng xe điện của Elon Musk nhiều khả năng cũng sẽ không được tận hưởng một năm 2024 êm đềm.
 |
| Tesla có thể gặp nhiều khó khăn trong năm 2024. Ảnh minh họa: Mercedes. |
Ở thời điểm hiện tại, các hãng xe sang như Mercedes, Audi, Volvo hay BMW đang mạnh tay đầu tư vào mảng ôtô điện để phù hợp với xu hướng điện hóa toàn cầu. Nhiều cái tên mới gia nhập thị trường cũng sẽ đẩy mạnh tính cạnh tranh ở phân khúc xe điện hạng sang, gây thêm áp lực từ phía trên cho Tesla bên cạnh hơi nóng mà BYD đang phả vào gáy ở phân khúc giá rẻ.
Trước mắt, năm 2024 được dự đoán sẽ là một năm đầy khó khăn của Tesla trước đà trỗi dậy mạnh mẽ của BYD. Nhìn xa hơn, vị thế số một của hãng xe điện đến từ Mỹ nhiều khả năng sẽ rung lắc dữ dội khi bên cạnh BYD còn có thêm nhiều cái tên sở hữu truyền thống lâu đời chính thức gia nhập cuộc đua.
Cạnh tranh sẽ khốc liệt hơn nhưng có thể cũng vì vậy, nhiều mẫu xe giá rẻ với chất lượng tốt được ra đời. Cuộc chiến xe điện này, phần thắng dường như đang nằm trong tay người tiêu dùng.
Sách hay đọc trên xe
Chuyên mục Xe gửi tới độc giả những tựa sách hay với nhiều chủ đề hấp dẫn. Trên những chặng hành trình với những chiếc xe, không hiếm khi chúng ta có những khoảnh khắc nghỉ ngơi, thư giãn, và những trang sách là người bạn đồng hành lý thú.
