Ung thư đại trực tràng là loại ung thư phổ biến trên thế giới. Theo tổ chức Ung thư Thế giới, ước tính mỗi năm có trên 1,9 triệu người bị mắc và khoảng 935.000 trường hợp tử vong vì ung thư đại tràng. Theo thống kê của Globocan năm 2020, Việt Nam ghi nhận gần 16.000 ca mắc mới và hơn 8.200 ca tử vong vì căn bệnh này. Tuy nhiên, hiện nay, căn bệnh này có thể được chữa khỏi trên 90%, nếu được phát hiện và điều trị sớm.
Độ tuổi trẻ mắc bệnh tăng
Không chỉ có tỷ lệ mắc và tử vong cao, ung thư đại tràng ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Theo thống kê của Liên hiệp Anh và 19 nước châu Âu, từ 2005, số ca mắc ung thư đại trực tràng ở độ tuổi 40-50 tăng 1,4% mỗi năm. Đến giai đoạn 2008-2016, tỷ lệ mắc ung thư đại tràng ở độ tuổi 20-39 đã tăng 7,4% (tăng nhiều nhất là nhóm từ 20-29 tuổi). Tỷ lệ ung thư trực tràng của cùng độ tuổi cũng tăng 1,8% mỗi năm, từ năm 1990.
Chị Đ.T.Q. (ngoài 30 tuổi, trú TP Hạ Long, Quảng Ninh) đến Bệnh viện Bãi Cháy thăm khám với lý do đau bụng, đi ngoài phân dính máu. Tại đây, nữ bệnh nhân được các bác sĩ phát hiện ung thư trực tràng.
Bệnh nhân đã được các bác sĩ điều trị xạ trị, hóa chất và phẫu thuật nội soi thay hậu môn nhân tạo.
Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Ung Bướu 1, Bệnh viện Bãi Cháy, cho biết bệnh nhân trẻ nhất ông từng mổ là 21 tuổi. Bệnh nhân không phải phát hiện giai đoạn sớm, khi đến đã có hiện tượng tắc ruột.
 |
| BSCKI Nguyễn Văn Dũng cùng ê-kip phẫu thuật nội soi cắt K trực tràng cho bệnh nhân. Ảnh: BVCC. |
"Tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng tại Việt Nam khoảng 7 đến 8 bệnh nhân trên 100.000 dân. Tại Bệnh viện Bãi Cháy, mỗi năm, chúng tôi phẫu thuật khoảng hơn 100 bệnh nhân mắc ung thư đại trực tràng", bác sĩ Dũng nói.
Theo vị chuyên gia này, ung thư đại trực tràng từ nhiều nguyên nhân như chế độ sinh hoạt, môi trường, di truyền, tuổi tác, polyp. Đặc biệt, những người bị polyp đại tràng không chữa trị kịp thời, để lâu ngày sẽ khiến chúng có nguy cơ cao phát triển thành ung thư.
Ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm các triệu chứng thường âm thầm, kín đáo nên rất khó phát hiện. Vì vậy, bác sĩ Dũng cho hay khi có một trong các dấu hiệu sau, chúng ta nên tới các cơ sở y tế để được thăm khám:
- Sự rối loạn đại tiện như tiêu chảy, táo bón kéo dài hoặc đi phân mỏng và dẹt như lá lúa.
- Cảm giác buồn đi ngoài thường xuyên, đi ngoài không hết phân.
- Đại tiện ra máu lẫn với phân, đại tiện phân màu đen.
- Đau bụng thường xuyên.
- Mệt mỏi thường xuyên.
- Sút cân không rõ nguyên nhân
Ung thư đại tràng có chữa được không?
Theo Trưởng khoa Ung Bướu 1, Bệnh viện Bãi Cháy, ung thư đại tràng nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, tỷ lệ được chữa khỏi lên tới 90%. Thậm chí, nhiều người sống khỏe mạnh hơn 20 năm sau khi phát hiện bệnh.
Tiên lượng sống sau 5 năm ở người bị ung thư tùy thuộc vào giai đoạn bệnh. Nếu phát hiện khi bệnh ở giai đoạn sớm, điều trị hiệu quả hơn. Tiên lượng sống sau 5 năm theo giai đoạn là:
- Giai đoạn 0 và giai đoạn 1: Giai đoạn được xem là rất sớm của bệnh và có tỷ lệ chữa khỏi cao. Sau phẫu thuật, 94% số bệnh nhân sẽ sống được sau 5 năm.
- Giai đoạn 2: Khoảng 1/4 (24%) số người bị ung thư đại tràng được chẩn đoán ở giai đoạn này. Tùy thuộc vào các yếu tố khác nhau, sau khi phẫu thuật, hơn 3/4 (lên đến 82%) người bệnh ung thư đại tràng giai đoạn 2 có thể sống trên 5 năm.
 |
| Ung thư đại tràng nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, tỷ lệ được chữa khỏi lên tới 90%. Ảnh: Ayu.health. |
- Giai đoạn 3: Khoảng 23% số người bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn này. Tiên lượng phụ thuộc vào số lượng các hạch bạch huyết có chứa tế bào ung thư. Sau khi phẫu thuật gần 1/2 người bệnh (67%) sẽ sống ít nhất 5 năm.
- Giai đoạn 4: Khoảng 9% số người mắc ung thư đại tràng đã lan sang các cơ quan khác tại thời điểm chẩn đoán. Đối với ung thư giai đoạn này, tỷ lệ sống thấp, chỉ có khoảng 11% số người bệnh sẽ sống ít nhất 5 năm sau khi được chẩn đoán. Tuy nhiên, nếu ung thư đã di căn vào gan và các khu vực trong gan có thể được loại bỏ bằng phẫu thuật. Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ sống 5 năm vào khoảng 25-40%.
Cách phòng tránh ung thư đại trực tràng
Bác sĩ Nguyễn Văn Dũng khuyến cáo ung thư đại trực tràng nguy hiểm nhưng chúng ta vẫn có thể chủ động phòng tránh bằng việc thay đổi lối sống lành mạnh, xây dựng chế độ ăn uống hợp lý và tầm soát ung thư định kỳ.
Trong đó, việc tầm soát ung thư đại trực tràng đóng vai trò quan trọng giúp bạn phòng tránh và phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Những người không có nguy cơ cao bị ung thư đại trực tràng nên bắt đầu sàng lọc ở lứa tuổi 50. Những người có nguy cơ cao như tiền sử gia đình có người bị chẩn đoán mắc ung thư đại trực tràng, nên bắt đầu sàng lọc ở độ tuổi trẻ hơn.
"Việc tầm soát và phát hiện sớm có vai trò quan trọng giúp điều trị hiệu quả và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh, từ đó giảm gánh nặng về tâm lý, kinh tế và xã hội. Do vậy, nếu tầm tầm soát, phát hiện sớm và điều trị kịp thời, ung thư đại tràng sẽ không còn là 'án tử' cho bệnh nhân", bác sĩ Dũng cho hay.
