Vì sao ca sĩ Việt bị 'ném đá' khi song ca?

Đã đến lúc khán giả đặt câu hỏi, phải chăng không chỉ một thế hệ mới của làng nhạc Việt, mà cả những ca sĩ lớn, có kinh nghiệm cũng đang đi chệch hướng trong việc thể hiện tinh thần chung của âm nhạc? 

Cách đây không lâu, khi cuộc thi tìm kiếm tài năng âm nhạc được quan tâm nhất là The Voice diễn ra, nhiều luồng ý kiến xung quanh việc đào tạo thí sinh hát song ca đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của những người có chuyên môn và khán giả.

Tưởng chừng như sự việc này chỉ xảy ra ở những giọng ca còn non nớt ở tuổi đời và tuổi nghề, ấy vậy mà trong chương trình Cặp đôi hoàn hảo mùa thứ 2, khi các ca sĩ chuyên nghiệp có nhiệm vụ phải giúp người bạn diễn nổi bật và tiến bộ, thì một vài gương mặt có tiếng trong làng nhạc lại chọn cách hát lấn lướt và cố gắng thể hiện cái tôi. Lật ngược hồ sơ của đêm trao giải Vietnam Idol 2010, màn trình diễn ca khúc I believe I can fly giữa Mỹ Linh và Uyên Linh cũng từng dính phải nghi ngờ thái độ “dằn mặt đàn em” của ca sĩ "Tóc ngắn".

Khán giả đến lúc này mới ngỡ ngàng và tự hỏi, phải chăng không chỉ một thế hệ mới của làng nhạc Việt, mà cả những ca sĩ lớn, có kinh nghiệm cũng đang đi chệch hướng trong việc thể hiện tinh thần chung của âm nhạc? 

Sai từ trong trứng nước...

Trong vài năm trở lại đây, xu hướng xây dựng các cặp song ca không còn được các sao Việt ưa chuộng như trước. Đa số những kiểu kết hợp đó, nếu có chỉ gói gọn trong vài sản phẩm đơn lẻ, với mục đích tạo sự mới mẻ trong quá trình hoạt động nghệ thuật của họ. Bên cạnh đó, nhiều bài song ca còn được thực hiện với mục đích… nâng đỡ "đàn em".

Tất nhiên, khác với định nghĩa của các tiết mục văn nghệ góp vui mang tầm cỡ “khu phố”,  ai có “lòng” cũng có thể tham gia. Theo giảng viên thanh nhạc Nam Khánh, các ca sĩ khi muốn hát song ca, trước mắt cần phải có hai giọng ca tốt, phải biết hát, có kiến thức nhạc lý, hòa thanh.

Bên cạnh đó, hai ca sĩ cũng không được thể hiện cái tôi quá rõ ràng trong những đoạn hát chung, mà phải hòa bè lại với nhau, nâng nhau lên. Đến những đoạn solo lại cần phải có cá tính riêng. “Ca sĩ muốn hát song ca hay trước tiên phải hát solo tốt”, anh nhấn mạnh. Đáng tiếc, “chiếc áo không làm nên thầy tu”, không phải ai tự nhận mình là ca sĩ cũng có thể hiểu và làm được điều này.

"Ca sĩ khi muốn hát song ca, trước mắt cần phải là người hát solo tốt". (Ảnh chỉ mang tính chất minh họa).

Các ca sĩ trẻ khi mới ra nghề, thiếu kỹ năng và bản lĩnh nên khi hát song ca thường chọn cách an toàn là “thân ai nấy lo, hồn ai nấy giữ”, tức là chỉ cần thuộc phần lời của mình rồi đến sát giờ diễn mới ráp lại với nhau. Cách làm này, dĩ nhiên, màn song ca không thể thoát ra khỏi hai chữ lạc lõng và nhạt nhẽo, bởi phần quan trọng nhất là những màn phiêu hỗ trợ, nâng đỡ lẫn nhau không hề xuất hiện.

Chưa dừng lại ở đây, để tiết kiệm thời gian, nhiều ca sĩ ngay cả khi vào phòng thu cũng chọn cách thu âm riêng phần hát của mình, sau đó được ghép và phối lại với nhau để tạo thành tác phẩm hoàn chỉnh. Theo thời gian, tâm lý này cũng đã dần giết khả năng hát song ca của lớp ca sĩ mới ra nghề. 

