|
|
Vẹt đuôi dài Spix được tuyên bố tuyệt chủng ngoài tự nhiên vào năm 2019. Ảnh: Reuters. |
Đàn vẹt đuôi dài Spix quý hiếm, từng được tuyên bố tuyệt chủng ngoài tự nhiên vào năm 2019, đang trở thành tâm điểm của cuộc tranh cãi toàn cầu sau khi được phát hiện tại Vantara - một sở thú tư nhân rộng 3.500 mẫu Anh ở bang Gujarat, Ấn Độ.
Loài chim xanh lam này vốn chỉ còn tồn tại trong các chương trình nhân giống tại Brazil, nơi chính quyền và các tổ chức bảo tồn đang nỗ lực đưa chúng trở lại môi trường tự nhiên.
Trong khi đó, sở thú Vantara được điều hành bởi quỹ từ thiện thuộc tập đoàn Reliance Industries, đế chế kinh tế do Ambani - gia tộc giàu có nhất châu Á - kiểm soát. Cơ sở hiện là nơi sinh sống của khoảng 2.000 loài động vật, được quảng bá như một “thiên đường bảo tồn”.
Địa điểm này từng gây chú ý khi được sử dụng làm nơi tổ chức đám cưới xa hoa năm 2024 của Anant Ambani, giám đốc trung tâm và là con trai út của tỷ phú Mukesh Ambani, với khách mời danh tiếng như Ivanka Trump hay Mark Zuckerberg.
 |
| Anant Ambani trong lễ cưới với Radhika Merchant ngày 12/7/2024. Ảnh: Reuters. |
Theo, tháng 3 vừa qua, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trực tiếp tham dự lễ khánh thành sở thú này. Theo dữ liệu hải quan, kể từ năm 2022, Vantara nhập khẩu lượng lớn động vật quý hiếm từ hơn 40 quốc gia, trong đó có Nam Phi, Venezuela, Cộng hòa Dân chủ Congo và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Danh sách nhập khẩu "gây choáng" với hàng nghìn loài, gồm 2.896 con rắn, 1.431 con rùa, 219 con hổ, 149 con báo gêpa, 105 con hươu cao cổ, 62 con tinh tinh và 20 con tê giác... Nhiều loài bò sát quý hiếm như thằn lằn đuôi gai hay tắc kè hoa cũng xuất hiện trong các lô hàng.
Tổng giá trị khai báo lên đến 9 triệu USD, nhưng phía Vantara khẳng định đây chỉ là chi phí vận chuyển và bảo hiểm, không phải tiền mua bán động vật.
“Chưa bao giờ có bất kỳ khoản thanh toán thương mại nào được trả cho động vật được chuyển đến Vantara”, người phát ngôn sở thú nói với Reuters.
 |
| Vẹt đuôi dài Spix tại một sở thú ở Brazil. Ảnh: Reuters. |
Điểm gây tranh cãi nhất là 26 con vẹt đuôi dài Spix. Hồ sơ hải quan cho thấy đàn vẹt được vận chuyển bằng đường hàng không từ Berlin (Đức) tới Ahmedabad (Ấn Độ) vào tháng 2/2023 với chi phí gần 1.000 USD mỗi con.
Tuy nhiên, chính quyền Brazil khẳng định họ không cấp phép đưa loài chim này ra khỏi chương trình bảo tồn quốc gia. Viện Bảo tồn Đa dạng sinh học Chico Mendes của Brazil nhấn mạnh không có tổ chức nào tại Ấn Độ tham gia chương trình bảo tồn vẹt Spix nên không có lý do chính đáng để chuyển đàn vẹt đến đây.
Năm ngoái, Brazil đã chấm dứt hợp tác với Hiệp hội Bảo tồn Vẹt bị đe dọa (ACTP) tại Đức - đơn vị trước đó phối hợp với Brazil để nhân giống loài chim này - do cáo buộc ACTP chuyển vẹt đến các quốc gia khác vì mục đích thương mại. ACTP bác bỏ cáo buộc nhưng không trả lời yêu cầu bình luận.
 |
| Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cùng Anant Ambani, con trai tỷ phú Mukesh Ambani, chụp ảnh sau lễ khánh thành trung tâm cứu hộ và phục hồi động vật Vantara, ngày 4/3. Ảnh: India's Press Information Bureau. |
Phía Vantara khẳng định việc tiếp nhận đàn vẹt hoàn toàn hợp pháp và chỉ nhằm mục đích nhân giống bảo tồn. Đức cũng cho biết đã chấp thuận việc chuyển giao này với thiện chí, song không tham khảo ý kiến Brazil vào thời điểm đó.
Sau khi Brazil phản đối, Đức đã từ chối các yêu cầu chuyển giao tiếp theo, coi Vantara “không phải bên tham gia” chương trình quản lý toàn cầu về vẹt Spix.
Trước làn sóng tranh cãi, Tòa án Tối cao Ấn Độ yêu cầu điều tra toàn diện hoạt động nhập khẩu và chăm sóc động vật tại Vantara.
Kết quả công bố tuần này cho thấy trung tâm không vi phạm luật pháp và giấy phép nhập khẩu đàn vẹt được cấp hợp lệ. Báo cáo cũng tiết lộ Vantara đang đàm phán trực tiếp với Brazil về khả năng tái thả đàn vẹt trở lại môi trường tự nhiên, dù các cuộc thảo luận mới ở giai đoạn sơ bộ.
Vantara hiện không chỉ gây chú ý bởi quy mô đồ sộ mà còn bởi tham vọng trở thành cơ sở bảo tồn lớn nhất thế giới. Trong một số chuyến tham quan truyền thông, Anant Ambani tiết lộ trung tâm có cả khu bếp hiện đại chuyên chế biến đồ ăn cao cấp cho động vật, từ nước ép tươi, bánh ngọt đến cả bỏng ngô dành riêng cho voi. Hình ảnh Thủ tướng Modi cho voi, sư tử, hươu cao cổ và cả vẹt Spix ăn được công bố như minh chứng cho sự ủng hộ chính thức của chính phủ.
Châu Âu có diện tích nhỏ thứ hai thế giới nhưng sở hữu nền văn hóa đa dạng, có lịch sử phát triển lâu đời. Tri thức - Znews giới thiệu tới bạn đọc những trang sách về lục địa già.