Chưa kể những giọng ca chưa đủ khả năng để có thể đứng vững trong vai trò hát solo, nên khi bắt tay vào kết hợp với các ca sĩ khác, càng khó lòng tránh khỏi những thảm họa.

Các thí sinh The Voice tranh đua, rượt đuổi nhau đến từng câu chữ, nốt nhạc trong phần thi Đối đầu.

Trở lại với Giọng hát Việt, ngay trong đêm thi đầu tiên của vòng Đối đầu, khán giả đã không tránh khỏi mệt mỏi vì phải chứng kiến các thí sinh tranh đua, rượt đuổi nhau đến từng câu chữ. Lúc này nhiều lời biện hộ được đưa ra cho rằng tính chất của vòng Đối đầu là để thí sinh khoe giọng. Tuy nhiên, khi theo dõi vòng thi này tại The Voice Mỹ hay thậm chí là tại Hàn Quốc, các thí sinh khi hát cùng nhau vẫn chọn cách hòa quyện, nâng đỡ giọng hát cho nhau, hiện tượng tranh nhau hát cũng rất hiếm xảy ra. Vậy The Voice Việt Nam đã làm sai điều gì?

Chất lượng chưa làm nên đẳng cấp

Không đến nỗi như các ca sĩ trẻ, nhưng những người được xứng danh đàn anh, đàn chị trong nghể cũng nhiều lần phải khiến người nghe phải “xanh mặt” vì những tiết mục song ca "lấn lướt" của họ.

Để tạo sự mới lạ cho những đêm nhạc, các tiết mục kết hợp, đặc biệt là sao thường được các ông bầu sử dụng như “cần câu khách” để bán vé. Nếu may mắn, những giọng ca này đã kết hợp với nhau từ trước, họ có thể dễ dàng bước lên sân khấu và trình diễn bài tủ một cách hoàn hảo chỉ với 1 lần tập dượt trước đó. Ngược lại, nhiều trường hợp hai ca sĩ được chọn mặt gửi vàng lại không có chất giọng phù hợp với nhau, hoặc bị giao cho bài quá mới, việc người đi một đằng, kẻ chạy một nẻo sẽ xảy ra. Tuy nhiên, do đã cất công thuyết phục những “diva” này chịu đứng chung sân khấu, nên các ông bầu dĩ nhiên không để cắt bỏ tiết mục ra khỏi chương trình. Chính vì thế, người chịu trận không ai khác chính là khán giả.

Chưa hết, với những nghệ sĩ có cái tôi quá lớn, họ cũng sẵn sàng đạp đổ màn song ca của chính mình chỉ để chắc chắn một điều rằng không ai có thể vượt mặt mình. Thu Minh là ca sĩ được nhiều đồng nghiệp lẫn đàn em trong nghề nể trọng bởi tài năng và bản lĩnh trong công việc và cuộc sống, nhưng cô cũng từng bị khán giả chê trách khi tìm cách thể hiện mình quá lố khi song ca cùng các ca sĩ khác.

Thu Minh và Mỹ Linh bị nhận xét là đã phá hỏng màn trình diễn ca khúc Khúc giao mùa.

Song ca cùng Mỹ Linh với ca khúc Khúc giao mùa của Huy Tuấn tại một chương trình được truyền hình trực tiếp, thay vì thể hiện tình cảm và tinh tế đúng với tinh thần của bài hát, Thu Minh lại chọn cách nắn nót, “hét” như thể để khẳng định rằng ta đây cũng chẳng kém gì một diva đẳng cấp. Mỹ Linh cũng tỏ không hề thua kém, cô lúc này cũng đánh mất sự ngọt ngào vốn mà ra sức phô diễn kỹ thuật.

Nhắc đến Mỹ Linh, cô cũng từng mắc phải nghi án cố tình "dìm hàng" các đàn em như Uyên Linh, Đinh Mạnh Ninh. Khi song ca củng Uyên Linh trong đêm chung kết Vietnam Idol mùa thứ 3 với ca khúc I believe I can fly, thay vì nâng đỡ để Uyên Linh có thể tỏa sáng, sự thể hiện thái quá của Mỹ Linh lại vô tình khiến đàn em nhanh chóng trở thành màn “phụ họa”.

Một thời gian ngắn ngủi sau đó, Mỹ Linh lại được dịp lên báo khi trở thành người "dìm hàng" đàn em Đinh Mạnh Ninh trên sân khấu Sao Mai điểm hẹn.

Mới đây trong chương trình Cặp đôi hoàn hảo, tình trạng này cũng xảy ra khi các ca sĩ chuyên nghiệp thay vì tập trung làm tròn nhiệm vụ nâng đỡ bạn diễn, nhiều người trong số họ lại có vẻ như cố tình không hiểu tinh thần này. Có lẽ để đảm bảo việc phải giành được điểm cao, những ca sĩ này gần như tranh hết phần hát, trong những đoạn hát chung, họ cũng cố gắng lấn lướt bạn diễn của mình.

Năm ngoái, cặp đôi Trấn Thành và Đoan Trang đã nhận được rất nhiều sự yêu mến của khán giả cũng nhờ những phần thi luôn đảm bảo được sự thú vị và hài hòa giữa hai giọng ca. Còn trong mùa giải năm nay, đến thời điểm này vẫn chưa có cặp đôi nào làm được điều này, dù những ca sĩ tham gia đều được xem là chuyên nghiệp. Mỹ Lệ đáng lẽ nên tiết chế giọng hát để nâng đỡ cậu em Khương Ngọc với chất giọng thường thường để cùng hòa quyện thì cô lại phô diễn kỹ thuật thái quá ở những đoạn phiêu. Điều này vô tình làm khán giả không hài lòng và nhận thấy rõ hơn nhược điểm giọng hát của Khương Ngọc. Hay như MC Phan Anh với thế mạnh không bao giờ là giọng hát cũng có lúc bị Thái Trinh lấn lướt hoàn toàn. 

Trấn Thành và Đoan Trang ghi điểm nhờ sự hòa hợp trên sân khấu.

Nói về điều này, giảng viên Nam Khánh chia sẻ: “Một dàn hợp xướng có 10 thành viên, sẽ hát tốt hơn dàn đồng ca có 10 ca sĩ ngôi sao. Ngoài những kiến thức cơ bản nhất trong song ca, hai ca sĩ còn phải tự đặt ra ranh giới cho chính mình, để đối tác hiểu được đó là nơi mà họ phải tôn trọng và không được vượt qua.

Tôi nghĩ điều này nghệ sĩ chuyên nghiệp nào cũng hiểu vấn đề đó. Nhưng còn nhiều tác động khác như văn hóa ứng xử, bản lĩnh sân khấu. Nên sẽ rất hiếm những trường hợp song ca giữa 2 ngôi sao có sự chênh lệch đẳng cấp quá lớn”.

Chuyện nước Mỹ.... Ở làng âm nhạc phát triển bậc nhất thế giới là Mỹ, chuyện các ca sĩ đàn chị lấn át đàn em khi cùng hát song ca đôi khi vẫn xảy ra. Trong đêm chung kết X-Factor 2010, Christina Aguilera khi hát cùng thí sinh Rebecca Ferguson ca khúc rất nổi tiếng của mình là Beautiful, cô đã bị nhiều khán giả đã lên tiếng chê trách là bất lịch sự và quá thể hiện mình khi liên tục phô bày kỹ thuật, trong khi đàn em của mình chọn cách hát nhẹ nhàng, tình cảm. Christina Aguilera và LeAnn Rimes bị cáo buộc "chèn ép" đàn em. Cũng tại đêm chung kết mùa 2 của cuộc thi này diễn ra vào năm ngoái, ca sĩ nổi tiếng của dòng nhạc pop/country LeAnn Rimes cũng bị cáo buộc là vô tình phá hỏng tiết mục song ca ca khúc How do I live cùng đàn em Carly Rose Sonencla, làm thí sinh 14 tuổi này vuột mất cơ hội giành giải quán quân. Trong màn trình diễn này, có thể thấy rõ cô bé Carly tỏ ra lúng túng như thế nào khi người bạn diễn của mình là một ca sĩ nổi tiếng nhưng lại hát như đang… say rượu. Sau khi cuộc thi kết thúc, gia đình của Carly thậm chí còn lên tiếng với báo chí rằng chính sự không tập trung của LeAnn đã làm con gái của họ mất đi rất nhiều lượt bình chọn. Sau đó, LeAnn đã bác bỏ thông tin này và cho rằng cô chỉ đang muốn giúp đỡ.

Kỳ 2: Ca sĩ nhọc nhằn hát song ca

Phương Giang

Theo Infonet